NNM is een serie waarin we nieuwe muziek van Nederlandse artiesten bespreken.
Brader Mûsikî – Herim Kuda (cd, Terp Records / Konkurrent)
Wereldberoemd in heel Nederland roept men wel eens gekscherend, maar omgekeerd komt ook nog wel eens voor. Ik bedoel dan niet per se letterlijk de hele wereld wel en in Nederland niet, maar als je ooit hebt opgetreden voor zo’n 100.000 man, dan ben je bepaald geen kleintje. Zo’n artiest is Brader of Brader Mûsikî, een inmiddels 62-jarige Turkse muzikant van Koerdische komaf. Overigens is hij tevens acteur, schrijver en schilder. Mehmet Şerif Torun, zoals zijn echte naam luidt, vestigt zich na verbannen te zijn in Turkije in 1986 te Arnhem. Ik wil sterk benadrukken dat de situatie voor Koerden dikwijls penibel is en een ballingschap zo verdiend is. Dat heb ik niet alleen in Turkije vernomen, waar ik in de jaren 90 midden in een demonstratie belandde, maar ook hier in eigen land. Vanaf 2004 is de ballingschap trouwens opgeheven. De Koerden hebben een rijke muziekcultuur, waarvan je een afspiegeling kunt terughoren op de albums van Brader. Ten minste als je deze ergens kunt vinden.
Dat laatste zat Terrie Hessels en diens vrouw Emma Fischer, beide eigenaar van het innovatieve wereldse label Terp Records (van het betere experiment tot Ethiopische muziek), niet lekker. Terrie, die natuurlijk bekend is van The Ex, neemt met die groep in 1991 al een single op met Brader Mûsikî. Daar hadden ze hem voor gevraagd na hem live te hebben zien spelen. Ze leren veel van hem over de Koerdische cultuur, eten, geschiedenis, gastvrijheid en natuurlijk ook muziek. Door de drukke agenda’s van beide gaat pas 25 later de vriendschap van destijds gewoon weer verder. Ik heb Brader Mûsikî vorig jaar september zelf ook eindelijk live mogen zien en horen op het The Ex-40 Festival, waar hij één van de spelende bevriende artiesten was. Hoewel de teksten zelf niet kon verstaan, was de emotie die eruit naar vormen kwam geheel invoelbaar en de muziek gewoonweg prachtig, mede door die indringende zware zang. Enfin, ik dwaal af. Terrie en Emma mochten door zijn vele recente thuisopnames gaan en hebben daarvan een selectie gemaakt, zodat zijn muziek eindelijk ook hier en in de rest van de wereld gehoord kan worden.
Die muziek is verzameld op de cd Herim Kuda, dat zoiets als “waarheen ga je” betekent. Het album is 9 songs rijk en finisht na een kleine 47 minuten. Brader begeleidt zijn zang met tanbur (zie foto op de cover) en daf (een framedrum). Daarnaast mag hij rekenen op steun van gastmuzikanten op daf, oud, viool, darboeka en zang. Ondanks deze bezetting is de muziek heel sober. Dat maakt dat zijn intense zang diep onder de huid weet te kruipen. Maar ook de instrumentatie komt door de heldere aanpak heel fraai uit de verf en weet gevoelige snaren te raken. Hij brengt traditionals en eigen muziek, waarin oude verhalen maar ook de nodige kritiek de revue passeert. Zoals ook bij veel Turkse protestmuziek (een genre waar ik erg van houd) zit de kritische boodschap dikwijls op poëtische wijze versleuteld. Dat valt op te maken uit het schitterende boekwerk dat bij de cd zit, waarin je de geschiedenis van Brader vindt plus de vertaling van de teksten en de oorsprong ervan. Het is muziek met een oprechte boodschap die voor diepgang zorgt, muziek met universeel invoelbare emoties waarvoor je de taal niet hoef te verstaan om de essentie te begrijpen dan wel voelen en muziek die gewoonweg wonderschoon is. Het is ongehoord dat dit fenomeen hier geen groter podium heeft.
Helaas geen albumfragment om dit te bewijzen, maar onderstaande fragment zegt ook genoeg.