[cd, Tapu/Lumberton Trading Company]
Het blijft een groot goed als twee van je muzikale helden gaan samenwerken. Eind 2012 wordt dit weer eens realiteit als Michel Banabila de joint venture aangaat met Rutger Zuydervelt, ofwel Machinefabriek. Het debuut van deze import Rotterdammers, simpelweg Banabila & Machinefabriek geheten, wordt dan ook een groots werk en is een gedroomde start voor de toekomst. Wat ook zal blijken. Eerst nog even wat over de artiesten zelf, mocht je ze “shame on you” niet kennen.
Michel Banabila, als artiest dikwijls kortweg opererend als Banabila, is ruim 50 jaar geleden geboren in de hoofdstad en groeit uit tot een toonaangevende muzikant, componist en producer. Inmiddels is hij al langer wel dan niet muziek aan het maken in zijn leven. Hij is altijd op pionerende wijze op zoek naar de grenzen van de muziek, met als centrale thema de verbanden tussen mens, natuur, omgeving, het dagelijkse leven en materie, zonder zichzelf daarbij een beperking als een grens op te leggen. Hij start omstreeks 1983 met solowerk om vervolgens van zich te laten horen in het experimentele ambientgezelschap Chi, waarin wereldse elementen verweven zijn. Internationale faam krijgt hij met het baanbrekende wereld/crossover-muziekproject East Meets West. Verder geeft hij naast zijn vele solowerken acte de presènce in de triphop band Flying Dutchman en bij Holger Czukay. Daarnaast produceert hij onder meer Bahia El Idrissi en werkt samen met uiteenlopende muzikanten als Omar Ka, Yasar Saka, Hannes Vennik, Scanner, Philippe Petit en de fantastische trompettist Eric Vloeimans. Die laatste duikt ook op in zijn prestigieuze VoizNoiz -"Urban Soundscapes”-serie, waarmee hij het stadse leven vertaalt naar composities vol ambient, jazz, wereldmuziek, experimenten, filmmuziek en musique concrète. Met deel 3 uit de serie winnen ze zelfs een Edison Jazz Award. De laatste paar jaren maakt hij tevens veel composities voor dans-, film-, televisie-, video- en theaterproducties. Hij past zo in de zojuist opnieuw leven ingeblazen, prestigieuze “Made To Measure”-serie van Crammed; muziek waaraan men zich kan meten. Na een periode van stilte laat hij de laatste paar jaren veelvuldig van zich horen met geweldige albums van uiteenlopende aard; van ambient en industrial tot avontuurlijke elektronica. Deze worden meestal op het eigen Tapu label uitgebracht. Hij blijft heer en meester in bevreemdende doch biologerende muziek
Rutger Zuydervelt (1978), oorspronkelijk uit Apeldoorn, doet met zijn project Machinefabriek iets dat niet veel hem nadoen. Zelfs Frank Zappa en Muslimgauze zouden zich vanuit hun graf met respect omdraaien voor de kwalitatief hoge output van deze muzikant, die ruim boven de 100 releases uitstijgt. Hij grossiert met zijn project voorheen veelal in zelf gefabriceerde 3” mini cd’s, maar brengt afgelopen jaren vooral langspelers uit op internationale labels als Fang Bomb, Nuun en Eat, Sleep, Repeat, Important en nationaal met Jaap Blonk ook op Kontrans. Daarvoor verschijnt zijn muziek al op ertoe doende labels als Lampse, Type, Home Normal, 12K, Spekk, Dekorder, Digitalis, Experimedia en Staalplaat, naast zijn eigen beheer uitgaven. Hij werkt samen met artiesten van over de hele wereld, zoals Celer, Philippe Petit, Tim Catlin, Greg Haines, Gareth Davis, Aaron Martin, Freiband, Soccer Committee, Stephen Vitiello, Leo Fabriek en ga zo maar door. Hij geeft tevens acte de présence in de groep Piiptsjilling. Een veelzijdig en spraakmakend artiest. Zijn elektronische en altijd gevarieerde experimenten al dan niet met behulp van gitaar spreken nationaal en internationaal tot de verbeelding. Hij beschrijft zijn werk ook wel als “films zonder beelden”. Een volslagen eigengereid en creatief unicum.
Aangezien hun eerste samenwerking zo natuurlijk en vlot is verlopen, hebben ze het gevoel dat ze pas aan het begin van hun gezamenlijke muzikale reis staan. Nu vervolgen beide grootheden deze tocht en brengen hun muzikale reisverslag uit op de nieuwe cd Travelog. Het is een meer concreet werk geworden dan hun eersteling. Nog steeds krijg je wel abstracte elementen voorgeschoteld, maar door de toegevoegde, soms haast tribale ritmes, organische geluiden en een iets lichtere atmosfeer is het minder afstandelijk en weet het je eenvoudiger te omarmen. De elektronica, effecten, veldopnames en samples boren zich vanuit de studio een weg naar de wereld en brengen omgekeerd de wereld, zij het op surrealistische wijze, dichtbij huis. Naast de elektronische klanken hoor je nu ook wereldse geluiden vanuit Afrika tot het Verre Oosten, aangevuld door stemsamples en speelse elementen. Hierdoor weten ze een warme, menselijke sfeer neer te zetten die je gewillig meesleept op een bevreemdende, maar spannende trip. Van uitgestrekte en woeste landschappen tot duistere en wonderschone onontgonnen terreinen in de ruimte; dat alles ook van de kleinste ecologische elementen tot de robuuste grootse wereldzaken. Dat komt doordat ze de ene keer haast ambientachtige of filmische stukken presenteren en op andere momenten ergens tussen IDM, glitch, noise, drones en zelfs krautrock uitkomen. Veelal weten ze dit echter op ambivalente wijze ook naast elkaar te plaatsen en er een soort moderne wereldmuziek mee te creëren. Een heel mooi voorbeeld hiervan is de intrigerende track “Narita” waar je een stemsample hoort van de artiest Yuko Parris uit Trinidad & Tobago naast de bezwerende, glitchy en cineastische elektronica. Continu weten ze met exotische, wereldse en abstracte geluiden spannende hybriden te genereren, die je stevig in de greep houden, op het verkeerde been zetten of in vervoering weten te brengen. Ze loodsen je tegelijkertijd naar plekken waar je jezelf van de wereld waant en ook op surrealistische wijze midden in die wereld staat. Banabila en Machinefabriek zijn dan ook bijzondere reisgidsen en laten je derhalve andere dingen horen en door je verbeeldingskracht ook zien dan je gewend bent. Het mysterieuze, meeslepende en bovenal magistrale geheel roept op verschillende momenten associaties op met artiesten als Rapoon, Locust, Tape, Brian Eno, Loren Nerell, Fennesz en Vidna Obmana, maar helemaal passen doet het eigenlijk nooit. Daarvoor is de muziek gewoonweg te authentiek en eigenzinnig. Ik hoop maar dat Banabila en Machinefabriek nog lang niet uitgereisd zijn, want dit is een meesterlijk wereldse droomplaat geworden.
door Jan Willem Broek