NNM is een serie waarin we nieuwe muziek van Nederlandse artiesten bespreken.
Voor de volgers van Subjectivisten lijkt me een introductie tot Rutger Zuydervelt zijn werk niet nodig. Zijn werk komt hier geregeld terug in verschillende recensies, dan wel als Machinefabriek, dan wel onder zijn eigen naam, solo, of in samenwerkingen. Mocht je echter geen idee hebben: hoog productieve producer van experimentele ambient, drone, microtonale muziek, geïmproviseerde electronica, field-recordings enzovoort enzoverder.
Ik kan me echter voorstellen dat de naam Mariska Baars niet direct een belletje doet rinkelen. In het eerste decennium van deze eeuw was haar naam vaker te horen, meestal onder de naam Soccer Committee waarmee ze enkele hele mooi solo albums heeft gemaakt, maar ook samen met bovengenoemde Zuydervelt een paar pareltjes op de wereld heeft gezet. Haar muziek is het best te omschrijven als minimaal gitaarspel dat doet denken aan Oren Ambarchi, maar dan gegoten in liedjesvorm met karakteristieke hoge stem. Maar na 2009 wordt het stil van haar kant. De afgelopen 10 jaar duikt ze alleen nog op als onderdeel van Piiptsjilling en FEAN.
Het laatste wapenfeit van Mariska Baars en Rutger Zuydervelt als duo gaat alweer terug naar 2009. Het is dan ook een aangename verrassing om de release Eau in brievenbus te vinden.
Eau is het Franse woord voor water, en de muziek doet ook wel erg aan water denken en dan vooral in de stromende variant van een riviertje. Langzaam slokt de hypnotiserende stem van Baars de aandacht op, alsof je naar de continue veranderende patronen in stromend water aan het kijken bent en een Sirene je langzaam het water in lokt.
Dit wordt aangevuld met haar minimale gitaarspel, maar ook elektronische bewerkingen en drones door Zuydervelt.
In eerste instantie lijkt het wat voort te kabbelen, maar in de diepte in muziek gebeurt er juist heel erg veel. De zang blijft zich continue ontwikkelen waardoor nieuwe patronen in de muziek naar boven komen. En langzaam, haast onopgemerkt komen er steeds meer lagen in de muziek, die subtiel het geheel overnemen.
En dan voor je het weet zijn de 30 minuten die dit album duurt voorbij. Echter, door dat de muziek eindigt zoals deze begint, is het ook heel fijn om de repeat knop in te drukken en het geheel een tijdje op je in te laten werken.
Na zoveel jaren stilte van het duo is het erg fijn om weer eens zo’n werk als deze te horen, zeer veel doet terug denken aan hun kleine meesterwerkje “Thole” uit 2007, voor mij nog steeds een van de hoogtepunten uit het werk van Zuydervelt. Deze kan daar echter bij worden gezet.
Hopelijk is het nu niet nogmaals 10 jaar wachten op de volgende samenwerking.
door Sietse
Mariska Baars / Rutger Zuydervelt – eau (cd, Machinefabriek)
Nederlands grootste exportproduct is naast de tulp de muziek van Rutger Zuydervelt ofwel Machinefabriek, al opereert hij onder beide namen. Hiermee levert hij in rap tempo hoogwaardige, experimentele elektronische muziek af. Daarnaast tref je hem aan in Shivers, Cloud Ensemble, CMKK, DNMF, Piiptsjilling en FEAN en naast artiesten als Leo Fabriek, Radboud Mens, Roel Meelkop, Gareth Davis, Wouter Van Veldhoven, Dag Rosenqvist, Dirk Serries, Celer, Tim Caitlin, Peter Broderick, René Aquarius, Freiband, Soccer Committee, Aaron Martin, Steve Roden, Stephen Vitiello, Steinbrüchel, Sarah Payton, Ilia Belorukov, Steven Hess, Sergey Kostyrko, Neil Welch, One Man Nation, Chris Dooks, Sanja Harris, Sergio Sorrentino, Minus Pilots, Edita Karkoschka, Gareth Hardwick, Andrea Belfi, de gebroeders Kleefstra, Anla Courtis, Subterraneanact, Jaap Blonk, Orphax, Anne Bakker, Michel Banabila en Mariska Baars. Deze laatst genoemde Mariska Baars is van het leuke project Soccer Committee en Heathen Prayers. Onder haar eigen naam heeft ze eerder ook al samengewerkt met Zuydervelt. Ze zijn samen tevens te vinden in Piiptsjilling, FEAN en L / M /R / W.
Nu zijn ze samen terug met eau. Mijn eerste NNM dit jaar gaat over de cd With Voices van Machinefabriek. Op innovatieve wijze zet hij hierop stemmen van uiteenlopende nationale en internationale vocalisten in, die praten, lezen, zingen of woordeloze keelklanken produceren, hetgeen hij als instrumenten verwerkt in zijn collage-achtige muziek, dat een vlechtwerk van die stemgeluiden met ambient, noise, veldopnames en experimentele elektronische sounds is geworden. In feite zit de half uur durende composities met Baars hier daar wel in het verlengde van, zij het dat de aanpak zoals de titel al doet vermoeden meer waterig is. Zefabriceren met klimba, zither, veldopnames en elektronica skeletachtige ambient en drones, die zonder dat de vergelijking helemaal opgaat ergens het midden houdt tussen het bevreemdende van Hector Zazou, het mysterieus tijdloze van Akira Rabelais en het gloedvol verstilde van David Sylvian. De klanken voeren je moeiteloos mee naar een contemplatieve andere realiteit. En dan zijn er nog die prachtige vocale partijen van Baars, die soms een serene en haast Barokke indruk maken, die overigens ook bij Rabelais zou passen,maar op andere momenten dat betoverend magische hebben van de beginjaren van His Name Is Alive en Miranda Sex Garden. Er gaat een haast narcotiserende werking uit van deze prachtmuziek, die in een half uur ontzaglijk veel brengt. Een groots kleinood!
door Jan Willem