Met de jaren vind ik het moeilijker worden om lijstjes samen te stellen. Ieder jaar zijn daar weer verschillende redenen voor aan te wijzen.
Dit keer is dat de combinatie van het runnen van een eigen platenlabel waarvan ik zelf iedere release natuurlijk fantastich vind. Deze komen echter niet in onderstaande lijst met favorieten van het afgelopen jaar terug, want kiezen tussen je eigen kinderen doe je gewoon niet.
Wat het maken van een lijst ook erg moeilijk maakt is dat ik een CD collectie heb overgenomen met daarin een geweldige verzameling aan jaren 70, 80, 90 en 00’s electronica, electro-acoustic, sound-art, drone, ambient enzovoort. Dus naast nieuwe muziek luisteren ben ik heel veel oudere releases aan het beluisteren die ik in het verleden heb gemist, bijvoorbeeld een geweldige verzameling van Robert Ashley albums op Lovely Music, waarvan nu opeens ook allemaal reissues uitkomen.
En dan is er gewoon nog het feit dat ik het gewoon moeilijker vind worden om muziek nog als lijstjes materiaal te benaderen. Daarbij zijn er ook nog meerdere albums die ik heb besteld gewoon nog niet binnen gekomen, waardoor het dus raar is om een lijstje samen te stellen terwijl je weet dat er nog meerdere potentiele albums binnen gaan komen. Maar goed, dat blijf je natuurlijk houden.
Maar toch is het me ook dit jaar weer gelukt om een lijstje van 30 albums samen te stellen die er voor mij dit jaar bovenuit stegen, al waren er eigenlijk maar weinig gekochte albums die me eigenlijk tegenvielen.
Maar eerst een overzicht van alle uitgaven die er via Moving Furniture Records zijn uitgekomen, stuk voor stuk albums die je niet mag missen…In chronologische volgorde:
-
Frans de Waard, Richard Youngs & Peter Johan Nÿland – Onder/Stroom (LP, eclectische collectie van elektro-akoestische composities going all over, maar toch een coherent geluid)
-
Rose & Sandy – Horizontal Alliances, Vertical Conflics (CD, dromerige ambient drones met ruimte voor improvisatie)
-
Alfredo Costa Monteiro – Not Knowing (CD, microtonale accordeon als object in de ruimte om de architectuur en ruimte te laten spreken)
-
Orphax – Piano Music (7”, persoonlijke ambient drones gebaseerd op eigen opnames van geïmproviseerde piano)
-
Radboud Mens & Matthijs Kouw – 2 (LP, longform drones volgens de klassieke traditie in een nieuw jasje)
- Zeno van den Broek – Breach (LP + CD, post-club music geïnspireerd door de G7 rellen en minimal music met de energie van black metal. Glitch redefined)
- Jon Wesseltoft & Balazs Pandi – Terreng (LP, Improvised drone & drums met invloeden vanuit de noise. Heel heavy spul, super intense luistertrip)
- Alvin Curran & Reinier van Houdt – Dead Beats (2x CD, nieuw werk van avant-garde componist Curran special geschreven voor en uitergevoerd door pianist Reinier van Houdt, en waar hedendaags meesterwerk)
- Tapage & Gareth Davis – STATES (LP, zowel een symbiose als een strijd tussen bass klarinet en electronica, waarin feedback tussen beide van zeer groot belang is)
- D’Incise – Assemblée, Relâche, Réjouissance, Parade (CD, microtonale elektro-akoestische muziek, zeer minimaal maar toch heel warm. Een hele spannende release)
- Orphax – Live Circles (CD, warme minimalistische drones om tijd en ruimte bij te vergeten, een meditatieve trip)
Check ze uit, en laat me vooral weten wat je er van vindt.
En dan nu over naar de 30 van 2019 (geen nummertjes ervoor, maar het zijn er echt 30):
Maguire / La Berge – Three Cities (Verz Imprint) (UK/US/NL)
De eerste keer dat ik (bewust) in aanraking kwam met het werk van Anne La Berge zal denk ik in 2004 zijn geweest met een performance over de uitvinding van de ruitenwisser in combinatie met Marylin Monroe (als ik me niet vergis). Hier speelde ze dwarsfluit, electronica en stem. En nu nog steeds zijn dit haar instrumenten. Ondertussen heb ik verschillende albums van haar in huis, en de meest recente toevoeging is deze erg fijne cassette met Phil Maguire. Phil Maguire is een Britse muzikant die de afgelopen paar jaar steeds meer van zich laat horen, onder andere met zijn tape label Verz Imprint.
Het duo combineert hier het geluid van de fluit met analoge synthesizers, effecten en verschillende Max patches (software). Hierin combineren ze hun gezamenlijke liefde voor langzame verandering. En dit resulteert in zowel abstracte momenten waarin ruizige geluiden met elkaar botsen, maar ook minimale drones terug komen.
Dit contrast maakt dit een zeer fijne luisterervaring waarin je als luisteraar steeds weer opnieuw wordt getriggerd om in de muziek te duiken.
—
Bruno Duplant – Chants De Mémoire (Hemisphäreの空虚) (FR)
Een bezige bij, die Bruno Duplant. Sinds 2009 is hij actief onder zijn eigen naam en heeft zo solo en in samenwerkingen al meer dan 74 releases uitgebracht. Zijn muziek begeeft zich altijd ergens tussen improvisatie, field-recordings, musique-concrete en minimal compositie.
Op Chants De Mémoire draait het vooral om field-recordings, minimale electronica en analoge bewerkingen van deze. In het resultaat is zeer veel ruimte voor verstilde passages, die worden afgewisseld met een soort fluitende harmonieën. Het geheel is een heel natuurlijk werk, waarin we mooie omgevingsgeluiden horen opgenomen in een bos of veld ver buiten de bewoonde wereld. Op de achtergrond horen we onweer aankomen, maar dit blijft toch ver weg.
Een mooie album waar je eenvoudig bij kunt wegdromen en je zelf de omgeving waar de geluiden zijn opgenomen kunt visualiseren.
—
Richard Youngs – Hertfordshire Retreat (No Fans Records) (UK)
Dat Richard Youngs nooit echt te voorspellen is moge ondertussen duidelijk zijn. Hier in de kast staan meer dan 80 releases van hem en die zijn onder te verdelen in misschien wel 20 verschillende genres, dan wel types aan muziek. Een ding is echter wel vrijwel altijd aanwezig: het gevoel voor experiment. En zo ook op deze tot maar 50 stuks gelimiteerde CD-R release. We krijgen totaal 4 nummers te horen al opgenomen in 1999, maar pas dit jaar uitgekomen.
In de 4 nummers horen we akoestisch gitaar, banjolin, casio keyboards, shakuhachi, sitar, stem en viool. En in iedere nummer weet Youngs daar weer een nieuwe draai aan te geven, maar toch ook met een geheel te creeeren. We horen een soort folk, maar eigenlijk ook weer niet. Het lijkt repetitief, maar eigenlijk evolueren de nummers continue. De stemmen zijn totaal vervormd, maar dan toch is het nummer Ghosts Of Girton dan weer helemaal akoestisch en een van de mooiste liedjes die Youngs ooit heeft geschreven en kan zich duidelijk meten met de 3 meesterwerken op Sapphie.
Het is echt jammer dat deze release zo gelimiteerd is, want dit is toch weer een geweldige werkje wat eigenlijk gewoon meer oren zouden moeten horen…
—
Modelbau – Wavelength (Cloudchamber Recordings) (NL)
En dan moet je gaan kiezen tussen 10 fantastische releases als Modelbau, drie als Frans de Waard en een als Freiband. Dat is uiteraard niet eenvoudig, vooral als alle releases gewoon erg sterk zijn en ze ook allemaal nog eens zodanig van elkaar verschillen dat je je gaat afvragen hoe dat ie het eigenlijk gewoon doet die Frans de Waard. Naast de fantastische plaat Onder/Stroom met Richard Youngs & Peter Johan Nyland, die ik heb mogen uitbrengen, sprong er voor mij de cassette Wavelength net ff boven de rest uit.
We krijgen vier geweldige drone tracks die zich zeer langzaam ontwikkelen, en zijn verdeeld over 2 zijden van de cassette en moeiteloos in elkaar overlopen. De veranderingen gaan zeer subtiel, maar ook voor de niet hardcore dronel iefhebber blijft er heel veel variatie in het werk over. Een spannende release waarin een frisse combinatie van korte-golf radio bewerkingen en veldopnames samen vloeien middels tape manipulaties.
—
D’Incise – The Probability Of An Encounter (Granny Records) (CH)
Ik ga hier gewoon heel kort over zijn: ik had de demo ook ontvangen, maar ik was wat traag me reageren om te zeggen dat ik wel interesse had dit album van D’Incise uit te brengen. Mijn voorstel om een dubbel CD in combinatie met het door mij uitgegeven album Assemblée, Relâche, Réjouissance, Parade kwam er dan ook niet van, want het Griekse Granny Records was er al vandoor met dit album.
Dat gezegd hebbende: dit is een erg mooi album waarin het niet alleen gaat over hoe de geluiden met elkaar in verbinding staan, maar ook hoe de luisteraar fysiek reageert. Dit lukt door gebruik van variatie in dynamiek, waarbij de microfoon tussen verschillende speakers door de ruimte wordt bewogen in combinatie met verschillende technieken waarmee feedback wordt gegenereerd. In de muziek hoor je hierdoor de werkelijke ruimtelijkheid en diepte van de ruimte terug.
Een spannende release die goed past binnen de diverse en uitdagende discografie van D’incise.
Top werk.
—
Haarvöl + Xoán-Xil López – Unwritten Rules Of A Ceaseless Journey (Cronica) (PT/ES)
Ik ben misschien bevooroordeeld, aangezien ik tot nu toe 3 albums van Haarvöl heb uitgebracht en nummer 4 klaar staat, maar de reden daarvoor moge duidelijk zijn: het is allemaal gewoon verdomd mooie muziek, zo ook deze nieuwe samenwerking met de Spaanse geluidskunstenaar/muzikant Xoán-Xil López (Ulobit).
Het Portugese trio en de Spaanse muzikant slaan hier de handen in een om samen een volledig nieuw werk ten gehore te brengen. De drie werken zijn geschreven voor een dance performance van Ballet Teatro voor het werk “Revoluções” van choreograat Né Barros.
In drie delen komt een volledig verhaal voorbij waarin de utopie, de realiteit en het trauma.
De muziek, zoals we ondertussen kunnen verwachten van Haarvöl, draait om field-recordings en electronica. En ook López werkt met electronica. De atmosfeer van de muziek is erg dreigend waarbij er continue zware drones te horen zijn, die worden aangekleed met ruizige field-recordings en het geluid van piepende machines. Toch, heeft het zeker niet dat industriele karakter wat je dan zou verwachten. Juist niet. Ze weten maar al te goed om hier toch een eigen draai aan te geven, door bijvoorbeeld subtiele melodische elementen in het geheel te verwerken.
Wederom een sterke release die goed laat zien dat Haarvöl zich blijft ontwikkelen, zonder het eigen karakter te verliezen.
—
Siavash Amini – Serus (Room40) (IR)
De muziek van Siavash Amini kwam al in 2014 via Umor Rex op mijn radar, maar tot vorig 2018 had ik eigenlijk geen releases van hem. Dat terwijl hij juist zoveel fijne releases heeft opgenomen sinds zijn debuut uit 2012, op geweldige labels zoals Flaming Pines, Umor Rex, Opal Tapes, Hallow Ground en meer. Maar toch weet vooral Serus, de plaat dit jaar uitgekomen op Room40, een hele grote indruk achter te laten. Dit misschien omdat het album indirect als thema het gebrek aan slaap heeft.
Voor Serus heeft Amini zich laten inspireren door de nacht en het dromen gedurende de nacht. Gedurende de periode van werk aan dit album heeft hij echter een instorting gekregen door gebrek aan slaap. De ervaringen die hij hier door heeft gekregen heeft hij verwerkt in dit album.
En in het resultaat is dit zeer goed te horen. We horen sluimerende ambient geluiden, drones en klassieke elementen terug die een soort half-slaap gevoel weten op te wekken. Denk maar aan het moment waar je nog niet helemaal slaapt, maar je al half ligt te dromen en je daarna opeens weer klaar wakker bent als dit voorbij is. Dit weet hij heel sterk te verbeelden in de muziek en dit weet mij dus heel goed te raken. Een terechte stap naar het Room40 label waar hij zich goed weet te vinden tussen muzikanten zoals Lawrence English en Rafel Anton Irisarri.
—
Dead Neanderthals – Ghosts (Utech Records) (NL)
Al 10 jaar lang (wat komende april wordt gevierd op Roadburn) komen er met hoge snelheid nieuwe releases uit van het duo Dead Neanderthals en de vele andere projecten en bands waar ze inzitten (met name René Aquarius vinden we overal terug, zoals Cryptae, Heavy Natural, Imperal Cult, onder eigen naam en zo nog een paar meer projecten, maar ook Otto Kokke zit niet stil met MNHM, Veni Om en gastbijdragen hier en daar). Met Dead Neanderthals werken ze vaak samen met andere artiesten, en zo ook op Ghosts. Dit keer wordt het duo op saxofoon en drums bijgestaan door Scott Hedrick op gitaar. Deze man is bekend van de band Skeletonwitch, die zich op de raakvlakken van death, thrash en black metal bevindt.
Vrijwel iedere keer dat er een nieuw album van dit stel uitkomt zeg ik het maar weer: dit is hun beste, en ook deze keer kan ik niet anders dan dat zeggen (al zou ik echt niet kunnen aangeven welke ik nu daadwerkelijk het beste vind, want ze zijn allemaal te gek).
De ingrediënten zijn bekend, waarbij Aquarius als een machine op de drums ramt en een repetitief trance opwekkend ritme speelt, terwijl de saxofoon van Kokke hier een drone overheen legt die dit alleen maar versterkt. En bovenop de drone legt de gitaar van Hedrick een extra laag die door het repeterende motief een hypnotiserende functie krijgt, en het geluid alleen maar verder verrijkt.
—
Asmus Tietchens & Dirk Serries – Air (A New Wave Of Jazz) (DE/BE)
Dit jaar zijn er twee mooie samenwerkingen van Asmus Tietchens uitgekomen. Een met Frans de Waard op Auf Abweghen en deze samen met Dirk Serries. Beide albums kan ik ten zeerste aanraden, maar vooral deze vond ik in zijn subtiliteit heel erg mooi. Op 4 september schreef ik hier al over: De muziek is absoluut niet complex, maar juist in die simpliciteit spreekt het nog veel meer aan en weet het goed de aandacht te trekken en deze goed vast te houden.
Een geweldige samenwerking met muziek waarin je helemaal in op kunt gaan en jezelf even helemaal kunt verliezen. Niet alleen op papier een mooie samenwerking.
—
Klaus Lang & Golden Fur – Beissel (Another Timbre) (AT/AU)
Een paar jaar terug kwam het werk van Klaus Lang op mijn pad en sindsdien probeer ik een beetje volgen wat hij doet, dit omdat hij hele mooie orgelwerken heeft geschreven en gespeeld. Ik wist het dan ook meteen toen ik een deze CD met Golden Fur op het Another Timbre label voorbij zag komen. Die combinatie kon haast niet misgaan en dat klopt. Golden Fur bestaat uit James Rushford (op altviool en harmonium, die ook met Oren Ambarchi en Kassel Jaeger samenspeelde), Judith Hamann (cello) en Sam Dunscombe (klarinet).
Als kwartet zijn ze samengekomen in Sankt Lambrecht Abdij in Oostenrijk, waarbij op een natuurlijke wijze, geïnspireerd door het werk van Johann Conrad Beissel, een nieuwe werk is ontstaan. Net zoals in het werk van Beissel hebben ze hiervoor een eigen algoritme opgezet die hielp in het dirigeren van de muzikanten op alle vlakken.
Het resultaat is een indrukwekkend werk van 41 minuten. Terwijl er een continue drone van het orgel komt, horen we ook alle instrumenten hun eigen passages spelen, soms subtiel op de achtergrond, andere keren prominent op de voorgrond, waarna alle instrumenten ook weer samen komen om de pulserende drone voort te zetten. Een zeer rijke luisterervaring die iedere keer weer weet te imponeren.
—
Eva-Maria Houben – Erwartung 1 Und 2 (Second Editon) (DE)
Vorig jaar behaalde Eva-Maria Houben haar album Breath For Organ al de nummer 4 in mijn lijst, en ook dit jaar komt ze weer voor in deze lijst met Erwartung 1 Und 2.
Op deze plaat speelt ze twee stukken, Erwartung 1 voor piano en Erwartung 2 voor pijporgel.
Houben maakt deel uit van het Wandelweiser collectief, en dat is hier ook weer terug te horen. Als inspiratie voor dit werk gebruikt Houben Erwartung No. 17 van Arnold Schönberg. Schönberg zijn compositie gaat over de een vrouw die op zoek gaat naar haar overleden partner. Het werk toont in slow motion alle gebeurtenissen die in een seconden plaatsvinden, maar dan over een half uur uitgetrokken. Houben trekt die concept verder door en neemt uit deze compositie een akkoord van 12 noten en gaat hier mee verder.
Dit herhaalt ze op beide instrumenten, waardoor van beide de duidelijke karakteristieken naar voren komen.
In deel 1 vertaalt zich dit tot heel veel ruimte tussen de noten, waarin de galm van de piano heel lang hoorbaar blijft. Mooie verstilde muziek die uitblinkt in eenvoud.
In deel 2 vertaalt zich dit juist tot noten die lang worden aangehouden, en waardoor er ook veel overlap is tussen de verschillende noten. Een werk dat tot diep door dringt terwijl alle noten echt hun eigen tijd krijgen om door te dringen.
Net zoals op Breath For Organ onderzoekt Houben de instrumenten, maar nu weer vanuit een heel ander perspectief. Een geweldige plaat, die wellicht bij eerste beluistering niet direct iedereen zal aanspreken. Maar als je je hier voor openstelt krijg je er ook wel echt iets voor terug.
—
Ernstalbrecht Stiebler – Zwischen Den Tönen (Edition Telemark) (DE)
Voor mij was toen deze plaat uit kwam Ernstalbrecht Stiebler nog een volledig onbekende naam, dat terwijl bij het luisteren naar deze plaat met vier live uitvoeringen van zijn werk het wel meteen in mijn interesseveld past.
Stiebler zijn werk is minimaal, haast statisch, maar toch erg rijk aan geluid. De veranderingen zijn langzaam, soms haast microscopisch te noemen, en bijna altijd microtonaal. De muziek draait vooral om de harmonie tussen de verschillende instrumenten, waardoor deze niet goed meer te onderscheiden zijn, maar echt een groot geheel vormen.
In de vier verschillende composities komt dit op verschillende manier naar voren, wat dit een mooie gevarieerde collectie maakt, en die mij heel erg nieuwsgierig maakt naar meer werk van hem.
Voor mij een van de mooiste ontdekkingen van dit jaar.
—
Antoine Beuger – The Extradition Ensemble – Now is the moment to learn hope (A New Wave Of Jazz) (NL/DE/US)
Over deze release van Nederlandse, maar in Duitsland woonachtige, componist Antoine Beuger schreef ik op 17 oktober al een uitgebreide recensie, en omschreef het als meer dan 45 minuten lang genieten van de mooie geluiden, die je als een warme deken kunt omslaan en je fijn bij kunt wegdromen. Dromen over een hoopvolle toekomst.
Hier sta ik nog steeds achter, wat een mooie uitgave is dit zeg.
—
Roland Kayn – Scanning (Kybernetische Musik IV) (Reiger-Records-Reeks) (DE)
De Duitse componist Roland Kayn (1993-2011) heeft een groot deel van zijn leven in Nederland doorgebracht. In die periode is hij oa. verbonden geweest aan Instituut voor Sonologie der Rijksuniversiteit, Utrecht, en gedurende 1982 en 1983 heeft hij daar het werk Scanning gecomponeerd en opgenomen.
Deze opnames zijn nu voor het eerst vanuit het archief gedigitaliseerd en uitgegeven als een 10 CD boxset. En ik moet zeggen dat ik daar wel heel erg blij mee. Ik had al de werken Simultan (1977, heruitgave uit 2018) en A Little Electronic Milky Way Of Sound (2009, uitgegeven in 2017). Iedereen die bekend is met Kayn zijn werk weet dat het vaak nogal lange composities zijn, en zo dus ook hier. Scanning duurt totaal 10 uur en 10 minuten, maar weet gedurende die tijd de volledige 100% te boeien. Je hoort hier echt van alles terug komen van zeer abstracte electronica tot warme drones tot bevreemde soundscapes. Wellicht een behoorlijke hap om doorheen te komen, maar het resultaat geeft wel heel erg veel voldoening.
Samples zijn te horen op de website SoundOhm: https://www.soundohm.com/product/scanning-10cd-box/pid/36519/
—
Matthijs Kouw – The Great Image Has No Form (Esc.Rec) (NL)
Na jaren werken aan zijn album Obscurum Per Obscurius, welke ik vorig jaar op Moving Furniture Records heb mogen uitgeven, heeft Matthijs Kouw eindelijk de smaak echt goed te pakken. Hij moest door dat album heen komen en voorbij het writers-block, en heeft nu zoveel inspiratie dat er opeens veel meer kan worden opgenomen. Zodoende zijn er sindsdien drie nieuwe releases uitgekomen. Vorig jaar al Look At Your Body en dit jaar ER-1 en het album The Great Image Has No Form. De vorigen zijn allemaal erg mooi, maar van deze drie springt voor mij “The great image has no form” er wel bovenuit. Op deze krijgen we mooie ambient drones en soundscapes gebaseerd op gitaaropnames, bewerkt met software.
De muziek is geïnspireerd door een trip naar China in 2007 waar Kouw zich heeft verdiept in Chineese meditatie, vechtkunst en Daoisme. Dit gegeven geeft aan dat de luisteraar vooral gewoon moet luisteren naar het werk en het moet ondergaan. Omarm het.
En dat is iets wat zeker lukt met dit werk. Het ondergaan van deze muziek is zeer fijn en werkt haast meditatief. Een geweldig werk wat wel doet denken aan werk van Christoph Heemann, Andrew Chalk (ook samen als Mirror) en consorten.
De CD is gelimiteerd tot 100 stuks en komt in zeer mooi artwork van Xia Gui, dus zeker even gaan checken. Zou zo maar eens binnenkort op kunnen zijn.
—
Mariska Baars & Rutger Zuydervelt – eau (Eigen Beheer) (NL)
Na jaren wachten is er weer een nieuwe release van het duo Mariska Baars (Soccer Committee) en Rutger Zuydervelt (Machinefabriek). Hierover schreven Jan Willem en ik al op 7 juni voor een NNM. Daar gaf ik al aan dat het een van de hoogtepunten uit het werk van Zuydervelt is.
Een hypnotiserend werk waar op je eenvoudig kunt wegdromen.
Heel erg mooi en een ware aanrader voor de liefhebbers van warme ambient geluiden en drones. En ook als je nog niet zo bekend bent met het genre een top CD om in te stappen.
De CD is nog niet uitverkocht dus doe je zelf een plezier.
—
Ustad Saami – God Is Not A Terrorist (Glitterbeat) (PK)
Deze plaat had ik al een tijdje op mijn wensenlijstje staan toe ik deze toevallig in de lokale platenzaak tegen kwam, een glimlach op het gezicht meteen gekocht, want dit is wel een hele bijzondere… Bij Pakistaanse muziek zullen veel mensen direct aan Nusrat Fateh Ali Khan denken, een van de bekendste Qawwali zangers ooit. Ustad Saami zijn muziek gaat echter nog verder terug in de tijd en in deze is microtonaliteit veel belangrijker. Het uitgangspunt voor de muziek is een noot, maar vanuit daar kun je langs de volledige 49 noten tellende toonlader komen. En dat hoor je ook duidelijk terug in zijn zang. Hij glijdt zonder enige moeite als een glissando van noot tot noot om zijn de gezang ten gehore te brengen. Deze muziekvorm is een uitstervende en Saami is een van de laatste uitvoerende. Gelukkig werkt hij samen met zijn vier zoons en laten we hopen dat zij dit blijven doen en deze prachtige vorm van zang en muziek zullen blijven uitvoeren tot ver na zijn dood.
Een van de ontdekkingen van dit jaar en met zijn optreden op Le Guess Who in Utrecht het echte hoogtepunt.
Niet te missen!
—
The World Of Dust – Samsara (Tiny Rooms Records) (NL)
Het mag dan zo zijn dat een van de leukste Nederlandse bands van de afgelopen 10 jaar, Lost Bear, niet meer bestaat, maar dat wil niet zeggen dat de leden niet meer actief zijn. Het tegendeel zelfs. En dat dat hele mooie dingen kan opleveren bewijst Tiny Rooms Records baas Stefan Breuer met zijn solo project The World Of Dust met zijn mooie plaat Samsara. Jan Willem schreef er 1 maart al een NNM over met de veel zeggende samenvatting “uiterst stemmige muziek op, die mij diep weet te raken”. En niets is minder waar, want dit weet zeker diep te raken.
Pas in september heb ik zelf het album gekocht, maar sindsdien is het wel het meest beluisterde albums hier in huis in die maanden, en dat zal alleen nog maar toenemen.
Breuer laat op dit album mooie ingetogen “slowcore” horen, waar de muziek is geschreven door Todd Tobias, maar de teksten van eigen hand komen waarin zowel het vaderschap, als het worstelen met eigen mentale en fysieke staat terugkomen. Het is dus een heel persoonlijk album geworden en weet op die manier dan ook goed te raken.
Onlangs was het 5 jarige feestje van Tiny Rooms Records, dit heb ik zelf helaas moeten missen, maar als ze meer plaatjes zoals deze weten te releases wens ik Breuer (en de rest) heel veel goeds toe, want dit moet gehoord worden.
Een van de mooiste Nederlandse producties van dit jaar.
—
Catherine Christer Hennix – The Deontic Miracle: Selections From 100 Models Of Hegikan Roku (Blank Forms Editions) (SE)
In 2010 kwam er, voor mij uit het niets, opeens de naam op van Catherine Christer Hennix met haar album “The Electric Harpsichord”. Nog steeds luister ik naar dat album met grote verbazing en sindsdien probeer ik goed te volgen wat er allemaal uitkomt. En gelukkig is daar dan Blank Forms Editions die goed bezig zijn met allemaal archieven door te spitten en niet eerder uitgegeven werk alsnog uit te brengen. The Deontic Miracle: Selections From 100 Models Of Hegikan Roku is een van deze archiefwerken die nu voor het eerst beschikbaar is op plaat.
En wat een werk is dat zeg. In navolging van La Monte Young & The Theatre Of Eternal Music krijgen we hier van het Deontic Miracle (CC Hennix, haar broer Peter Hennix and Hans Isgren) twee performances te horen die door CC Hennix zijn gecomponeerd. Twee hypnotiserende drone composities gespeeld met versterkte hobo’s, versterkte sarangi’s, live electronica en sinus generatoren.
Een totale mindtrip en aan te raden om op hoog volume te beluisteren om deze trip te versterken.
—
Jessica Pratt – Quiet Signs (Mexican Summer / City Slang) (US)
Hier in huis veruit het meest beluisterde album van 2019. Mooie liedjes met een freak folk inslag waar ik op 17 februari in de Zondagse Rust al over schreef: “Muzikaal sluit het zeer aan bij de zogenaamde freak folk zoals we van de eerdergenoemde Newsom, maar bijvoorbeeld ook Devendra Banhart. Maar wellicht nog meer dan bij hen zit hier een nog meer nostalgisch gevoel in de muziek die zowel doet denken aan zwoele pop muziek van The Carpenters als aan folk van Pentangle, Sandy Denny (Fairport Convention) maar wellicht nog het meeste aan Linda Perhacs.
Deze laatste referentie komt vooral omdat de nummers vaak eenvoudig lijken opgebouwd, maar subtiel worden aangevuld met gedetailleerde orkestraties die als aanvulling dienen. Denk aan de syntesizers in This Time Around, of de fluit in Fare Thee Well en fluit en percusieve geluiden in Poly Blue. Ze brengen net de extra beetje wat de muziek dat extra gevoel mee geeft.
De verwachtingen worden voor mij echt helemaal waar gemaakt en dat ondanks de vrij korte duur van het album. Maar aan de korte duur is natuurlijk eenvoudig wat te doen door het album gewoon een aantal keer achter elkaar te beluisteren. Dat is zeker geen straf.”
En nu bijna 1 jaar later sta ik hier nog steeds achter.
—
Ellen Arkbro – Chords (Subtext) (SE)
Na For Organs And Brass die het tot in mijn toplijst van 2017 haalde ben ik Ellen Arkbro goed gaan volgen. Heb haar ondertussen meerdere keren live mogen zien en na dit jaar kwam de opvolger Chords uit. En net zoals de voorganger is dit een top album voor de minimale drone liefhebber.
Op dit album krijgen we twee verschillende uitvoeringen van de compositie CHORDS te horen. Het eerste stuk is voor kerk orgel en electronica en het tweede stuk is voor gitaar en electronica.
CHORDS for organ heb ik ook live mogen ervaren in de Oude Kerk te Amsterdam en dat was zeer indrukwekkend. De drone wordt hier tot het minimale teruggebracht. Het orgel speelt terwijl er als een soort resonantie bron electronica een vergelijkbare toon uitstuurt. Qua omschrijving klinkt dit zeer abstract, maar juist de uitvoering creëert onverwacht een warm geluid. Een van de mooiste orgel werken dit jaar uitgekomen.
Ook CHORDS for guitar weet op een zelfde manier te intrigeren. Hier horen we een akkoord aangeslagen op een speciaal gestemde gitaar. Door de manier van stemming en spelen ontstaan er na de aanslag steeds weer nieuwe boventonen welke met elkaar mixen en zo een warm geluid achterlaten.
Deze release is een stuk minimaler nog dan de voorganger, maar weet net zo goed te intrigeren. Echt een aanrader, en voor de liefhebbers van de oude meesters zoals La Monte Young en Tony Conrad eigenlijk niet te missen.
—
Sarah Davachi – Pale Bloom (W.25th / Superios Viaduct) (CA)
De Canadese Sarah Davachi blijft goed bezig. Dit is het vierde jaar op rij dat ze een van de mooiste albums van het jaar presenteert. Op Pale Bloom grijpt ze terug op de piano, het instrument waar haar muzikale ontwikkeling en carrière is begonnen. Op dit album komen dan ook helemaal geen synthesizers voor, maar komt alles uit akoestische en semi-akoestische instrumenten.
De plaat is opgedeeld in twee verschillende stukken “Perfumes” en “If it pleased me to appear to you wrapped in this drapery”. Het eerste stuk, opgedeeld in drie delen, bestaat uit melodische piano die teruggrijpt naar zowel de Romantiek als Bach (waarvan ook stukken zijn verwerkt in de compositie). Echter, anders dan veel hedendaagse pianomuziek, zit hier behoorlijk veel diepgang en subtiliteit in. De spanning zit duidelijk in de muziek, wat alleen maar wordt versterkt door de zang van Fausto Dayap Daos in het tweede deel.
Na de imponerende drone albums van vorige jaren toont dit de veelzijdigheid van Davachi als componiste en muzikante.
In het tweede stuk duiken we terug het minimalisme in waarin er een spel ontstaat tussen de viool en viola de gamba. Ondanks dat dit stuk volledig akoestisch is past het wel heel erg goed binnen het oudere werk van Davachi. Beide muzikanten spelen dan ook lang aanhoudende noten waardoor boventonen ontstaan die langzaam evolueren en zo de ruimte om je heen vullen en er pulserende patronen ontstaan, iets wat we eerder terug hoorden in de synthesizerwerken van Davachi. Het doet daarnaast zeker ook denken aan het werk van Catherine Lamb, maar dan op een bepaalde manier wat voller en warmer qua geluid.
Een heel mooi werk wat veel belooft voor de toekomst van Davachi, iemand die ik zeker nog een lange tijd zal blijven volgen.
—
Het Interstedelijk Harmoniumverbond – Het Interstedelijk Harmoniumverbond (KRAAK) (BE)
Al een paar jaar terug hoorde ik Glen Steenkiste (Hellvete) over zijn wens om een nieuwe “band” te beginnen waarbij meerdere mensen (indiaans) harmonium zouden spelen. En zo gezegd, zo gedaan, en zie hier Het Interstedelijk Harmoniumverbond, een samenwerking tussen Steenkiste, Brecht Ameel (Razen), David Edren (DSRLines), Steve Marreyt (Edgar Wappenhalter).
Allen spelen dus Indiaans Harmonium, en ze doen dit op zo’n manier waardoor de perceptie van tijd wordt invloed. In een tijd waarin alles vluchtig voorbij komt en het soms lijkt dat iedere seconde telt, krijgen we hier twee werken die daar direct tegenin gaan. Het harmonium is een perfect instrument om een drone mee te creëren, en dat is dan ook wat deze vier heren doen.
Er is een grondtoon waarover continue wordt doorgespeeld zonder enig moment van stilte, maar door de verschillende tonen die op de harmoniums worden gespeeld blijft alles toch in beweging. Er ontstaat een heel mooi spel van boventonen waarin je je eenvoudig kunt verliezen.
Begin dit jaar zag ik ze al tijdens Sonic Acts in het Stedelijke Museum, Amsterdam wat echt een ware betovering was, en nu met deze plaat is dit gevoel weer terug te krijgen. Speel het op hoog volume en zoek een plek in je huiskamer en ga er helemaal in op. Volgende keer luister je hem elders in je kamer en krijg je een ander album te horen.
Geweldig mooie ruimtelijk muziek waarin je eenvoudig kunt wegzinken, en inderdaad voor even het besef van tijd volledig verliezen.
—
Leo Svirsky – River Without Banks (Unseen Worlds) (US/NL)
Leo Svirsky had het enkele jaren terug, niet lang na uitkomen van Heights In Depths, al eens over het nu eindelijk uitgekomen album River Without Banks. De in Den Haag woonachtige Svirsky heeft behoorlijk wat jaren gestoken in het schrijven van de composities op dit album, en dat is te horen in alle details. Voor dit album grijpt Svirsky terug naar de piano, na ook een paar jaar lang accordeon te hebben gespeeld. De muziek is dan ook heel anders dan op de voorganger.
De muziek is geschreven voor 2 piano’s en begeleiding van, Wurlitzer trompet, gong, klakschalen, cello en contrabass. Svirsky zelf heeft beide pianopartijen ingespeeld als ook de klankschalen en Wurlitzer. De rest is ingevuld door gastartiesten.
Het resultaat is zeer mooi, en zoals de titel van de plaat, doet het ook echt denken aan stromende rivieren, met alle versnellingen en vertragingen en obstakels die je kunt verwachten. De twee piano’s meanderen in en uit elkaar een mooi vloeiend geheel vormend. Muzikaal doet het wel denken aan Charlemagne Palestine (Strumming Music) maar dan met een romantische inslag en ook veel meer ruimte voor verandering.
Waar Heights In Depths (#20 in mijn lijst van 2016) me zo aansprak om het minimalisme, spreekt River Without Banks me juist zo aan door het rijke geluid, wat soms romantisch aan doet, maar waarin toch ook weer vaak genoeg een drone terug te horen is.
Ik heb eerste dit jaar zijn concert helaas moeten missen, maar gelukkig komt er een nieuwe kans op het ReWire festival waar hij met compleet ensemble dit album ten gehore zal brengen. Zeker iets om niet te missen en waar ik nu al zeer naar uit kijk. Afgaande op dit album en de samenstelling van het ensemble is dat nu al een van de hoogte punten van 2020.
—
Maryanne Amacher – Petra (Blank Forms Editions) (US)
Maryanne Amacher was een Amerikaanse componiste die vooral bekend staat vanwege haar werk gebaseerd op psycho-akoestisch effecten waarin otoacoustic emissie een belangrijke rol speelt. Dit is een effect waarbij er een soort fantoomgeluid in je oren ontstaat wat eigenlijk niet echt in het daadwerkelijke geluid zit dat wordt uitgestuurd. Er is helaas niet heel veel van haar werk uitgekomen, maar er zijn twee CD’s op Tzadik met muziek die rond dit concept draait.
Petra is, echter, iets heel anders. Dit is een compositie voor twee Piano’s geschreven in 1991. De versie die we hier horen een uitvoering door Marianne Schroeder & Stefan Tcherepnin uit 2017.
Petra is geïnspireerd door science-ficition schrijver Greg Bear zijn gelijknamige werk over waterspuwers (gargouilles) die tot leven komen en in een post-apocalyptische Notre Dame met mensen gaan paren, en tegelijk de indrukken die de Boswil kerk in Switzerland (waar de wereld-premiere van het stuk ook heeft plaatsgevonden) op Amacher achterliet.
Het resultaat is een heel wisselend werk waarin zowel ruimte is voor verstilde passages als luid gehamer op de piano’s. In bijna 40 minuten word je als luisteraar langs het fictieve verhaal gedragen op de tonen van de piano wat soms heel mooi een lieflijk is, terwijl op andere momenten de dissonanten een angstig gevoel overbrengen.
Hopelijk komen er nog meer mooie stukken uit de archieven van Amacher die kunnen worden uitgevoerd, opgenomen en uitgegeven. Want dit doet naar meer verlangen.
—
Richard Youngs & Raül Refree – All Hands Around The Moment (Soft Abuse) (UK/ES)
De laatste jaren lijkt Richard Youngs minder samenwerkingen aan te gaan, al was er uiteraard Onder/Stroom met Frans de Waard en Peter Johan Nÿland op mijn eigen Moving Furniture Records, dus All Hands Around The Moment kwam dan toch een beetje als een verrassing vanwege de samenwerking met Raül Refree.
En dat was niet het enige opvallende. Ook erg opvallend is hoe ingetogen deze plaat is. Dat hebben we sinds Sapphie bijna niet meer gehoord van Youngs. Wel blijft het kenmerkende repetitieve van Youngs zijn werk duidelijk aanwezig, en zoals we van hem gewend zijn gaat dat gepaard met minimale verschuivingen en veranderingen. Maar door de combinatie met het spel van Refree, die net zoals Youngs een multi-instrumentalist is, krijgen we toch een heel erg rijk geluid te horen. In de nummers horen we piano, gitaar, contrabas, cello (en zoveel meer) en zang.
De nummers refereren terug aan de rijke Britse folk traditie, met invloeden vanuit flamenco, waarbij ik onder andere aan Pentangle moet denken.
Terwijl ik vrijwel alle recente output van Youngs geweldig vind, is het toch wel heel fijn om van zijn hand weer eens een album zoals deze te horen, waar de nadruk op folk ligt en in de vorm van dit duo met Refree pakt dat dan ook wel heel erg goed uit.
Een absolute aanrader.
—
Morton Feldman, Philip Thomas – Morton Feldman Piano (Another Timbre) (US/UK)
Vorig jaar was er al de hele mooie LP boxset String Quartet II van Morton Feldman op GOD Records, dat wordt nu aangevuld met een de boxset Morten Feldman Piano met 5 CD’s aan piano muziek uitgevoerd door Philip Thomas op Another Timbre.
Totaal 6 uur lang aan hele mooie piano muziek. Bij beluistering is het wel duidelijk dat Feldman een grote inspiratie is geweest voor veel hedendaagse componisten, en zeker niet onderdoet voor het werk van John Cage. En als je, net zoals ik, ook wel een beetje klaar bent met al het neo-klassieke geneuzel is dit niets anders dan een zeer grote aanrader. Misschien minder toegankelijk, maar wel stukken interessanter om te luisteren, en iets wat wel beklijft.
Een niet te missen boxset.
—
Eliane Radigue – Occam Ocean 2 (Shiiin) (FR)
Twee jaar terug behaalde Occam Ocean 1 van Eliane Radigue mijn jaarlijst op nummer 3, en nu krijgen we het vervolg met Occam Ocean 2, en wederom in mijn top 3 aan favoriete albums. En dat zal veel mensen die mij wat beter kennen niet als verrassing komen.
Op deze CD horen we de orkestrale versie van Occam Ocean, uitgevoerd door ONCEIM, opgenomen in 2017.
Zelf zag ik een uitvoering tijdens Le Guess Who 2018 in de Domkerk in Utrecht en dat was ronduit geweldig. Echt een fantastische ervaring om werk van Radigue live terug te horen. En al heel vaak heb ik de video (zie onderaan) bekeken waar hetzelfde orkest in 2015 dit stuk al ten gehore bracht.
Voor Occam Ocean gaat Radigue met de uitvoerende muzikanten in gesprek om zo samen tot het juiste geluid te komen. Zo deed ze dat dus ook met alle muzikanten van ONCEIM. Het resultaat is een heel mooi golvend geluid waarin de instrumenten er langzaam, erg zacht, in het geheel vloeien, om daarna weer langzaam weg te faden. Het past dan ook goed binnen het volledige oeuvre van Radigue, dat terwijl er geen een synthesizer aan te pas komt.
Heel mooi om op deze manier deze serie verder te zien ontwikkelen, en ik ben erg benieuwd of er nog meer gaat komen (er was in ieder geval al een CD op Bocian Records met een versie voor Harp uitgevoerd door Hélène Breschand).
—
Catherine Lamb – Atmospheres Transparent / Opaque (New World Records) (US)
De muziek van Catherine Lamb volg ik al een aantal jaar. Haar album Matter/Moving op Winds Measure Recordings uit 2014 was voor mij direct raak. Sindsdien heb ik bijna al haar releases gekocht. Lamb is een violiste en componiste die vooral in het minimale spectrum haar weg weet te vinden. Ze heeft gestudeerd met James Tenney en Michael Pisaro, en in haar werk is de invloed van beide zeker terug te horen. Echter heeft ze wel echt een eigen geluid.
Op het album Atmospheres Transparent / Opaque wordt haar muziek uitgevoerd door Ensemble Dedalus.
De CD bestaat uit twee verschillende werken. Het eerste werk Prisma Interius IX bestrijkt de eerste 53 minuten van de CD. Het tweede werk “Overlays Transparent/Opaque” de overige 11 minuten verdeeld over 7 korte delen.
In beide werken zoekt ze naar een soort harmonie tussen de verschillende instrumenten, waarover in het bijgeleverde boekje heel veel informatie is terug te vinden.
Het resultaat is in ieder geval heel erg mooi. We horen verschillende strijkinstrumenten, blazers en stemmen, welke in een mooi spel samen komen, soms met lange aanhoudende noten, andere keren juist met kortere melodieën. Het geheel klinkt warm en aangenaam, op een rustgevende manier. Maar toch ook met genoeg spanning in de muziek om niet te gaan vervelen of een new age gevoel te krijgen. En met name in de korte Opaque stukken vormen er mooie (soms dreigende) boventonen die je volledig weten te omringen.
Het doet bij vlagen wel denken aan het recente werk van Eliane Radigue, maar net minder golvend. Maar het is dan ook niet vreemd dat er een speciale versie van Occam Ocean van Radigue special voor Lamb is geschreven (wie weet komt die over een tijdje uit op Occam Ocean 3).
Maar ook zonder, is dit een briljant mooi album en hele mooi toevoeging aan het toch al indrukwekkend oeuvre van deze nog jonge componiste.
—
Reinier van Houdt & Bruno Duplant – Lettres Et Replis (Elsewhere) (NL/FR)
2019 voelt voor mij echt wel een beetje als het jaar van de piano. Dit omdat er toch heel wat mooie muziek is uitgekomen op piano. Dan doel ik uiteraard niet op de coffee house piano en elevator music van een niet nader te noemen Nederlandse popmuzikant en reclaman. Nee, dan doel ik echt op releases zoals van hierboven genoemde Leo Svirsky, of de boxset van Morton Feldman, en de werken van Sarah Davachi en ook Eva-Maria Houben. Echter was er voor mij een pianist die er dit jaar echt boven uitstak: Reinier van Houdt.
Meerdere malen zag ik hem live, met geweldige performances, maar ook kwamen er twee echt mooie releases uit. Op mijn eigen Moving Furniture Records “Dead Beats” met speciaal door Alvin Curran voor hem geschreven muziek, en dan was er dus ook deze samenwerking met Bruno Duplant (waarvan hierboven je ook een solo release kon terug vinden).
Op Lettres Et Replis speelt Van Houdt muziek van Duplant, die met name bestaat uit een soort aanwijzingen met letters op een papier. Van Houdt heeft deze als lijdraad gebruikt waarbij zijn spel eigenlijk vooral een reactie is op wat er geschreven staat.
Dit levert hele bijzondere en mooi muziek op, die aan de ene kant heel minimaal klinkt, maar anders toch ook gewoon zeer rijk is. Om dit te bereiken heeft Van Houdt twee technieken toegepast. In de Lettres heeft hij verschillende lagen van opnames over elkaar gelegd.
En in de Replis wordt naast de piano door Van Houdt ook gebruik gemaakt van veldopnames.
Een mooie warme release, met een ingetogen geluid dat echt weet te imponeren.