Les Glaneurs et la Glaneuse

Dit is nog ‘ns een subjectivistische documentaire. Agnès Varda, een vitale dame van in de zeventig raakt gefascineerd door "les glaneurs". Glaneurs1b_2 Het waarom is onduidelijk, maar als kunstenares/regisseuse pakt ze natuurlijk meteen haar handheld-camera en gaat ze op pad voor een tripje vol vrije associaties. Eerst leren we wat glaneurs zijn: vrouwen die na de graanoogst de restjes van de akkers raapten. Op romantische schilderijen zien ze er stoer en onverslaanbaar uit. Zouden ze er nog zijn, deze arenlezers? Nou, op de graanvelden klaarblijkelijk niet meer, maar bij de aardappeloogst is een nieuw fenomeen ontstaan. De helft (nou ja) van de aardappels is te groot, of heeft een rare vorm, waarna de boeren deze, onaangekondigd, ergens dumpen. En daar zijn ze. De figuren van de zelfkant, de zigeuners, zwervers en de helemaal niet zo arme vrekken die geen enkel probleem hebben met hartvormige aardappelen. Het werkt aanstekelijk en Varda’s huis zal binnen niet al te lange tijd vol groenten in vorm van hartjes en andere troep staan. Als de "glaneuse" even niet meer weet wat ze moet filmen richt ze de camera maar op zichzelf. Ze is met name geobsedeerd door haar eigen gerimpelde handen.

Intussen wordt uitgelegd dat het volgens de Franse wet zelfs mogelijk is om na de oogst in kassen achtergelaten tomaten verzamelen. Je krijgt ’t idee dat er mensen zijn die zo hun volledige maaltijd binnenhalen. Glaneurs2a_3 Volk dat gewoon in een prima auto aan komt rijden. Dan maar de stad in, waar nog grotere freaks leven. Mensen op ’t randje van gekte die al 10 jaar op afval leven en natuurlijk de bijna clichématig opgewekt lijdende Afrikaan die samen met een maffe Chinees in een krot woont waar ze koelkasten repareren en kippenpootjes van na de datum bakken. Veel minder interessant zijn de knutselende afvalkunstenaars. Zouden de originele glaneurs soms kettingen van ’t graan hebben geknutseld? Ik dacht ’t niet.

Het beste heeft Varda voor ’t laatst bewaard. De markt. Ik zal wel niet genoeg uit mijn doppen hebben gekeken, of misschien zijn er in Nederland zijn simpelweg genoeg voedselbanken, maar ik had dit nog nooit gezien. Als de markt voorbij is komen de stadsglaneurs met grote rugzakken, die, terwijl de koopmannen ze afsnauwen, hun zakken en hun mond volproppen met rauwe groente en fruit. Glaneurs3a_4 Bleekselderij, witlof, peterselie, het gaat allemaal naar binnen. Varda spreekt een man aan. Hoeveel appels eet u nou per dag? Och, een stuk of zeven. Deze Alain blijkt een belezen figuur te zijn, die als voormalig bioloog uitstekend op zijn dieet let. Hij werkte ooit op een middelbare school en is nu daklozenkrantverkoper. Heel terecht krijgen we niet te weten waar het mis is gegaan. Maar de man heeft nóg ’n verrassing in zich, ’s avonds leert hij zijn banlieu-flat vol Afrikanen op vrijwillige basis lezen. Wat een levenslust.

Les Glaneurs & Le Glaneuse duurt, als een dubbele (en dubbel zo filosofische) aflevering van de Keuringsdienst van Waarde nog geen tachtig minuten, maar wie toch tijd heeft moet ook het "deux ans après"-appendix kijken. Hier bereikt de "suffisance" nieuwe hoogten als Varda een paar van de gigantische hoeveelheid mensen gaat opzoeken die haar na.v. de documentaire hebben geschreven. Ook beschouwt ze na met Alain, die haar terecht, maar niettemin wat gênant (of arrogant?) voor de voeten werpt dat ze veel te veel met zichzelf bezig was in de docu. Varda heeft dat waarschijnlijk wel verwacht en countert aan het slot. Emotioneel en eerlijk, met de camera op de huiskamertafel en de kat die half buiten het frame gaat zitten.

(door Ludo)

Comments

comments

Laat een reactie achter

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

Deze site gebruikt Akismet om spam te verminderen. Bekijk hoe je reactie-gegevens worden verwerkt.