De troonrede van onze nieuwe grootverdiener was nog niet klaar of het beleid was alweer aangepast. Met meer beleid gemaakt en bovendien veel consistenter zijn onze lijstjes uit het:
We luisterden naar: Rudi Arapahoe, Broeder Dieleman, Fibreforms, Half Asleep, Nine Inch Nails, Orla Wren, Orphax, Tuxedomoon, Chelsea Wolfe, Astral Social Club, Acid Mothers Temple & The Cosmic Inferno, Antti Tolvi, Luboš Fišer, Zdeněk Liška en Richard Skelton.
Rudi Arapahoe – Double Bind (3”mcd, Hibernate)
Deze Britse muzikant debuteert in 2008 met het verbluffend mooie album Echoes From One To Another, waar hij zich door dromen heeft laten inspireren. De muziek die hij gecomponeerd heeft zit in de ambienthoek, maar kent zoveel toevoegingen dat het uiteindelijk tussen ambient, glitch, gothic, film-, elektronische en klassieke muziek uitkomt. Hij wordt bijgestaan door enkele zangeressen (waarvan er twee ook harp en viool brengen), een gitarist en een toetsenist. Op de veelal duistere onderlaag worden de overige geluiden helder en breekbaar neergezet. Dit geeft vooral in de instrumentale stukken een spookachtig effect. Naast instrumentale stukken kent de cd ook die met poëtisch voorgedragen tekst, klassieke zang en zang die heel erg aan de eerste His Name Is Alive albums doet denken. De muziek houdt naast deze band het midden tussen Deaf Center, Svarte Greiner, Tim Hecker, Max Richter, Xela, Library Tapes en Biosphere. Het is sfeervol, rustgevend, filmisch, uiterst melancholisch en spannend. Daarna zie ik de naam Rudi Arapahoe dikwijls opduiken als producer of bij de mastering. Dat laatste is in feite ook zijn fulltime baan. Maar eindelijk is er weer iets nieuws van deze bijzondere componist, al zijn 5 nummers en krap 19 minuten een magere opbrengst na zo’n tijd. De muziek mag er echter weer wezen. Rudi (compositie, piano, elektronica, veldopnames) wordt hier geholpen door David Berger (synthesizers), Eve Basilides (zang, harp), Jovana Backovic (zang), Sara Chambers (altviool) en Danny Norbury (cello). Het sluit eigenlijk mooi aan op zijn debuut, hoewel het nog aangrijpender is allemaal. Een ongekend mooi droomplaatje!
Broeder Dieleman – Alles Is IJdelheid (cd, Snowstar)
Deze vorig jaar verschenen cd, wordt nu op het 10-jarige, geweldige label Snowstar heruitgegeven met 2 bonustracks. Aangezien ik de recensie vorig jaar al geschreven heb, gaat deze gewoon nog een keer in de herhaling:
Iedereen die wel eens in Zeeland, of Zeêland zoals ze daar zouden zeggen, is geweest, kan zich het bijzondere, uitwaaierende natuurschoon vast wel heugen. Alles is vlak, vaak is het winderig, hier en daar een boom, op veel plekken water, poldertjes, duinen, dijken, fraaie plaatsen en de prestigieuze Deltawerken; al met al een waar unicum in het Nederlandse landschap. Als er ergens Americana of altcountry in Nederland geboren moet worden, dan is het daar wel. Ik ben er vaak op vakantie en familiebezoek geweest en beide hebben altijd indruk gemaakt. De Zeeuwse troubadour Broeder Dieleman, het alias van de Middelburger Tonnie Dieleman, heeft lange tijd te midden van al dat schoons gewerkt aan zijn debuutalbum Alles Is IJdelheid, dat nu uitgebracht is op het prestigieuze Nederlandse kwaliteitslabel Beep! Beep! Back Up The Truck. Een label dat niet alleen één van de leukste en origineelste namen in muziekland heeft, ze brengen ook met enig regelmaat hoogwaardige en bovenal eigenzinnige muziek uit en distribueren daarnaast ook diverse fijne titels. Muziek van eigen bodem, maar ook internationale acts. Hoe dan ook is Broeder Dieleman hier prima op z’n plek. Hij maakt zich sterk voor de Zeeuwse folklore, die langzaam aan het verdwijnen is of er nooit is geweest. Dat onderstreept hij ook met het feit dat de infosheet meldt dat zijn opa Jan Bakker is, die de laatste smid van zijn dorp is geweest. Iets dat meteen tot de verbeelding spreekt. Ondanks de titel van het album, lijkt hij voor een bescheiden benadering te hebben gekozen hetgeen ook het best past bij deze thematiek. Hij heeft de meeste liedjes heel eenvoudig gemaakt op de banjo dan wel de gitaar. Naast diverse andere broeders en zusters op zang, percussie, orgel en overige instrumenten heeft hij tevens intensief met producer Pim van de Werken (Silence Is Sexy, Meindert Talma & De Rode Kaarten, Und Nun, The Medics, Eins Zwei Orchestra, How To Throw A Christmas Party, enzovoort) gewerkt. Het levert een bezwerende kruisbestuiving op van zeer eigengereide lo-fi, Americana, singer-songwritermuziek en bovenal folk, die meer dan eens gelardeerd worden met onheilspellende drones uit onder meer een orgel en accordeon. De hele cd hoor je tevens een stevige ruis, maar ook die past er gewoon helemaal bij als het zilt in de Zeeuwse lucht. En dan heb je nog de zang van Broeder Dieleman, die hier de hoofdrol speelt. Deze rol vervult hij met verve. De teksten zijn, hoe kan het ook anders, in het Zeeuws. En al versta je niet alles, het komt hoe dan ook goed aan. Hij snijdt onderwerpen aan die gaan over het landschap, de dood, de worsteling met zijn Gereformeerde opvoeding (met name het straffende element ervan) en de vergankelijkheid; van akkerland tot zilverspa. Doordat al deze onderwerpen zo oprecht gebracht worden, weten ze je ook dikwijls te ontroeren. Luister alleen maar eens naar het waanzinnig mooie kippenvelnummer “Zilverspa” met die hemelse koorzang en je bent verkocht. De muziek komt al met al ergens uit tussen Smog, Timesbold, Alasdair Roberts en Wovenhand. Er kleeft eigenlijk maar één nadeel aan dit werk: het duurt slechts 31 minuten. Voor de rest is dit een wonderschoon, puur album dat nog lang na zal echoën. Muziek om bij uit te waaien, dagdromen en genieten.
Fibreforms – Treedrums (cd, Infraction)
Voordat Kiln in het leven wordt geroepen zijn de leden al actief in de bands Waterwheel en Fibreforms. Van die eerste heb ik de cd Panchroma en van de tweede kreeg ik na een bestelling in 1997 bij de platenzaak helaas enkel de Stone EP binnen en niet hun debuut Treedrums uit 1996. Niet meer leverbaar. Toen, opa spreekt, had je niet zoals nu allerlei internetkanalen, dus helaas. Gelukkig brengt Infraction na 17 jaar dit album opnieuw uit met twee extra tracks. Een verlate bestelling of zoiets. Hoe dan ook is het minstens zo goed als die andere twee vroege albums. Ze maken nog het type rustieke postrock met gruizige en experimentele itstapjes, dat het beste aansluit bij Talk Talk en Bark Psychosis. Melancholische, licht mysterieuze gitaarmuziek met een enkele beheerste uitbarsting en bij alles, want dat is altijd hun insteek geweest, met een live gevoel erbij. Steengoed en totaal niet gedateerd! Er zijn er maar 300 van gemaakt, maar nu ben ik er op tijd bij!
Half Asleep – It Won’t Be That Far/ Praise Be (personalised cd-r, I Will Play This Song Once Again)
Sylvain Chauveau is met nog iemand het label I Will Play This Song Once Again begonnen. Wat ze doen is op een bepaald tijdstip een exclusieve en zeer gelimiteerde release (cd-r, cassette, 7” of een keuze daaruit) aanbieden, waar je indien je snel bent een persoonlijk exemplaar krijgt van de artiest. Eerste hierop is, hoe kan het ook bijna anders, Peter Broderick die 25 exemplaren aanbiedt met daarop 2 songs die hij voor elke 25 bestellers opnieuw opneemt zodat iedereen een uniek exemplaar in handen krijgt. De tweede is van Stranded Horse in een oplage van 10. Nummer 3 komt van Chantal Acda onder haar Sleepingdog alias, wederom in een oplage van 10. Allen met prachtige muziek met een persoonlijke boodschap en waarbij je naam genoemd wordt. Dichterbij kan je het haast niet krijgen. Twee releases van artiesten die me niets zeggen heb ik overgeslagen, maar toen ik zag dat mijn Belgische heldin (“typische Jan Willem muziek”) er ook één uit ging brengen was ik weer van de partij. Dit project van de Belgische Valérie Leclercq en een klein beetje van haar zusje Oriane, heeft al meermaals mijn jaarlijstjes opgesierd. Ze is een heel bijzondere singer-songwriter is, die droefgeestigheid op intieme wijze tot kunst weet te verheffen. Valérie brengt op intieme en bedachtzame wijze singer-songwritermuziek met piano, akoestische gitaar en soms drums. Daarbij zingt ze op bijna fluisterende wijze, al dan niet met haar zusje. Ondanks het introverte en fragiele karakter heeft de muziek een enorme impact. Het is muziek om dieper over mooie dingen na te denken of gewoonweg gedachteloos weg te dromen. En of je het nou singer-songwritermuziek, folkrock, droompop, sadcore of licht experimenteel noemt, het is en blijft hemels. De melancholie druipt door de betoverende melodieën heen. En nu twee songs speciaal voor mij en 12 anderen opgenomen. De muziek hierop is weer wonderschoon, ontroerend en melancholisch. Wat een wereldwijf die Valérie!
Nine Inch Nails – Hesitation Marks (cd, NIN/ Columbia)
Trent Reznor zegt zijn baanbrekende NIN in 2008 na 20 jaar aan de kant. Hij gaat verder met Atticus Ross (12Rounds) als How To Destroy Angels en maakt met hem tevens onder hun eigen namen een aantal soundtracks. HTDA is een stuk milder van geluid. Blijkbaar kan Reznor daar niet alles in kwijt, hij zingt er bijvoorbeeld nauwelijks, want na 5 jaar is er gewoon weer een nieuwe van zijn eerste liefde. Het merendeel van de songs wordt ook door hemzelf gezongen en gespeeld. Hij wordt door een handvol gasten bijgestaan op gitaar, bas, elektronica, drums, strijkinstrumenten, piano en achtergrondzang. De opvallendste naam, die ook het meest participeert, is die van Adrian Belew (King Crimson, The Bears). Muzikaal gezien grijpt hij, zonder de dansvloeren te bestormen of continu de oren van je kop te blazen met heftige gitaarpartijen, terug naar een periode tussen de klassiekers Pretty Hate Machine en The Downward Spiral. Industrieel getinte elektronica met fijne beats, zijn heerlijke zang, mysterieuze atmosferen en hier en daar een uitbarsting. 14 sterke tracks van bij elkaar ruim een uur, die als nieuw element meer akoestische instrumenten als viool en saxofoon herbergt. Toch vraag ik me af waarom hij precies terugkeert? Ik bedoel de man mag vieze windjes laten in mijn buurt, maar hij voedert hier vooral de fans, los van een paar hele mooie uitschieters en een fraaie cover van Hank Williams Senior (“While I’m Still Here”). Laat ik het dan maar zien als een goede start voor de toekomst.
Orla Wren – Book Of The Folded Forest (cd+dvd, Home Normal)
Muzikant/fotograaf Tui leidt een soort nomadenbestaan. Hij trekt vaak de bossen in en gaat zijn eigen gang. Zo nu en dan komt hij weer in de bewoonde wereld om zijn foto’s te verkopen en muziek te maken als Orla Wren. Hij fabriceert grote raamwerken van uiterst fragiele elektronische muziek, die rijk gedetailleerd is door microgeluidjes, veldopnames; eigenlijk net als zijn foto’s die de natuur in microkosmos laten zien en het organische leven en planten in het groot tonen. Dat levert tot nu toe de twee wonderschone albums Butterfly Wings Make (2006) en The One Two Bird And The Half Horse (2009) op. Nu komt hij met zijn prachtig voorgegeven derde album Book Of The Folded Forest op de proppen. Tui maakt met muziekbox, pijporgel, synthesizer, veldopnames, traditionele fluiten, klarinet, bas, citer, (speelgoed) piano, Chinese schaal, gitaar, duduk, mandoline, klokkenspel, shrutibox, strijkarrangementen en percussie-instrumenten allerlei subtiele, breekbare composities. Hij wordt onder meer geholpen door de cellisten Aaron Martin en Danny Norbury, zanger Paddy Mann, fluitiste Katie English (Isnaj Dui), zangeressen Heidi Elva, Jessica Constable en Eva Puyuelo (Savath & Savalas), gitaristen Cyril Secq (Astrïd), Keiron Phelan (Phelan Sheppard, Smile Down Upon Us, State River Widening) en Frédéric Oberland (Farewell Poetry, Le Réveil Des Tropiques, The Rustle Of The Stars)en nog wat gasten op viool, spoken word en gitaar. Allen ten dienste om de fragiele creaties van Tui teder in te kleuren. Op gevoelige wijze rijgt hij dat allemaal aaneen tot een hybride van folk, glitch, ambient, neoklassiek, en lichte experimenten. Hij komt ergens uit tussen The Boats, Tape, David Newlyn, Sylvain Chauveau en Glissando. 13 tracks van bijna 70 minuten lang vol authentieke en bovenal ongelooflijk mooie muziek! Op de dvd zijn 7 van zijn nieuwe tracks van fraaie videoclips voorzien. Wat een kunstwerk!
Orphax – De Tragedie Van Een Liedjesschrijver Zonder Woorden (cd, Moving Furniture Records)
Sietse van Erve is naast een zeer gewaardeerde Subjectivisten-collega ook een begenadigd ambient en drone muzikant. Dat blijkt uit zijn hoofdproject Orphax, dat al zo’n 15 jaar meedraait, en tevens Zonderland en de samenwerkingsverbanden met Jos Smolders, Erstlaub/Daigoro en The Village Orchestra. Daarnaast is hij labeleigenaar van Moving Furniture Records, waarop menig smaakvolle, experimentele releases verschijnen. Orphax is zijn muzikale uitlaatklep waarop hij zijn zielenroerselen op experimentele wijze fraai vorm geeft en zijn output is dan ook van een ongekend hoog niveau. Maar instrumentale muziek heeft het altijd moeilijker in vergelijking tot gezongen liedjes. Wat dat aangaat is de titel van zijn nieuwste cd ook prachtig gekozen; zelfs zo mooi dat je alleen om de titel al dit goedje in huis wilt hebben. Maar muzikaal gezien valt er ook genoeg te halen. Door de drones, glitches en experimenten door wervelt een enorme, melancholie naar boven die tot de verbeelding spreekt. Met zulke emotionele soundscapes schieten woorden tekort en zijn deze ook volslagen overbodig. Hij weet vanaf de eerste klanken je volledig te bevriezen en gewillig mee te nemen op een fijne luistertrip. Hierbij krijg je associaties met Machinefabriek, Celer, Richard Skelton, Aube, Merzbow, Erstlaub en Vidna Obmana in de schoot geworpen. Het is van een overrompelende schoonheid en duisternis, die hij met minimale middelen weet neer te zetten. Bijzonder knap en atmosferisch. Een grote aanrader voor eenieder die van dronemuziek houdt. Aangezien hijzelf geen woorden voor zijn muziek heeft, hier een kort gedicht van boven de boomgrens, vrij naar Jiskefet’s “De Gems”:
Tussen vele knoppen en pedalen
Horen we onmiskenbaar drones malen
Het is Sietse die daar zo douwt
Op de instrumenten waar hij van houdt
Van alle droners is hij mij het dierst
Stoor hem niet, hij is weer bezig op z’n summierst
Tuxedomoon – At Twilight (cd, Les Disques Du Crépuscule)
Ik vind Tuxedomoon nog altijd één van de beste avant-garde bands ooit. 36 jaar later en nog altijd bestaan ze, al vullen de leden Steven Brown, Blaine L. Reininger, Winston Tong en Peter Principle hun tijd vooral met eigen projecten nu. Tussen 1981 en 1983 brengen ze op het Les Disques Du Crépuscule label diverse singles uit. Deze singles, van de drie vintage singles Ninotchka (TWI 055), Time To Lose (TWI 084) en The Cage (TWI 142), staan nu op deze nieuwe verzamel cd, aangevuld met compilatietracks “Shelved Dreams” en “Weihnachtsrap”, een radiosessie van “The Ghost Sonata” en de 3 demotracks “Birthday Song”, “Watching The Blood Flow” en “Heaven Or Hell”. Een must voor de fan!
Chelsea Wolfe – Pain Is Beauty (cd, Sargent House)
Na de alweer twee indrukwekkende albums The Grime And The Glow (2010) en Ἀποκάλυψις (2011) en de akoestische A Collection Of Acoustic Songs (2012), komt dit volslagen unicum eerder dit jaar al met een mini in de befaamde Latitude waarop ze 5 covers van Rudimentary Peni ten gehore brengt. Het is haar meest rauwe werk tot nu toe en bepaald niet de minste. Daarvoor baant ze zichook een geheel eigen weg door doom-folk, gothic-folk, experimentele muziek, rock, noise, avant-garde en wave. Nu presenteert Wolfe (zang, gitaar) eindelijk haar derde studioalbum Pain Is Beauty, waarop deze neo-goth net als op de vorige cd weer samenwerkt met programmeur/bassist/toetsenist Ben Chisholm. Daarnaast doen er een gitarist, drummer, violiste, altvioliste en saxofonist/klarinettist mee. Hiermee maakt ze een sfeervol geheel, dat weliswaar duister is maar ook goed te volgen. Gothic-folk-waverock of zoiets, waarbij de ene keer de elektronica het werk doen en op andere momenten de folkelementen de boventoon voeren. Met haar sound belandt ze op een eigenzinnige plek ergens tussen Zola Jesus, Marissa Nadler, PJ Harvey, The Knife, Soap&Skin, Siouxsie & The Banshees en Julia Holter in. Als geen ander weet te galmen en het toch duister en intiem te houden. Het is een bezwerende beauty geworden; haar derde geweldige album op rij. Topwijf!
Astral Social Club – Electric Yelp (lp, Trensmat, 2013)
Volgens het toonaangevende The Wire Magazine is Neil Campbell één van de artiesten die Groot-Brittannië op de kaart heeft gezet in de post-punk underground van de jaren ’80 en ’90. Hij is nog steeds actief, zij het niet meer met Vibracathedral Orchestra maar vooral met zijn soloact Astral Social Club. Zijn derde release op Trensmat is misschien wel zijn beste tot nu toe. Zijn elektronische waar verdient de term “avant-garde” omdat hij op onnavolgbare wijze kleurrijke disco met rauwe punk en noise weet te vermengen. De beats zijn club-vriendelijk en tonen zijn liefde voor locomotief-techno; aan de andere kant maken geflipte loops, gitaar distortion en grillige wijzigingen in toonhoogte dat de luisteraar zich nog eens peinzend op zijn hoofd krabt voordat hij de dansvloer op gaat. Geweldige plaat van voor tot eind!
Acid Mothers Temple & The Cosmic Inferno – Doobie Wonderland (cd, Parallax Sounds, 2013)
Welja, nog maar eens een nieuw album van Acid Mothers Temple, als ik mij niet vergis alweer de derde dit jaar. De productiviteit zit creativiteit niet in de weg, want ook deze is goed te pruimen, zodat het geen moeite kost om de anderhalf uur uit te zitten. De opnames stammen schijnbaar al uit 2008, en markeren de laatste samenwerking met drummer Pika. Wat direct opvalt bij het luisteren is het spelplezier van de muzikanten. AMT neemt zichzelf duidelijk wat minder serieus op deze release. De afzichtelijke cover spreekt hierin boekdelen, en dat is nog maar de helft: de cd zelf is ook met gevoel voor humor aangekleed. Geen laffe carnaval echter op dit album, want Makoto is nog steeds een geweldig gitarist die als geen ander een thema rond zijn instrument kan creëren dat 20 minuten blijft boeien. De noisy hard rock wordt gelukkig wel afgewisseld met nummers waarin de synthesizers een hoofdrol spelen, en vooral deze tracks maken van Doobie Wonderland wederom een geslaagde aanvulling op de immense discografie van de Japanse band.
Antti Tolvi – Pianoketo (2lp, Fonal Records, 2013)
De uit Finland afkomstige Antti Tolvi schakelt op Pianoketo – zoals de naam al aangeeft – over van blaasinstrumenten naar de piano van zijn oma. De microfoons bevestigde hij aan zijn oren, zodat de bewegingen van het hoofd het geluid mede beïnvloeden. Verder bespeelde hij het instrument als zijn vorige, een saxofoon: met slechts 11 noten, die in elkaar blijven overvloeien. Pianoketo is een continue improvisatiespel zonder effecten dat liefst 82 minuten duurt, maar het is het resultaat dat telt. En het resultaat is verbluffend. Als een slaapliedje zonder einde, rustgevend en tijdloos, doch voldoende prikkelend om je wakker te houden. Prachtig!
Luboš Fišer Morgiana
Zdeněk Liška The Cremator (Spalovač mrtvol)
Ze zijn daar bij Finders Keepers erg gesteld op de Tsjechoslowaakse cinema en hebben bijvoorbeeld de soundtrack van Valerie & Her Week of Wonders uitgebracht waarvoor Fišer ook muziek schreef. Morgiana is een prachtige, dromerige maar ook een beetje spooky film van Juraj Herz en de soundtrack weerspiegelt dat. The Cremator is een meesterwerk van Herz, een surrealistische horrorfilm met een verrassend einde. Mocht je de films nog niet gezien hebben dan raad ik die ook zeker aan, daarna wil je deze fraaie soundtracks vast ook hebben.
Richard Skelton Limnology
Ik had ’t al een tijdje op de harde schijf maar een cd werkt toch altijd beter voor mij, zeker bij dit soort muziek. Bovendien is de muziek bijna secundair bij het boek, waarin gedichten over rivieren en typografische kunst staan. Skelton maakt drones met allerlei middelen van viool tot prikkeldraad. Ruw en knoestig maar tegelijk met een tederheid die aan oude muziek doet denken.