Succes. Daar gaat men in de popgeschiedenis nogal op verschillende manieren mee om. Nickelback bevindt zich op een klassiek traject van de rockband die het heeft gemaakt. Dat brengt voor de onvermijdelijke volgende stap (want wie stopt op dat moment vrijwillig?) een tweetal dilemma’s met zich mee. Het eerste is: wanneer je beroemd bent geworden, waar moet je dan over zingen? Cobain kon deze verandering niet aan en werd door zelfhaat verzwolgen. Veiliger is om dat waar je succes mee scoorde te consolideren en daarmee is The Long Road, het vierde album van Nickelback, direct samengevat.
'Do This Anymore’, ‘Someday’ en ‘Should’ve Listened’ vormen een gooi naar een tweede ‘How You Remind Me’. Meer liefdesverdriet dus, waarbij de eerste single ‘Someday’ vooral opvalt vanwege de onhandige tekst met brak metrum (Now the story's played out like this/Just like a paperback novel/Let's rewrite an ending that fits/Instead of a Hollywood horror.) Met ‘Figured You Out’ probeert Chad voorzichtig een ander thema uit: seks met een vleugje drugs. Wat echter op het eerst gehoor als een ode aan een nieuwe geliefde klinkt eindigt uiteindelijk in desillusie. Overigens weer met zeer minimale middelen. Wanneer je de tekst voor je ziet valt alweer de herhaling van coupletten op waar alleen de love van de eerste helft (bijvoorbeeld Too many long lines in a row/I love the powder on your nose) wordt veranderd in hate.
Het tweede dilemma is muzikaal van aard. Gaan we moeilijk doen of gaan we voor populisme? Ga je voor, even in ouderwetse termen, de ambitieuze dubbel-LP met Grote Thema’s al dan niet opgebouwd uit een stilistische lappendeken of ga je voor hits? Neem je in het laatste geval voorgoed afscheid van zoiets als de liefde van de criticus? Het is voor Nickelback geen moeilijke keuze. Die liefde was er, dat moet de band al vroeg hebben ingezien, nauwelijks (exemplarisch is dat Silver Side Up twee sterren kreeg in Rolling Stone, moeilijk een bastion van de kritische underground te noemen). Ook hier kiest de band voor consolidatie, al hinken ze op twee gedachten. Opener ‘Flat on the Floor’ is lekker snel, kort en agressief. Het is een eerste aanwijzing dat The Long Road regelmatig in metal wil transformeren. De muziek is weer erg riffgedreven en de hakketak ik-ren-de-trap-op-riff wordt soms effectief ingezet. Wat houdt het tegen? Waarom is Nickelback uiteindelijk niet voluit metal? De aanzetten zijn er vaak (‘Believe it or Not’, ‘Because of You’) maar dan laat de band de spanning los en worden hun liedjes geopend voor meer popgeoriënteerde motieven die niet gebruikelijk zijn in metal.
Eigenlijk is het de zang van Chad die de metal turn voornamelijk tegenwerkt. Het is een rockstem, krachtig, zelfs op rustige momenten rauw en neigend naar slepende zanglijnen in plaats van de staccato zang met hoge uithalen die zo karakteristiek is voor klassieke metal. Veel van de plaat klinkt daardoor als een update van rock die jaren ’80 actiefilms opfleurde en waarvan ik de groepsnamen ben vergeten (als ik ze ooit hebt geweten.) The Long Road is kortom een weinig imponerende plaat, de titel en de melancholische hoes leken er al naar te hinten en ademen een soort ennui uit van de te lange reis, het gekrompen universum van de tourbus, inspiratie vervlogen. Ik zou de muziek bijna ambient-grunge willen noemen: je hoort rock, uitstekend gespeeld, in het bezit van precies de juiste gruizigheid en je hoeft er niet bij na te denken. Perfecte rockmuziek als soundtrack tijdens een politieachtervolging of extreme sport afdaling in een van die glad-realistische Playstationgames.
En toch springt er een liedje uit en dit bewaart Nickelback voor het laatst. ‘See You At The Show’ is wederom een van Chads geslaagde experimenten in populisme dat meteen een tweede antwoord geeft op de vraag waar je als succesvolle band over moet zingen: jezelf. We'll see you at the show
If you don't come we'll never know
You stand off in the back
You still stand out while you wearing black
Kijk, dat is rockpoëzie in de meest basale AC/DC stijl. Met bijbehorende riffs en even met de juiste timing het plectrum over de snaren laten schuren. Je ziet de explosies al voor je, de gesynchroniseerde bewegingen, de drumstok die in de lucht wordt geworpen, de geheven vuisten, kortom het hele ritueel waar nooit meer iets aan zal veranderen. ‘See You At The Show’ is zowel advertentie (“je hebt het album, binnenkort in een stadion bij jou in de buurt!”) als een ode aan de rockarena, het bezoek van de grote rockband die de lethargie van het alledaagse leven even belooft te doorbreken (zoals mooi gemythologiseerd in Richard Linklaters film Dazed & Confused). Na die tweeledige belofte voor de toekomst volgen er helaas nog bonustracks (Nickelback albums klokten tot nu toe steeds netjes in rond de orthodoxe LP-lengte van veertig minuten.) Een daarvan is een totaal overbodige cover van Elton Johns ‘Saturday Night’s Alright For Fighting’, want zoals elke metalhead uit de jaren ’80 weet, daar was Flotsam and Jetsam al mee vandoor gegaan. Maar covers moet je lezen. En ‘Saturday Night’s Alright For Fighting’ laat goed zien waar Nickelback zich maatschappelijk positioneert. De tekst zelf is natuurlijk een liefdevolle beschrijving van het vertier van de arbeidersklasse in de cyclus werk – zuipen – (voetbal) – werk. Maar Nickelback geeft daar een uitgesproken Amerikaanse lading aan door het lied samen met twee white trash iconen te spelen. De popversie zoals in zijn totaliteit belichaamd door Kid Rock (worstelen/Pamela Anderson/jagen/tatoeages/alcohol/spelen voor de troepen) en de intens/boze underground versie zoals belichaamd door Dimebagg Darrell, ex-gitarist van Pantera, die een jaar later op authentiek Amerikaanse manier om het leven zou komen (doodgeschoten op het podium). De boodschap is duidelijk: hier horen we thuis, we zijn blank, eenvoudig en we willen rocken!
Coda Vijf covers die ik Nickelback om verschillende redenen (uit provocatie, perversiteit, nieuwsgierigheid of omdat ik het moeilijk kan voorstellen) wél zou willen horen spelen:
White Light/White Heat
White Riot
Love Will Tear Us Apart
Fight Fire With Fire
Debaser
(Omar Muno Cremers)