Poeh, soms kan je wel een bruggenbouwer gebruiken. Ik kom in elk geval over de brug mijn lijstje uit het:
SCHADUWKABINET
Ik luisterde naar: Avi C. Engel, Herr Wade, Kiiltomatolyhty, Adrianne Lenker, Pino Nuvola, Shabazz Palaces (2x), USA Nails en Yellow6.
Jan Willem
Avi C. Engel – Too Many Souls (cd, Avi C. Engel/ Somnimage)
Ik heb veelvuldig de Canadese muzikant Clara Engel hier besproken, die ook regelmatig in mijn jaarlijst is geëindigd. Het is voor mij keer op keer muziek, die gewoonweg diepere snaren raakt dan veel andere artiesten. De muziek varieert steeds op details, maar maken deel uit van één lange songcyclus, die veelal ergens tussen apocalyptische folk, gothic folk, experimentele muziek, drones en 4AD-achtige droompop eindigen, zij het dat er tussendoor ook instrumentale en meer experimentele albums zijn verschenen. Engel identificeert zich als non-binair en heeft als nieuwe artiestennaam Avi C. Engel. Daarvan verschijnt nu het eerste album Too Many Souls, die 7 nummers bevat van samen ruim 33 minuten lang. De muziek bevat de bekende slepende melancholische sfeer, maar verschilt wel van inkleuring, doordat Engel nu naast de gebruikelijke zang, melodica, akoestische gitaar en percussie, nu de gudok vaker een hoofdrol laat vervullen. Het is een oud Oost-Slavisch snaarinstrument, meestal met drie snaren en bespeeld met een strijkstok. Het geeft de muziek een warme sfeer, hoewel Engel er soms ook wel een drone-achtig geluid mee produceert. Sowieso zit er een lichte opgewektheid door de melancholie versneden, wat ook komt doordat het tempo vaker wat hoger ligt. Maar er is ook een zekere dromerigheid in de muziek geslopen, waardoor de muziek wel afwijkt van hun vorige albums; op positieve wijze welteverstaan. Nog altijd lijken angst, verdriet, hoop en verlangen grote drijfveren om de sobere, droeve muziek vol diepgravende pracht te maken. En dat kan Engel echt als geen ander. Uit duizenden te herkennen en toch iedere keer weer verrassend. Tot besluit krijg je een geheel eigen bewerking van de traditional “Wayfaring Stranger”. Engel is en blijft een volslagen unicum en levert gewoon weer één van hun allermooiste albums af.
Herr Wade – WorldWideWadeland (cd, Platiruma!!!)
De Duitse multi-instrumentalist en zanger Sebastian Voss leer ik kennen via Nah…, een leuke Duits-Nederlandse duo. Hij is tevens actief in The Fisherman And His Soul en Herr Wade. Veel van de releases van de genoemde bands komen uit op zijn eigen Platiruma!!! Label. Herr Wade bestiert hij samen met de Noorse muzikant Jørn O. Åleskjær, die je daarnaast dan weer terug kan vinden in Sapphire & Steel en The Loch Ness Mouse. Ze laveren allemaal op eigenzinnige door de indiepop en rock, waar ze dikwijls elementen uit de jaren 90 en vooral ook humor doorheen mixen. Ze zijn nu terug met hun derde album WorldWideWadeland, een dubbel-cd, waarbij de titel vast een knipoog naar www is. Vorig jaar brachten ze met internationale steun elke maand een single uit, elk in een andere taal met een andere gastzanger(es). Het moest een virtuele reis rond de wereld worden, op zoek naar het legendarische pretpark ‘Wadeland’, een landschap waar alles aanvoelt als een eeuwige vakantie. Deze zijn op het nieuwe album verzameld, waarbij de tracks met gastzang op de eerste staan. Nu lijkt het gek, een schijf van 9 tracks en een krappe 25 minuten lang en nog één van 10 nummers met een totale lengte van ruim 28 minuten lang. De knip zit hem in de subtitels en wellicht gastbijdragen. Om bij de eerste schijf te beginnen, die heet “Sail On… Urlaub Machen, Wo Andere Leute Leben”. Beide heren, die werkelijk alles bespelen wat je maar kunt bedenken, laten er een speelse mix van diverse soorten pop, chansons en indierock. De algehele sfeer is opgewekt en relaxt, het is immers vakantie. De tweede schijf heet “Wadeland… Leben, Wo Andere Leute Urlaub Machen”, die de nummers van de genoemde singles bevatten zonder de gastbijdragen; noem het de b-kanten. Je kent het gevoel wel, dat je terug van vakantie komt en geen zin hebt dat alles weer van start gaat. Nog erger is als een ander verkondigt dan lekker op vakantie te gaan. Dat gevoel van weemoed en een tikje afgunst zit wel in deze tien tracks. De heren, met name Sebastian, nemen de zang voor hun rekening naast het indrukwekkende instrumentarium. Er passeert van alles, want naast de genoemde genres krijg je ook bossanova, Duitse meezingers, dance, psychedelische en filmische muziek. Zoals een goede vakantie compilatie voor in de auto betaamt. Ik kan zeggen dat je er Der Plan, Dntel, Blur, Brian Wilson, Tocotronic, Pascal Plantinga, Heino of Calexico in terug hoort, maar slaat de plank ook dikwijls mis. Het is een heerlijke ontdekkingstocht voor onderweg, als je op het strand ligt, maar ook voor het dagelijkse leven.
Kiiltomatolyhty – Valonkajo (cd, Reverb Worship)
Joonatan Aaltonen is het brein achter het Finse project Kiiltomatolyhty, al heeft hij op zijn vorige album Kultasarvi (2020) samengewerkt met Iina-Maria Talvinen. Hij is nu terug met het album Valonkajo, hetgeen “lichtstraal” betekent. Nu zit er in de naam van zijn project ook iets met lantaarn verstopt, dus dat past alvast mooi. Het album is opgedeeld in zes stukken, maar wordt wel als één lang stuk van bijna 41 minuten geserveerd. Het album opent met Finse folk, maar gaat daarna al snel de meer elektronische kant op. Dat gaat van ambientachtige naar meer psychedelische muziek, maar ook die typische elektronische muziek van de zogeheten Berlijnse school. Daar worden dan met enige regelmaat diverse veldopnames doorheen gemixt. Het levert een organisch en meeslepend geheel op, waarbij je moet denken aan een steeds wisselende hybride van Paavoharju, Coil, Lau Nau, Popol Vuh en Tangerine Dream. De cd eindigt dan weer met een fraai folk stuk. Een prachtig contemplatief album!
Adrianne Lenker – Bright Future (cd, 4AD)
Adrianne Lenker, voluit Adrianne Eilzabeth Lenker, geniet de meeste bekendheid als kopvrouw van de Amerikaanse, uiterst succesvolle groep Big Thief, die inmiddels 5 prachtalbums op hun naam hebben staan. Deze zangeres en gitariste schrijft al sinds haar tiende muziek, wat inmiddels dus ruim 20 jaar ervaring op dat gebied betekent. Op haar 15de debuteerde ze al solo en pas tien jaar later met haar band. Het is echt een ongelooflijk puur talent. Zowel haar band als solowerken zijn inmiddels terecht op het grote 4AD beland. Dat geldt wederom voor haar alweer vijfde album Bright Future, waarmee ze qua aantal op gelijke hoogte komt met Big Thief. Het zal heus geen wedstrijd zijn, maar het geeft wel aan hoeveel ze te vertellen heeft. Solo brengt ze veelal meer persoonlijk, soberder en intiemer materiaal. Dat is hier niet anders. In goed 43 minuten serveert ze 12 songs, die je ergens tussen folk, lo-fi en alt-country kunt plaatsen. Ze werkt vermoedelijk bewust met andere muzikanten dan uit haar band en mag rekenen op 5 hulpkrachten op piano, viool, gitaar, banjo, percussie en zang. Toch vervult Adrianne, die hier tevens af en toe haar pianospel laat horen naast zang en gitaar, de absolute hoofdrol met haar magnifieke stemgeluid. Haar rustieke muziek zorgt voor bezinning en doet je nostalgisch terugdenken aan van alles en nog wat, terwijl je ook nadenkt over wat nog komen gaat. Het is mooi wat ze met haar muziek teweegbrengt. Voer voor liefhebbers van Heidi Berry, Tarnation, Marissa Nadler, The Innocence Mission en Palace Brothers. Lenker levert op bescheiden wijze een intens, innemend en tijdloos prachtwerk af.
Pino Nuvola – A Fronte Praecipitium, A Tergo Lupi (cd, Pipapop Records)
Ik vind het altijd bijzonder knap als je met één instrument een heel album kunt vullen. Dat is ook niet iedereen gegeven, maar ik kan voorbeelden genoeg noemen die daar wel toe in staat. Maar laat ik het even houden bij Pino Nuvola, wat het muzikale alter ego is van de Italiaanse gitarist Stefano Durighel. Hij debuteerde hiermee in 2019 met het werkelijk zinnenstrelende album Fremor Arborum. Muziek gecomponeerd voor de gitaar, maar met zoveel verhalend vermogen en interessante sounds en wendingen, dat je tot het einde toe aan de boxen gekluisterd zit. Nu is hij terug met A Fronte Praecipitium, A Tergo Lupi, dat letterlijk vertaald zoiets betekent als “een afgrond vooraan, wolven achteraan”, maar een uitdrukking is die verwijst naar een netelige situatie. Zoals bijvoorbeeld in het dierenrijk het moment waarop een prooi de nabijheid van een roofdier voelt en vlucht. Het is een beetje als tussen de wal en het schip. Hoe dan ook is het deze spanning die Stefano in zijn muziek weet te leggen. Alleen wil je hier bepaald niet van wegrennen. Zijn muziek werkt als een magneet en lokt je eerder. Hij werkt hoofdzakelijk met de akoestische gitaar, maar gebruikt ook een enkele keer een elektrische en de lap steel. In één track krijgt hij nog hulp op de piano. Voor de rest weet hij je in bijna 31 minuten lang compleet in vervoering te brengen met zijn virtuoze gitaarspel. Daarbij moet je wisselend denken aan de muziek van James Blackshaw, Jack Rose, Robbie Basho, Nick Drake, John Fahey, Sir Richard Bishop en Jozef Van Wissem. Hij levert hier 10 ongekend sterke tracks af, die je echt stevig in de houdgreep nemen.
Shabazz Palaces – Robed In Rareness (cdep, Sub Pop / Konkurrent)
Shabazz Palaces – Exotic Birds Of Prey (cdep, Sub Pop / Konkurrent)
Shabazz Palaces is het geesteskind van zanger en producer Ishmael Butler (voorheen Digable Planet), die er ook nog wel eens een duo van maakt en in elk geval veelvuldig samenwerkt op zijn albums. Die zijn stuk voor stuk eigenzinnig omdat de muziek een soort bevreemdende futuristische kruisbestuiving van hip hop met dub, jazz, (t)rap, abstracte elektronica en diverse experimenten is. Vorig jaar was de epee Robed In Rareness al online te vinden, waar de subtitel “The Floss Vibes Of Shabazz Palaces Vol. 1” bij hoort. Het album is een respectvolle blik op het verleden, een omarming van een steeds evoluerend heden, en zijn voeten stevig geplant in de toekomst. Dat levert voor zijn doen relatief kalme muziek op, waarbij ambient en shoegaze door de muziek gemixt zit. Er zijn gastoptredens van Royce The Choice, Porter Ray, Lavarr The Starr, O Finess, Geechi Suede en Butler’s zoon Lil Tracy. Het levert 7 sterke tracks op, die nu ook fysiek verkrijgbaar zijn.
Volume 2 in deze “serie” is Exotic Birds Of Prey met eveneens 7 tracks. Dat ze deze twee albums niet bij elkaar hebben gezet valt wel te begrijpen. Het is beide overduidelijk van de hand van Shabazz Palaces, maar deze tweede epee bevat veel meer bevreemdende elektronica, leftfield sounds, IDM en zelfs drum-‘n-bass. Butler werkt hier samen met Purple Tape Nate, Stas THEE Boss, Irene Barber, Japreme Magnetic, Cobra Coil, OCnotes en wederom Lavarr The Starr. Ze zetten hier een behoorlijk psychedelisch geheel neer met behoorlijk wat geestverruimende geluiden en effecten. Maar wat dat betreft moet je nooit raar opkijken in het universum van Shabazz Palaces. Het makkelijk maken voor de luisteraar is niet per se één van de doelstellingen. En dat is maar goed ook, want de betere buitenbeentjes maken het verschil. Twee sterke nieuwe exoten.
USA Nails – Feel Worse (cd, One Little Independent / Konkurrent)
Zo’n 10 jaar geleden gaat het noiserock kwartet USA Nails uit Londen van start. Ze hebben inmiddels 5 albums gemaakt, die eerder een Amerikaans gezelschap doen vermoeden. Maar niets is minder waar. De leden hebben hun herriepunten reeds verdiend in bands als Oceansize, Kong. Capulet, The Eurosuite, Silent Front, Mayors Of Miyazaki, Cower, Future Of The Left, Death Pedals, Wasted Death, Dead Arms en Blacklisters. Na wat verschuivingen in de bezetting bestaat de groep tegenwoordig uit Steven Hudson, Thomas Brewins, Daniel Holloway en Gareth Thomas. Ze zijn terug met hun zesde album Feel Worse, waarop de muziek nog harder is dan normaal. Heerlijk verpletterende noise met bijbehorende schreeuwzang, waarbij ze thema’s als materialisme, pestgedrag, autoriteit, consumentisme en jeugdcultuur aansnijden. Ik denk als je ze met deze muziek op een school waar gepest wordt laat optreden, er enkel heel brave kindertjes overblijven. Tussendoor krijg je ook nog halfzang, waar wel het Britse accent goed te horen is. Dat alles wordt met een fijne punkattitude gebracht. De 10 tracks duren derhalve ook maar een krappe 27 minuten, maar je krijgt echt heel erg veel per vierkante seconde. Denk aan iets dat het midden houdt tussen Unsane, Slayer, Godheadsilo, Cherubs, Pissed Jeans, Brutal Juice en The Fall met dynamiet in hun ondergoed. Ik kan me niet voorstellen dat iemand zich hier slechter gaat voelen.
Keihard en keigoed!
Yellow6 – Unfinished Music 1-10 (cd, Editions6)
Yellow6, het langlopende project van Jon Attwood, heeft al zo’n enorme discografie opgebouwd en toch weet de muziek me iedere keer weer te verrassen. Ik denk dat ik met alle zijprojecten erbij, zoals JARR (met Ray Robinson) en The Sleep Of Reason (met Dirk Serries), al tegen de 100 releases in huis heb. Met Yellow6 maakt hij instrumentale, filmische muziek, die ergens tussen ambient, drones, minimal music, post-rock en softnoise inzit. Iedere keer weet hij zijn kenmerkende stempel te drukken en toch is ieder album weer anders. Hij brengt veelal lange melancholische klanklandschappen, die veel aan de verbeeldingskracht van de luisteraar overlaten. Daardoor had ik ook altijd de indruk dat zijn composities nooit helemaal dichtgetimmerd waren. Nu is zijn gelimiteerde album Unfinished Music 1-10 verschenen en daarop vraagt hij zich af wanneer een muziekstuk klaar is. Voor hem is dat eigenlijk altijd op het moment waarop hij stopt met toevoegen, wegnemen dan wel mixen. De muziek hier was in eerste instantie bedoeld als eerste ideeën voor een samenwerking voor onder meer een nieuw JARR album en nog niet als voltooide tracks. Toen de plannen wijzigde besloot hij opnieuw te beginnen, maar bij beluistering van de muziek vond hij ze wel leuk zoals ze waren. Dus besloot hij die onvoltooide tracks, zij het dat dit natuurlijk arbitrair is, in chronologische volgorde van opname uit te brengen op het genoemde album. Er staan voor zijn doen wat meer kortere tracks op, die ook iets rauwer en spontaner klinken, maar zijn karakteristieke sounds zijn zeker weer aanwezig. Niet zo gek bij “ideeën”, al staat er ook gewoon een track van bijna 12 minuten op. Of het klaar is laat hij aan de luisteraar, die hij zelfs uitdaagt ze af te maken. Ik vind het een geweldig album dat helemaal af is. Net als deze recensie nu.