Het was voor de muziek een mooi jaar. Met mijn ziekelijke verzamelwoede heb ik ruim 200 releases aan de collectie toegevoegd die als productie jaar 2011 dragen. En van het gros van deze releases heb ik zeer kunnen genieten.
Natuurlijk waren er enkele dompers, want wat te denken van de overgeproduceerde tweede full-length van Dum Dum Gilrs – Only In Dreams. Voor veel mensen waarschijnlijk een top plaat maar voor mij een teleurstelling na de voorganger I Will Be. Of de plaat Conatus van Zola Jesus, op zich geen slechte plaat, maar wel ontdaan van alle rafeligheden die de voorgangers zo tof maakten.
Maar gelukkig waren er ook albums die wisten te verassen.
Nieuwe ontdekkingen zijn gedaan en oude geliefden hebben van zich laten horen. Bijvoorbeeld de jonge honden van het Amsterdamse Cactus Truck die je live steeds weer omver weten te blazen, en dit ook op een demo cd hebben laten horen. Of de reissue van de cassette Strange Cacti (201) van Angel Olsen uitgekomen op Bathetic Records als 12" (2011). Ware het geen reissue dan had deze hoog in de top 10 gestaan, met de zes wonderschone liederen die met veel gevoel worden gebracht. Echt iemand om in de gaten te houden.
Oude gedienden die dit jaar wederom wisten te verassen waren er in de namen van Thurston Moore met Demolished Thoughts, en bijvoorbeeld ook Eliane Radigue haar werk Transamorem Transmortem.
Natuurlijk waren er ook nog veel live concerten waar ondergetekende bij aanwezig was. De ultieme toppers van het jaar waren een uitvoering van Sinking of the Titanic van Gavin Bryars tijdens het World Minimal Music Festival in Muziekgebouw aan 't IJ, Six Organs of Admittance live in Paradiso met een volledig akoestische set. En wat te denken van het fenomenale optreden van Natural Snow Buildings tijdens het Incubate Festival. En zo waren er vele meer.
Maar uiteindelijk moet een jaar afgesloten worden met keuzes, en die keuzes zijn het ene jaar moeilijker dan het andere. En dit jaar hoort in dat geval binnen de categorie "de moeilijkste". Toch, na veel wikken en wegen, herbeluisteren en moeilijkdoenerij die iedere muziekverslaafde ieder jaar weer heeft is het ook mij gelukt om een lijstje te maken.
In aflopende volgorde hier mijn 10 favoriete albums:
10. Nils Rostad – Ujamt (Tallerk Platter)
Een verassing, van deze voor mij nieuwe artiest, kan dit album wel worden genoemd. In eerste instantie lijk je te luisteren naar een kind dat muziek aan het maken is, maar tussen al het geknutsel door ontwaren zich geweldige composities, die duidelijk van een geweldig muzikant komen. Echt goed samenvatten van dit album is niet echt mogelijk, maar als je denkt aan Jandek, Ghedalia Tazartes en Trumans Water in mangel genomen door een laptop wiz kid kom je aardig in de buurt. Gek of geniaal, wie zal het zeggen. Voor mij in ieder geval een top plaat, origineler zal je ze uit 2011 niet horen.
09. The Julie Mittens – Recorded 23|24072011 (Eigen Beheer)
Net na de release schreef ik het volgende in het Schaduwkabinet:
De drie heren uit Leiden zijn na een relatief stille periode terug met een nieuw album op vinyl, het juiste formaat voor hun muziek als je het mij vraagt. En iedereen mag het weten, ze zijn terug als nooit tevoren. Het lijkt wel of de heren al de tijd echt niet stil hebben gezeten en hun improvisatie veel hebben verbeterd, want waar de oude releases vooral een felle intense aanval zijn lijken hier ook rustige haast melodieuze momenten gitaar terug te komen. Niet dat we nu bang hoeven te zijn voor zoetsappige liedjes, want het piept en schuurt nog aan alle kanten. Maar nu wel met iets meer nuance. De heren zijn terug en laten we hopen dat we nu niet zo lang hoeven te wachten, want deze plaat doet naar meer snakken.
The Julie Mittens
08. Simon Whetham – Prayers Unheard (Dragon's Eye Recordings)
Geïnspireerd door zijn verblijf in de oude Joodse Ghetto Kazimierz te Warschau heeft Simon Whetham een zeer intens album gemaakt. We horen veldopnames, zacht suizende drones en klassieke composities met elkaar gemixt op een manier die veel indruk maakt. Zelden zo'n mooie combinatie van deze elementen gehoord. Het onderwerp is zwaar en de muziek daarmee ook. Maar het is niet alleen zwaar, het is om niet te vergeten, maar vooral ook om vooruit te kijken, naar verandering en betere tijden.
Een zeer indrukwekkende CD.
http://www.dragonseyerecordings.com/catalogue/de5032.html
07. Six Organs of Admittance – Maria Kapel (Pavilion Records)
Ben Chasny heeft in 2010 tijdens het Incubate Festival stukken voorgedragen geïnspireerd op de Maria Kapelletjes uit de omgeving van Tilburg. Deze stukken zijn tijdens dat concert opgenomen, en tonen een zijde van Chasny die we tijden niet hadden gehoord van zijn Six Organs of Admittance project. Hij grijpt terug naar de akoestische gitaar en speelt daarmee in de lijn van het album For Octavio Paz. Alleen dit keer zien we niet de dore droge landen voorbij komen maar zijn het de Brabantse bossen, de boerderijen en de weilanden waaraan we moeten denken. Het is een kant van Chasny die we graag horen en daarom een zeer fijne plek in de top 10 verdient.
http://sixorgansofadmittance.com/
06. BJ Nilsen & Stilluppsteypa – Big Shadow Montana (Helen Scarsdale Agency)
Het super trio met de twee heren van Stilluppsteypa uit IJsland en BJ Nilsen uit Noorwegen laat weer van zich horen. Waar ze de eerdere albums vooral in de donkere ambient en drones zaten, lijken ze nu een lichte, andere weg in te zijn geslagen, echter niet zonder zich zelf te verkopen aan de hype. In plaats van de digitale geluiden zijn ze nu ook met oude analoge synthesizers aan de slag gegaan. Je zou dan gaan denken aan Kosmische muziek, maar dat zou in dit geval niet voldoende zijn. We krijgen nog steeds zware drones, maar nu ook enkele melodische momenten die vaag doen denken aan Tangerine Dream in hun betere periode. In de beide tracks zit een duidelijke ontwikkeling met verschillende faces, iets wat het een zeer aangename beluistering maakt, zonder als sell-outs met de new-age/kosmische hype geheel te volgen.
http://helenscarsdale.com/published/bigshadowmontana.htm
05. Richard Youngs – Long White Cloud (Grapefruit Records Club)
Ik zou haast willen zeggen: een jaar zonder Richard Youngs in de top 10 is geen jaar, maar zo bont wil ik het dan toch nog niet maken. Maar goed, wat wil je een man die in een jaar 3 albums, 1 EP en een split EP heeft uitgebracht en daarin dan ook nog vrij constant origineel en goed blijft. Long White Cloud steekt er echter wel net wat bovenuit voor dit jaar. In de 5 nummers, die als een herinnering aan zijn vakantie in Nieuw-Zeeland zijn geschreven, krijgen we deels het bekende recept van Youngs te horen, maar toch weet hij ons weer op een bepaalde manier te verassen met zijn composities. Het hangt ergens tussen folk en de meer trance opwekkende stukken die we vaker van hem hebben gehoord in. En dat met een poplaagje zodat de nummers ook lekker blijven hangen. Jammer dat er maar zo weinig van zijn gemaakt want dit is een kant van Youngs waar veel mensen voor zouden kunnen vallen.
http://grapefruitrecordclub.com/
04. Gregg Kowalsky – Battery Townsley (Senufo Editions)
We kennen hem van zijn Tape Chants die we hoorden op Kranky en Root Strata. Of we zagen hem live op Incubate 2010. Of misschien gaat het nog wel verder terug dan dat, als Osso Bucco. Hoe dan ook, dit jaar hebben we een plaat van hem mogen horen en het was meteen raak. Kowalsky speelt met cassettes waarop opgenomen geluiden van klankschalen en andere drone genererende geluiden staan. Deze speelt hij af over meerdere cassettespelers verspreidt over de ruimte, of loopt er mee rond. Deze live act is voor deze plaat naar stereo gemixt. Het resultaat zijn bezwerende minimale drones die zeer doen denken aan het werk van Eliane Radigue, maar dan met een laag ruis er door. Op kant 2 staat een bewerking van labelbaas Guiseppe Ielasi en dat is ook een mooi stukje werk. Wat minder ruis, maar zeker zo inspirerend.
http://www.senufoeditions.com/wordpress/?page_id=35
03. Cam Deas – Quadtych Volume One (Present Time Excercises)
Cam Deas speelde dit jaar live in Tilburg en Amsterdam om zijn nieuwe set platen te promoten. Beide optredens waren zeer mooi, met die in Amsterdam als een van de mooiste optredens van het hele jaar. Hij speelde daar zijn composities die ook op deel 1 en 2 van deze plaat terug te horen zijn aan een stuk door. Op plaat komt het ook zeer goed uit de verf en met de live geluiden in gedachte weet je dan ook opeens dat het niet allemaal vrije improvisatie is maar dat het zowaar goed gecomponeerde stukken zijn. In zijn stijl van finger-picking, die hij toch wel wat leent bij John Fahey, weet hij ook zeer veel ruimte voor minimale drones te scheppen, die hij leent uit de school van La Monte Young. Door deze elementen tot een geheel te breien, maakt hij dit tot een grote stap voorwaarts binnen het geweld van al de finger-pickers. Bijzondere plaat die aantoont dat we met een groot talent te maken hebben.
http://www.presenttimeexercises.com/
02. Amelia Cuni & Werner Durand – Already Awake in the Night (Ini.Itu)
Already Awake In The Night is voor mij een van de grootste ontdekkingen van dit jaar. Het duo Cuni en Durand brengt ons namelijk een zeer bevredigende combinatie van drones, klassieke Indiase ragas en ander zweverig spul. Zonder gezapig of saai te worden grijpen ze je bij de keel met de mooie composities die een geheel vormen op deze plaat. We horen sinus tonen, (keel)zang, sarod en andere onbekende instrumenten.
Serene muziek die toch heel spannend weet te zijn. Precies zoals ik het graag hoor.
http://www.iniitu.net/
01. Charalambides – Exile (Kranky)
Tsja, wat moet je hier nou nog over zeggen. Ware schoonheid zit van binnen zeggen ze wel eens. Nou dan komt dat er hier in ieder geval echt uit. Het duo van Tom & Christina Carter (tevens niet meer getrouwd) houdt zich al jaren bezig met bezwerende folk drones, psychedelica en alles wat met schijnbaar New Weird America noemt. Zo ook op dit album, waar de song structuur weer wat beter naar voren komt. Met breekbare zang en afwisselend minimaal en dan weer stevig gitaar spel brengen ze een van hun beste albums tot nu toe. Het komt in de buurt van meesterwerk Joy Shapes en hun bijdrage aan Songs from the Entoptic Garden Volume Two qua schoonheid.
Nummers zoals Pity Pity Me en Before You Go weten met hun tederheid het hart te breken. Dit is niet goed, dit is de buitencategorie.
http://brainwashed.com/common/htdocs/discog/krank158.html
En nu op naar 2012. Dat er maar weer veel mooie muziek onze oren mag bereiken.
(door Sietse van Erve)