Houd je vast: brexit-deal-ontbijt met Rutte. Veel minder misselijk word je van onze lijstjes uit het:
SCHADUWKABINET
We luisterden naar: Bittová/ Dusilová/ Načeva, Death And Vanilla, Ricardo Donoso, Kaba, Lilium Liste, Roma Amor, Senyawa, Jessica Sligter, Vlimmer (2x), Rutger Zuydervelt en Various Artists: A Very Monotreme Christmas.
Jan Willem
Bittová/ Dusilová/ Načeva – Spolu (cd+dvd, A.M.P)
Zoals velen weten is de Tsjechische zangeres/violiste Iva Bittová één van mijn allergrootste heldinnen en heb ik één van mijn dochters naar haar vernoemd. Naast haar vele solowerken, die ergens tussen avant-garde, neoklassiek en folk in zitten, maakt ze ook avontuurlijke muziek met Čikory, Dunaj, New Cicada Trio, Eviyan en Pustit Musiš plus samenwerkingsverbanden met ex Pavel Fajt, Vladimír Godár, Vladimír Václavek, Skampa Quartet, Javas, Bang On A Can, Nederlands Blazers Ensemble, Dorothea Kellerová, Andreas Kröper, Mucha Quartet en George Mraz. Dat alles al sinds de jaren 80. Haar zang en vioolspel, vaak tegelijkertijd, plezier in het muziek maken en innovatieve aanpak weten me keer op keer te verrassen en dikwijls diep te ontroeren. Ik heb haar ook veelvuldig live gezien. Nu komt ze plots met de live cd Spolu, hetgeen “samen” betekent in het Tsjechisch, die ze met Lenka Dusilová (zang, gitaar, loops, sample, effecten), Monika Načeva (zang) en tevens draaitafelspecialist DJ Five heeft gefabriceerd. Dusilová (Baromantika) timmert als een jaar of 18 aan de weg met haar innemende rockmuziek en Načeva beweegt zich al bijna 25 jaar in de indierock, trip hop en down tempo hoek. De muziek is compleet nieuw voor mij en ik heb het gevoel dat een deel ervan geïmproviseerd is. Het levert spannende, avontuurlijke en gewoonweg mooie muziek op, die niet per se in een bepaald genre eindigt. Op de dvd krijg je de beelden en een paar extra nummers erbij. Een geweldige toevoeging weer.
Death And Vanilla – The Tenant (lp, Fire / Konkurrent)
Het Zweedse duo Marleen Nilsson en Anders Hansson richt in 2009 Death And Vanilla op. Opvallend is hun gebruik van vintage instrumenten, waarmee ze graag teruggrijpen naar 60-er en 70-er jaren soundtracks, krautrock, chansons en psychedelica. Dat lengen ze ook aan met shoegaze, droompop en indiefolk, waardoor er steeds weer een mysterieus eigenzinnig geluid uit komt rollen, waarvan hun gelijknamige debuut uit 2012 en To Where Wild Things Are….. (2015) de sterke bewijzen vormen. Dit jaar brengen ze een remake van Roman Polanski’s The Tenant uit, die oorspronkelijk door Philippe Sarde in 1976 is gemaakt, zij het dan als Le Locataire. Ze doen dit live in Spanje op een filmfestival in 2015, waarbij Nilsson (Farfisa Compact) en Hansson (Hagstrom Kent, Roland SP-404, Technics SL-1200) vergezeld worden door Magnus Bodin (Moog Prodigy, Musser M55). Ze brengen hier een tot de verbeelding sprekende, nachtelijke mix van jazz, droompop, country-noir, experimentele en uiterst psychedelische muziek. Dat het live is merk je overigens niet, behalve dat de sound wellicht zeer direct is. Denk daarbij aan een mysterieuze mix van Angelo Badalamenti, Julee Cruise, Mazzy Star, Stereolab, Broadcast, Pram de filmmuziek van de Tindersticks. Het heeft even geduurd eer een cd versie (promo) heb kunnen bemachtigen, maar de muziek is dusdanig goed dat ik deze niet aan jullie wilde onthouden.
Ricardo Donoso – Calibrate (cd, Denovali)
Ricardo Donoso start als een Braziliaanse jazzdrummer, maar na zijn verhuizing naar de VS ziet de wereld er totaal anders uit. Hij richt het experimentele Semata label op, participeert in de avant-metalband Ehnahre en ontwikkelt zich uiteindelijk tot een meer ambient gericht artiest. Ondertussen heeft hij zich ontwikkelt tot een gevierd elektronisch artiest die zich roert in de IDM, glitch, industrial, dark ambient en drones. Hij maakt er zes uitstekende soloalbums mee. Eerder dit jaar brengt hij met zijn jeugdvriend Thiago Kochenborger als RDTK al de cd Human Resources uit, waarop ze een fraaie mix van techno, wave- en synthpop elementen en elektronische experimenten laten horen. Het lijkt hemzelf ook van nieuwe impulsen te hebben voorzien, want zijn zevende album Calibrate klinkt harder en ritmischer dan voorheen. Hij koerst soms haast op de EBM af, al gaat hij toch meestal net elektro-akoestisch overstag voordat het echt toegankelijk begint te worden. Het is een op en top Donoso album geworden, waarbij hij wederom diepe indruk weet te maken. Of het zijn beste muziek tiot nu toe is weet ik nog niet, maar het is wel weer anders en zeer interessant en meeslepend.
Kaba – Kaba (cd, Coucou Label / Xango Music Distribution)
Muzikaal gezien is Brussel altijd al een plek geweest waar veel muzieksoort samenvloeiden, dus het is niet verwonderlijk dat er een groep als Kaba vandaan komt. Dit kwartet legt zich toe op de muziek uit Thracië, ofwel het gebied dat het noordoosten van Griekenland, het zuiden van Bulgarije en het Europese deel van Turkije beslaat, begrensd door 3 zeeën namelijk de Egeïsche, Zwarte en die van Marmara. Een strategisch gelegen gebied, dat daardoor ook vele heersers uit verschillende landen heeft gekend. Derhalve komen er zogezegd vele culturen voorbij en dat heeft z’n weerslag op ondermeer de muziek gehad. Dat is wat Kaba op hun gelijknamige cd ook laat horen en onderzoekt. Zangeres Isabel Sokol-Oxman, die tevens viool en gadoelka (Bulgaarse knieviool) brengt, vormt daarbij het oorstrelende middelpunt. Aan haar zijde vindt ze Stéphane Diskus (Turkse klarinet), Gaspard Vanardois (oud), Gabriel Valtchev (davul) en gastmuzikant Cemşid Zejnelov (tapan). De percussie vormt hier de hartslag in het geheel, de rest belichaamt steeds weer een ander deel van de regio. Hoewel het vaak een geweldige mix is, hoor je de Bulgaarse, Turkse en Griekse invloeden wel duidelijk terug. Ze hebben meerdere reizen naar het gebied gemaakt en ook met lokale muzikanten gespeeld en getraind. Het resultaat mag er wezen, want ze brengen muziek van vervlogen tijden gestoken in originele hedendaagse arrangementen. De muziek is daarbij een kruisbestuiving van bijvoorbeeld, want er zijn vast meer herkenningspunten aan te wijzen, Pîrî Reis, Fuat Saka, Daemonia Nymphe, Le Mystère Des Voix Bulgares, Isihia, Şevval Sam en Boris Kovač. Een werelds unicum dat helaas alweer na een goede 31 minuten afgelopen is.
Lilium Liste – Písně Vánočního Času (cd, Indies Scope / Xango Music Distribution)
Ik koop rond kerst graag uiteenlopende kerstplaten. Een land waar ik muzikaal veel mee op heb is Tsjechië. Dus als de Tsjechische groep Lilium Liste met hun album Písně Vánočního Času, hetgeen “kerstliederen”, op de proppen komt is dat één plus één voor mij. Ze brengen hier traditionele Moravische en Silezische kerstsongs op een ongepolijste wijze. Het is de groep rond Ludvik Běťák (zang, viool, altviool, kontry, terc) en zijn familie plus vrienden. In totaal zingen er 12 zangers mee, vrouwen, mannen en kinderen, waarvan een deel naast Ludvik ook nog de contrabas, viool, altviool en draailier brengt. Dat wordt nog door 4 pure instrumentalisten op harmonium, fluiten en contrabas verder ingekleurd. Het merendeel is amateur maar speelt al wel lang in familieverband. Ze leveren hoe dan ook 23 wonderschone pure traditionals af, waarbij het kippenvel me ondanks de taalbarrière regelmatig op de armen staat. Ludvik geeft ook nog een mooie kerstboodschap mee:
“True holiday experiences can be paradoxically very rare in times of a welfare crisis and a crisis of values. Excessive information and cheap sentimentality often overwhelm pure joy, covering even the sacred. Real blissfulness is often foolishly identified with abundance and easily confused with consumption and entertainment. People need to find refuge, experience calmness and to be taken into simplicity, meeting each other and enjoying life and joy together. The motifs of safety and sympathy, the path to the star, the images of the barn and poverty, generosity and presents, but also human weakness, come back and remind us in these Christmas folk songs.”
Het is sowieso bijzondere en mooie muziek, maar biedt ook een goed alternatief op de uitgekauwde kerstsongs. Muziek met een boodschap en niet één voor tijdens het boodschappen doen.
Roma Amor – Miraggio (cd, Old Europa Cafe/ Wrotycz)
Het Italiaanse Roma Amor start rond 2008 en heeft als kernleden ene Euski (zang, akoestische gitaar, klokkenspel, orgel) en Michele Candela (accordeon, bas, mondharp). Hun abums maken ze soms als trio, maar zoals op hun vijfde, vorige cd Una Torbida Estate (2015) als duo. Ze brengen meestal een fijn melancholische mix van dark cabaret, chansons, Italiaanse folk met elementen uit de jaren 60, pop en new wave. Daarbij zingen ze veelal op gedragen wijze in het Italiaans dan wel Frans en op de laatste cd eveneens in het Engels. Ze zijn na drie jaar eindeljk terug met hun zesde album Miraggio, hetgeen “luchtspiegeling” betekent. Hierop vormen ze met Roberto Zabberoni (gitaar, mandoline, Arabische luit, harmonica, percussie) weer een trio. De muziek vormt weer een heerlijk droefgeestige maar tevens speelse en daardoor niet terneergeslagen mix aan stijlen, waar ze ook wat Arabische tintjes aan toevoegen. Het is allemaal iets meer ingetogen dan voorheen, maar dat maakt het niet minder fraai. Ze brengen met “Albergo A Ore” ook nog een geweldige Italiaanse versie van Edith Piaf’s “Les Amants D’Un Jour”. Denk bij dit alles aan een kruisbestuiving van Faun Fables, Yasmin Levy, Katzenjammer, Anari en The Dresden Dolls. Fijne eigenzinnige en indringende pracht weer.
Senyawa – Sujud (cd, Sublime Frequencies / Xango Music Distribution)
Ik kan me niet snel heugen dat ik naast gamelanmuziek ooit iets anders uit Indonesië heb gehoord, maar ik kan me vergissen. Senyawa is een duo uit Yogyakarta (Java), dat toch alweer sinds 2009 onderweg is. Het tweetal bestaat uit Rully Shabara (zang) en multi-instrumentalist Wukir Suryadi, die een deel van zijn instrumenten zelf maakt. Hun muziek vertrekt vanuit de traditionele Indonesische maar verweven dat met allerhande stijlen zoals no wave, progressieve metal, folk en experimentele muziek. Daarmee begeven ze zich op nog ontontgonnen muzikale gronden. Ze komen nu voor het eerst uit op het innovatieve Sublime Frequencies label van Alan Bishop (Sun City Girls) en Hisham Mayet. Daarop presenteren ze Sujud, hetgeen “uitputting” betekent. Dat kan in elk geval niet op de ingrediënten slaan, want daarop lijken ze een onuitputtelijke bron aan te boren vol rijke nieuwe geluiden. Shabara brengt afwisselend keelzang, duister en dikwijls gedempt geschreeuw, een soort fluistergrunts, zware zang, poëtische voordrachten en sjamanistische klanken. Suryadi omlijst dit alles met onder meer zijn speciaal hiervoor gebouwde nieuwe gitaar, maar ook andere traditionele en moderne instrumenten plus delays, loops en andere effecten. Het resultaat is net zo wonderlijk en mysterieus als bij de strot grijpend mooi en biologerend. Ze gaan dwars door de bovengenoemde genregrenzen heen en lappen ook de chronologie aan hun laars door traditionele en futuristische zaken aan elkaar te knopen. Subliem album van dit geniale, unieke duo!
Jessica Sligter – Polycrisis: yes! (cd, Butler & Butler)
De in Nederland geboren muzikante Jessica Sligter is al eventjes onderweg, maar vindt ruim 10 jaar geleden in Noorwegen pas de muzikanten die ze vindt passen bij haar veelzijdige mix van folk, blues, jazz, klassieke muziek, improvisaties, pop en avant-garde. Dat doet ze in eerste instantie als JÆ, waarmee ze in 2010 haar fraaie debuut Balls And Kittens Draught And Strangling Rain het licht laat zien. Parallel hieraan maakt ze nog een album met het avant-indierock project Sacred Harp. In 2012 verschijnt Fear And The Framing, nu gewoon onder haar eigen naam. Daarna volgt nog A Sense Of Growth (2016). Steeds benadert ze de muziek weer anders, wat zowel prachtig toegankelijk als meer experimenteel en biologerend werk oplevert. Plus steeds weer verrassende andere albums, waarbij haar typische sound herkenbaar blijft. Daarbij werkt ze met een keur aan muzikanten en producers, waaronder Helge Sten, Ole Henrik Moe, Randall Dunn, Eyvind Kang, Jenny Hval, Thomas Nordby en Andreas Løwe, die haar muziek van uiteenlopende instrumenten voorzien; veel strijkers, blazers, gitaren en percussionisten. Via Sietse’s fraaie recensie kom ik erachter dat de nieuwe cd Polycrisis: yes! reeds een feit is. Als thema neemt ze de ooit gedroomde opzet van de Europese Unie, die door multipele problemen nu tot een armoedig geheel is verworden. Dat bekrachtigt ze door een speech van Jean-Claude Juncker meermaals te verwerken in haar teksten dan wel samples. Ze brengt zang, effecten, synthesizers en elektronica en krijgt steun van 9 gastmuzikanten op synthesizers, zang, effecten, gitaar, drums en percussie. Toch doet dit album als een soloaangelegenheid aan, mede omdat haar indringende, gedragen zang dan wel spoken word veelvuldig op de voorgrond staan. Maar de muziek, die meer duister en experimenteel is dan voorheen, vormt een haast surrealistisch decor dat opgebouwd wordt met drones, elektro-akoestische muziek en noise. Dat levert zowel filmische en tot de verbeelding sprekende muziek op als abstracte en soms haast kakofonische, al dan niet gehuld in een unheimische atmosfeer. Het is continu spannend en indrukwekkend wat ze laat horen, waarmee ze je van de eerste tot laatste seconde in de houdgreep weet te nemen. Ik denk dat liefhebbers van Scott Walker, Liesa Van Der Aa, Evangelista, Carla Bozulich en Anja Garbarek hier ook wel mee uit de voeten kunnen. Wat een contemplatief en overrompelend meesterwerk!
Vlimmer – XI (mcd, Blackjack Illuminist)
Vlimmer – XII (mcd, Blackjack Illuminist)
Feverdreamt, Fir Cone Children, Flight Recorder, Infravoids, Jet Pilot en Leonard Las Vegas zijn allemaal projecten van de breed georiënteerde muzikant Alexander Leonard Donat Stöckigt, die ook het Blackjack Illuminist label runt. Maar het vaakst komt deze zoon en kleinzoon van respectievelijk de Duitse pianisten/componisten Michael Stöckigt en Siegfried Stöckigt voorbij met zijn incarnatie Vlimmer. Niet zo gek als je weet dat hij sinds 2015 aan een 18-delige serie mini albums werkt, waar er jaarlijks 2 tot 4 worden uitgebracht. Er zijn mensen die hun belofte waarmaken, meneer Stevens! De eerste 10 delen zijn inmiddels uitgebracht, waarvan de laatste dit jaar nog. Maar buiten de serie om verschijnen er ook andere Vlimmer releases, al dan niet samen met andere artiesten of één van zijn andere projecten. Vlimmer komt meestal ergens uit tussen gothic, shoegaze, postpunk, darkwave, droompop en indierock, waarbij hij steeds weer andere accenten aanbrengt en daardoor keer op keer weet te verrassen. Dat is ook het geval op XI, de nummer 11 inderdaad alweer uit de serie. In een krappe 24 minuten brengt hij 5 nieuwe tracks. Het album opent heel traag, gruizig en experimenteel, hetgeen meteen voor een mysterieuze sfeer zorgt. Daarna koerst hij meer de cold wave en postpunk kant op, die ook voor de doorgewinterde melancholicus zeer aangenaam zal zijn. Ook de liefhebbers van The Cure, Cocteau Twins, Clan Of Xymox, Siglo XX en OMD.
Die laatst genoemden zullen dat misschien nog wat meer hebben met het tegelijkertijd verschenen twaalfde deel XII, dat met lekkere synthpop opent. Daarna wordt het in “Krankenkombat” wel even een stuk harder en duisterder, waarbij ik ook aan de oude Cranes moet denken. Hierna komt ook de gothic wat meer naar de oppervlakte drijven, wat ervoor zorgt dat deze mini voor een complete luisterervaring zorgt dan die ervoor; maar goed, dat geldt vrijwel voor elk deel uit de serie. Wel typisch Vlimmer, maar dan toch telkens net anders. Dat is niet alleen knap maar het zorgt ook voor een uiterst interessante reeks. In een kleine 25 minuten laat hij ook hier weer 5 fraaie nummers het licht zien; spreekwoordelijk dan. Je kunt de cd’s ook mooi verzamelen in gelimiteerde houten kistjes, waarvan nu het derde exemplaar in gelimiteerde vorm verkrijgbaar is via onderstaande link (nog 3 beschikbaar!). Ik ben natuurlijk verwend, maar nu al benieuwd naar de volgende delen.
Rutger Zuydervelt – Sileen II (cd, Edition Wandelweiser Records)
Onlangs maakt Machinefabriek, het meest gebruikte alter ego van de inmiddels Rotterdamse Rutger Zuydervelt, samen met Anne Bakker nog de cd Short Scenes. Via de link kan je ook lezen over de vele samenwerkingsverbanden en groepen van deze uiterst productieve muzikant. Het blijft wonderlijk hoe hij in rap tempo hoogwaardige fabricaten uit zijn machines laat rollen. Want dit jaar verschijnen ook al de Sahara Mixtape (cassette), As Much As It Is Worth (7”), Engel, Dwaal/Wold+ en de cd’s met DNMF en FEAN. En dan vergeet er vast nog wat. En hoewel zijn nieuwe Machinefabriek cd With Voices al op het punt van uitkomen staat (begin volgend jaar), is er nu nog de cd Sileen II onder zijn eigen naam uitgebracht. Het is een bewerking van het stuk “Sileen” dat hij in 2016 uit opdracht heeft geschreven voor het festival OORtreders (Neerpelt België). “Sileen II” is op dezelfde toonhoogte en hetzelfde tempo opgenomen als de eerste maar is daarna vertraagd tot de helft van het oorspronkelijke tempo en tevens één octaaf lager. De muziek bestaat uit het basklarinetspel van Gareth Davis en de overige geluiden en de compositie komen op rekening van Zuydervelt. Het levert één langgerekt stuk van 50 minuten op, dat gradueel van karakter verandert. Het vormt een soort ambientachtig filter op de realiteit, waarbij je heerlijk kunt wegdromen of nadenken, maar het kan ook dienen als een rustgevend decor. Wat dat betreft past het wel bij de “Voor de zondagse rust”-serie op onze site. Een intrigerende, contemplatieve en prachtige nieuwe zet van de meester.
Various Artists: A Very Monotreme Christmas (mcd, Monotreme / Konkurrent)
Vorig jaar viert het eigenzinnige en leuke indielabel Monotreme nog het vijftienjarige bestaan. Dit jaar komen ze voor het eerst met een kerstplaat, iets wat ik ontzettend leuk vind aan de kersttijd. Inmiddels heb ik dan ook een behoorlijke verzameling aan kerstalbums in huis. Dat gaat van Frank Sinatra, Nat ‘King’ Cole en Dean Martin tot allerhande verzamelalbums van alternatieve labels vanuit de hele wereld. Op A Very Monotreme Christmas staan acht tracks van artiesten uit eigen stal, te weten Jack Watts (2x), Stumbleine (feat. Elizabeth Heaton), Oliver Spalding, Thee More Shallows, Elizabeth Heaton, The Favourite Bench en Reigns. Ze brengen allen hun favoriete kerstnummers ten gehore en dat gaat van covers van The Pretenders en Mud tot klassiekers als “Little Drummer Boy” en “Have Yourself A Merry Little Christmas”. Het levert voor een krappe 25 minuten uiterst sfeervolle muziek op, gelijk een haardvuur dan wel een cadeautje voor onder de kerstboom. Een fraai kleinood!