Gangbare wegen werden hier toch al nooit bewandeld. Dus, nu de tijd van geitenpaadjes voorbij is, gaat het maar via olifantenpaadjes in het:
SCHADUWKABINET
We luisterden naar: Avalanche Kaito, Dominique Van Cappellen-Waldock, The Dream Syndicate, HAAi, Horsegirl, Kendrick Lamar, Moljebka Pvlse, Claire Rousay, Schröttersburg, Stabbing Westward, They Hate Change, Vidna Obmana en xPropaganda.
Jan Willem
Avalanche Kaito – Avalanche Kaito (cd, Glitterbeat / Xango Music Distribution)
Buiten Badenya les Frères Coulibaly en Farafina, waarmee Jon Hassell in 1988 heeft samengewerkt, geloof ik niet dat ik verder ooit andere muziek uit Burkino Faso heb gehoord. Of ik heb er geen actieve herinneringen aan, moet ik tegenwoordig zeggen. Nu komt de muziek van zanger/multi-instrumentalist Kaito Winse op mijn pad, die in 2020 onder zijn eigen naam het album Kaladounia heeft uitgebracht, vol Afrikaanse rootsmuziek en de zogeheten griot muziek. Dat laatste houdt in dat hij een muzikant is, die wordt beschouwd als bewaarder en (poëtisch) verteller van mondeling overgebrachte tradities en geschiedenis. Dit is overigens niet beperkt tot één land, want naast Burkino Faso vind je deze onder meer in Senegal, Mali, Gambia en Guinea. Nu is hij terug als Avalanche Kaito en het gelijknamige album, waarop Kaito (ang, tama, peulfluiten, mondboog) samenwerkt met de Brusselse muzikanten Benjamin Chaval (drums, elektronica) en Arnaud Paquotte (bas) van de groepen Zoho en Le Jour du Seigneur, die meer in de noise- en punk-hoek opereren. Neemt niet weg dat het een griot album pur sang is geworden, zij het dat er naast de Afrikaanse traditionele elementen ook behoorlijk wat avant-gardistische en elektronische ingrediënten in de muziek aanwezig zijn, die soms zelfs associaties oproepen met Can en Black Midi. Mede daardoor denk ik dat ze een veel breder publiek aan kunnen boren, waarbij ze de liefhebbers van wereldmuziek maar ook die van de meer complexe en experimentele muziek op hun wenken bedienen.
Dominique Van Cappellen-Waldock – Fleur De Feu – A Fire Ceremony (cd, Caliban / Konkurrent)
Eén van de meest veelzijdige Belgische artiesten Dominique Van Cappellen-Waldock alias Diabolita weet doorgaans post-punk te koppelen aan feminisme. Dat doet ze als eerste met de geweldige groep Baby Fire. Van die laatste groep binnenkort ook een recensie alhier. Maar daar blijft het niet bij, want deze bezige bij laat ook, veelal op luidruchtige wijze, van zich horen in groepen als Keiki, Naifu, In Heaven, Nutshell, von Stroheim, Be The Hammer en Las Vegas. Groepen, die het daglicht lang niet altijd verdragen, maar wel een eigengereid en onuitwisbaar geluid aan de dag leggen. Nu komt ze een keer onder haar eigen naam met het album Fleur De Feu – A Fire Ceremony, dat meteen ook persoonlijker overkomt, maar zeker niet minder in de duisternis opereert. In 7 tracks van samen een goede 36 minuten laat ze een meer bezinnend en haast ritueel geluid horen, dat tevens spirituele en tribale elementen bevat plus een soort oerritmes. Dominique (zang, gitaarloops) krijgt daarbij steun van muzikanten op gitaar, percussie, viool, sproken word en zang. Het is mysterieus, duister, sereen en biologerend, maar bovenal van een haast hemelse pracht. Denk daarbij aan een kruisbestuiving van groepen als Dead Can Dance, Opium Den, SPK en Omala, gestoken in een David Lynch-achtige setting. Hoewel dit behoorlijk verschilt van haar vorige werken met andere projecten, weet ze ook hier weer te zorgen voor bij de strot grijpende gloedvolle muziek.
The Dream Syndicate – Ultraviolet Battle Hymns And True Confessions (cd, Fire / Konkurrent)
Het Amerikaanse The Dream Syndicate, dat in 1981 werd opgericht door zanger/gitarist Steve Wynn, drummer Dennis Duck en inmiddels voormalige leden Kendra Smith en Karl Precoda, mag je gerust legendarisch noemen. De groep maakt tot en met 1989 diverse ijzersterke albums vol psychedelische, alternatieve en vooral ook garage-rock, waarbij de Velvet Underground zeker tot één van de invloeden gerekend mochten worden. Daarna gaan ze uit elkaar om vervolgens weer een doorstart te maken in 2012. Het blijkt dat ze net als goede wijn dan enkel meer gerijpt en beter uit het vat komen. De groep bestaat tegenwoordig bestaat naast Steve en Dennis uit gitarist Jason Victor en het nieuwste lid Chris Cacavas op keyboards. Allemaal mannen met een bak aan ervaring en dat hoor je goed terug op hun nieuwe album Ultraviolet Battle Hymns And True Confessions, hun vierde na de reünie. Ze krijgen nog steun van gitarist Stephen McCarthy (The Long Ryders, Gutterball) en saxofonist en trompettist Marcus Tenney. Je hoort hier weliswaart de invloeden van weleer terug, maar ze hebben het vizier duidelijk gericht op de toekomst en andere muzikale wegen. Zo incorporeren ze hier ook elementen van krautrock, ambient en progrock. Eno-achtige sfeer las ik ook ergens, wat ik wel snap. Maar de invloeden zijn legio, wat vooral komt door de kwaliteit die de band zelf te bieden heeft. De ene keer is het lekker uptempo en op andere momenten juist meer bezinnend. Een album vol instant klassiekers, waarbij de rek van deze groep in hun tweede jeugd er nog lang niet uit lijkt.
HAAi – Baby, We’re Ascending (cd, Mute)
HAAi is het project van de Australische DJ/producer Teneil Throssell, die momenteel in Londen woont. Ze heeft eerst deel uitgemaakt van de formatie Dark Bells, maar dat heeft niet meer dan een nummer opgeleverd. In 2017 duikt ze voor het eerst op met dit soloproject, waarna diverse 12”-es volgen vol downtempo, deep house, electro, techno en broken beats. Niet direct mijn kopje thee zou je zeggen. Maar nu is haar heuse debuut Baby, We’re Ascending een feit en uitgebracht op het toch wel toonaangevende Mute label, dus dan word ook ik nieuwsgierig. Het is een waar feest aan beats en stijlen, die soms passen op de dansvloer, maar dikwijls ook daar op experimentele wijze ver vanaf wijkt. Ze krijgt daarbij rugdekking van Jon Hopkins, Kai-isaiah Jamal, Obi Franky en Alexis Taylor (Hot Chip). Het klinkt haast als een soort bizarre kruising van Faithless, Markus Guentner, Arca, Andrea Parker, Jessy Lanza, Overmono en This Mortal Coil. Een uiterst intrigerend en groots debuut mag je dit toch wel noemen.
Horsegirl – Versions Of Modern Performance (cd, Matador)
Soms staat er weer eens een groep op, die dat lekkere gitaargeluid van de jaren 90 in huis heeft, zonder in herhaling te vallen. Dat komt dan door nieuwe energie, ideeën en middelen en soms ook dat alles met een flinke dosis goede chemie. Dat laatste hebben de beste vrienden Penelope Lowenstein (gitaar, bas, zang), Nora Cheng (gitaar, bas, zang) en Gigi Reece (drums) zeker. Alles doen ze samen, in overleg of overtuigd dat als er één van het plan afwijkt, deze de juiste beslissing neemt. Dat dit goed uitpakt voor het in 2019 te Chicago opgerichte trio blijkt wel uit hun debuut Versions Of Modern Performance. Ze hebben producer John Agnello (Kurt Vile, The Hold Steady, The Breeders, Dinosaur Jr., Waxahatchee) in de arm genomen, die alles in de fameuze Electric Audio studio van Steve Albini heeft vastgelegd, hetgeen het rauwe in hun muziek ten goede komt. Hun sound is verder in feite heel kaal, maar doordat ze overal zo effectief en met de juiste aanpak te werk gaan doet het toch heel rijk en vol aan. Ze brengen het ook met de volle overtuiging, waardoor het lijkt alsof ze al jaren meedraaien met hun totaal eigenzinnige en afwisselende mixen van post-punk, noisepop en experimentele rock. En dan krijgen ze ook nog eens hulp van (ex) Sonic Youth-leden Lee Ranaldo en Steve Shelley. Echt alles valt hier precies op de juiste plek. Het zal de harten van liefhebbers van onder meer The Breeders, Cake Like, Hail, Deerhoof, Blonde Redhead, Sonic Youth en Lush. Toppers…en ze beginnen pas!
Kendrick Lamar – Mr. Morale & The Big Steppers (cd, pgLang/ Top Dawg Entertainment/ Aftermath/Interscope Records)
Aangezien Revolution Music (2018) van Kendrick Lamar kennelijk als onofficieel de boeken ingaat, is het zo’n 5 jaar geleden dat zijn laatste album Damn is verschenen. Ik kom op deze artiest via de kinderen, maar vind hem oprecht geweldig. Dit is een rapper met inhoud en ongekend talent; misschien wel één van de grootsten die nu rondloopt. Hij koppelt goede smaak aan innovatie en echt heel sterke muziek. Dat het allemaal naar een nog hoger niveau kan bewijst hij op zijn nieuwste album Mr. Morales & The Big Steppers. In 18 nummers lang en maar liefst 73 minuten breed laat hij nog maar eens horen waar hij toe in staat is. Een sfeervolle, maar soms ook confronterende mix van rap, trap, jazz, hip-hop, soul, r&b, neoklassiek en zelfs experimentele muziek. Hij werkt hier in diverse nummers samen met de rappers, zangers en singer-songwriters Blxst, Amanda Reifer, Taylor Paige, Sampha, Summer Walker, Ghostface Killah, Kodak Black, Baby Keem, Sam Dew, Tanna Leone en Beth Gibbons (Portishead) plus diverse anderen producers en muzikanten. Lamar haalt werkelijk alles uit de kast en gaat van hoogtepunt naar hoogtepunt. Dat uit de kast halen is ook van alle lijken en demonen die hem jarenlang gekweld hebben. Maar hij is in therapie gegaan en heeft alles verwerkt. Dat komt ook terug in zijn muziek, die oprechter, persoonlijker en rauwer is dan hij tot nu toe heeft laten horen. Hij levert geen album maar een compleet nieuwe ervaring af. Zijn magnum opus!
Moljebka Pvlse – Borrowed Scenery (lp/cd ep, Zoharum)
Hoewel je zeker met een release op het Poolse kwaliteitslabel Zoharum een Poolse artiest vermoedt bij een naam als Moljebka Pvlse, is dit toch echt het langlopende soloproject van de Zweedse muzikant Mathias Josefson. Al sinds het begin van deze eeuw laat h en ij zijn muziek op ons los. Daarnaast vind je hem ook terug in groepen als Skare, Lurk, Negru Pvlse en Lykaion Eclipse. Nu is hij terug met de mini Borrowed Scenery, al duurt het twee nummers tellende geheel gewoon wel ruim 41 minuten. Het zijn twee imponerende soundscapes, die bestaan uit kruisbestuivingen van drones, ambient, industrial en veldopnames. Deze vormen echter een organisch geheel en weten je daarom moeiteloos mee te slepen tot het eind. Het gaat van heel duister tot bijna sereen, maar wat Josefson ook laat horen, het weet je stevig en vrijwillig in de houdgreep te nemen. Hij werkt hier samen met Isabel Fogelklou die drums en harp voor haar rekening neemt. Dit zorgt bij elkaar voor een uiterst biologerende en overdonderende luisterervaring. Hier hoor je goed waar “mini’s” groots zijn.
Claire Rousay – Everything Perfect Is Already Here (cd, Shelter Press)
Claire Rousay is een experimentele muzikante uit Texas, waarvan de output nogal kan variëren. Van haast ondoorwaadbare experimenten, avant-garde en geluidscollages tot meer ambient gerichte muziek. Ik heb het idee dat hetgeen ze wil uitdragen bepaalt hoe de muziek klinkt. Ze verkent met haar muziek menselijke relaties, details uit het dagelijks leven, persoonlijke emoties en zelfperceptie. Dit doet ze onder meer door het gebruik van fysieke objecten en hun potentiële geluiden. Op haar nieuwe album met de fraaie titel Everything Perfect Is Already Here brengt ze twee lange stukken van elk een goed kwartier. Het zijn elektro-akoestische geluidscollages, die bestaan uit subtiele experimenten, ambient, neoklassiek en veldopnames. Daarbij krijgt ze steun van gastmuzikanten op violen, harp, elektronica en piano. Ze vormt er prachtig, diepgravende en bovenal intrigerende klanklandschappen mee, die heen en weer gaan tussen vertrouwdheid en onwetendheid en over verval en acceptatie van hoe iets nu eenmaal is. Zo hoor je in de eerste track in het begin stemmen, maar als die wegvallen vullen de instrumentaties de leegte op veelzeggende wijze op. De tweede, de titeltrack, beloopt haast de omgekeerde weg, zodat de cirkel rond is. En het is gewoon al perfect zoals het was. Echt een zeer indrukwekkend album!
Schröttersburg – Om Shanti Om (cd, Zoharum)
Net als veel andere artiesten die tijdens de lockdown niet konden optreden, is ook Schröttersburg maar gaan werken aan nieuw materiaal. De in 2008 opgerichte Poolse groep is van origine een postpunk band met darkwave elementen. Op hun nieuwe album Om Shanti Om, wat een mantra voor vrede en innerlijke rust en reiniging is, zijn ze gaan experimenteren met plaatwerk, kalimba, olievaten, djembe, karatala en Azteekse dodenfluit. Dat levert 6 bijzondere stukken op, die de ene keer behoorlijk Oosters getint zijn, zij het wel ondergedompeld in duisternis, maar waar op andere moment hun vertrouwde darkwave en post-punk geluid weer komt bovendrijven. Dat lengen ze verder nog aan met krautrock en lekker psychedelische elementen. Het is daardoor een mooie kruising van Oriënt en Occident, zij het aan de harde kant. Hierbij weten de uiteenlopende stijlen elkaar te versterken, wat zeker bijdraagt aan de originaliteit en het luisterplezier. Schröttersburg levert een geweldige muzikale trip af.
Stabbing Westward – Chasing Ghosts (cd, COP International)
In de jaren 90 werd ik grote fan van veel wat er op het Wax Trax! label uitgebracht werd, dan wel uit hun studio voortkwam. Coil, KMFDM, Pigface, Sister Machine Gun en alles uit de Minsitry-familie, om maar wat te noemen. Daar sloot ook mijn liefde voor Nine Inch Nails op aan. Een groep die in dat licht nog wel eens over het hoofd werd gezien is Stabbing Westward, rond zanger Christopher Hall (Die Warzau). Ik ben hem zelfs ooit na het verschijnen van het debuut Ungod (1994) tegengekomen op het Leidseplein, waar hij gratis kaartjes uitdeelde voor een optreden in de Melkweg; ja zo weinig was er verkocht. Toen ik zei dat ik al een kaartje had was hij oprecht verrast en vertelde me dat ze in de VS, Duitsland en nog wat landen in grote zalen speelden. Nederland is soms wel wat merkwaardig als het gaat om grote bands. Hoe dan ook hebben ze tot 2002 bestaan en in totaal 4 uitstekende albums uitgebracht, die het midden houden tussen industrial, wave, gothic en metal. In het straatje van Nine Inch Nails, maar dan wat minder klinisch. Na het uiteengaan is Hall verder gegaan met de groep The Dreaming, waarbij een groot deel van Stabbing Westward aansluit. Het ligt zeker in hetzelfde straatje, maar ondanks dat mis ik daar de meer persoonlijke touch van Hall, die altijd zo mooi kan schrijven en zingen over leed, liefde en de meer donkere kanten van het leven. Het mist een bepaald gevoel, een angel of iets dergelijks. Maar tot mijn stomme verbazing is Stabbing Westward nu na 21 (!) jaar terug met het vijfde album Chasing Ghosts. Hierop wordt Hall vergezeld door Walter Flakus (keyboards, programmering, gitaar), Carlton Bost (gitaar, bas) en Bobby Amaro (drums). Om weer het oude gevoel terug te krijgen hebben ze de legendarische producer John Fryer gerekruteerd, die bekend is van de vele 4AD acts en verder onder (veel) meer Depeche Mode, Nine Inch Nails, Die Krupps, Love And Rockets en de eerste twee albums van Stabbing Westward. Ze gaan qua gevoel dan ook terug naar hun begin en hoogtijdagen, maar hebben stappen richting het hier en nu gemaakt qua elektronica. Tevens is het dikwijls een tandje steviger dan voorheen, maar voor de rest is het echt een typisch Stabbing Westward album geworden, die niet alleen hun eigen fans zal aanspreken, maar ook die het nodige vuur missen bij wat bijvoorbeeld Nine Inch Nails tegenwoordig laat horen (zonder die tekort te willen doen hoor). Het is hard, maar met heel veel gelaagdheid en subtiele details. Dit zou vroeger één van de topacts op Wax Trax! zijn, maar die link is kleiner dan gedacht, want check dit maar eens. Hoe dan ook is de feniks op glorieuze wijze herrezen!
They Hate Change – Finally, New (cd, Jagjaguwar / Konkurrent)
Iedereen kent die moeilijkheid toch wel dat je met je ene hand naar links en rechts moet gaan en met je andere tegelijkertijd rondjes moet draaien. Dat vergt een enorme concentratie om dat te doen. Zoiets doet They Hate Change eigenlijk ook met hun muziek. Ondanks de naam hebben ze eigenlijk juist een broertje dood aan genres of grenzen daarvan. Vonne Parks en Andre Gainey leren elkaar op straat kennen, maar blijken al snel een liefde voor muziek te delen. Rapmuziek, maar andere stijlen. Al snel komen ze tot de conclusie dat hiphop en pop steeds in dezelfde rondjes draait en eigenlijk niet echt vooruitkomt. Uiteraard zijn er uitzonderingen. Na een mini album en twee cassettes presenteren ze nu hun album Finally, New, die de lading beter dekt dan hun bandnaam (al is die vermoedelijk naar de buitenwereld gericht). Terwijl ze er lustig op los rappen (ene hand naar links en rechts) bestaat de onderliggende muziek wisselend uit combinaties van trap, broken beats, techno, drum ’n’ bass, krautrock, triphop en leftfield elektronica (de andere hand die rondjes draait). Toch zorgt dit bepaald niet voor kortsluiting, maar past dit prima bij elkaar. Het is als zeilen op zand, maar dat kan ook hard gaan. Het lijkt soms wel wat op Clipping., Dälek, cLOUDDEAD, Migos en JPEGMAFIA, maar dan zijn daarvoor de raps eigenlijk maatgevend en niet de muziek. Een originele aanpak, die meerdere genres flink opschudt en die bovendien pakkende en sterke muziek oplevert.
Vidna Obmana – Memories Compiled: Three Tapes (3cd, Zoharum)
Ik weet niet eens precies hoe lang ik de Belgische artiest Dirk Serries al volg, maar echt al decennia lang. Muzikaal dan hè, ik ben geen stalker! Mijn eerste liefde voor zijn muziek begint met zijn project Vidna Obmana, dat je onder de beste dark ambient-projecten mag scharen. Toen ik de naam voor het eerst hoorde, dacht ik aan één of andere mysterieuze artiest en associeerde ik het niet meteen met deze fantastische Belg. Later kwamen er echt nog veel meer projecten en joint ventures van zijn hand bij, waar Fear Falls Burning, 3 Seconds Of Air, The Sleep Of Reason, Terrace Of Memories en Yodok III slechts een paar voorbeelden van zijn. Het Poolse innovatieve label Zoharum is ook fan en brengt met enige regelmaat moeilijk verkrijgbaar werk van hem uit. Dat is ook nu het geval, want op de nieuwe 3 dubbele cd Memories Compiled: Three Tapes worden 3 tapes uit de beginjaren opnieuw uitgebracht. Serries bracht echt ontstellend veel uit, overigens ook allemaal kwalitatief hoogwaardig materiaal, maar het gaat hier om de tapes Gathering In Frozen Beauty (1989), Near The Flogging Landscape (1990) en Refined On Gentle Clouds. Nu vind ik alles rondom die periode echt heel mooi, maar deze werken kende ik gewoonweg nog niet. Twee uur lang weet Vidna Obmana je hier in de houdgreep te nemen. Je wordt de duisternis ingesleurd, maar ervaart dit enkel als rustgevend en bezinnend. In zo’n twee uur tijd krijg je 23 nummers, die nog altijd overeind staan en van een overrompelende pracht zijn. Heel fijn dat deze opnieuw uitgebracht zijn. Wat een masterclass in dark ambient is dit!
xPropaganda – The Heart Is Strange (cd, ZTT)
Halverwege jaren 80 had je de geweldige synthpop groep Propaganda, waarvan met name de album A Secret Wish en het remixalbum Wishful Thinking en, beide uit 1985, erg sterk waren. Hun laatste album 1234 (1990) week wel erg af van de eerste. Er worden daarna nog wel eens pogingen gedaan de groep nieuw leven in te blazen, maar dat mislukte telkens. In 2018 verschenen de twee leden Claudia Brücken en Susanne Freytag wel weer in het livecircuit en brachten als Duel vooral Propganda muziek. Datzelfde jaar verschijnt er onder de naam xPropganda de cd A Scret Place, waarop live versies van hun album A Secret Wish staan. Nu zijn Brücken (zang, percussie) en Freytag (zang, elektronica, drums) als xPropaganda terug met een heus nieuw album, getiteld The Heart Is Strange. In bijna 43 minuten laten ze 8 nummers voorbij komen, die weer meer op hun spraakmakende debuut aansluiten. Ze krijgen daarbij hulp van producers en sessiemuzikanten op gitaar, keyboards, programmering, trompet, saxofoon en drums. Ze laten hier een warmer geluid dan op voorheen, wat ook wel iets van de magie van weleer weghaalt en een tweede “Duel” vind je er ook niet; die lat hebben ze gewoonweg te hoog gelegd destijds. Wat je wel krijgt is een meer dan behoorlijk synthpop album voorgeschoteld met een hoop sterke nummers.