Onze excuses dat we zo laat zijn, maar de horeca was weer open. Maar hier schenken we dan onze lijstjes uit het:
SCHADUWKABINET
We luisterden naar: Clara Engel, Fruit Bats, Kompozyt, Lost Horizons, Magneto, Roy Montgomery en Die Welttraumforscher (2x).
Jan Willem
Clara Engel – A New Skin (cd + tekstboek, Clara Engel)
De Canadese muzikant en zangeres Clara Engel heb ik hoog zitten. Keer op keer weet ze mij met haar indringende muziek bij de strot te grijpen. Haar muziek is iedere keer net weer anders, maar grofweg kan je stellen dat ze een sobere en droefgeestige mix van apocalyptische folk, gothic folk, experimentele muziek en 4ad-achtige droompop brengt. Dat voorziet ze van haar emotioneel geladen bitterzoete stem, die mij diep raakt en dikwijls voor kippenvel zorgt. Ze brengt daarnaast ook instrumentale albums uit, maar die draai ik beduidend minder; al zegt dat niets over de kwaliteit. Al haar albums zijn namelijk van een ontzaglijk hoog niveau, al brengt ze het meeste op obscure labels of in eigen beheer uit. Dat ze absoluut een groter podium verdient, bewijst ze andermaal op haar nieuwe album A New Skin. Deze sluit aardig aan op het geweldige Hatching Under The Stars van vorig jaar, die hoog eindigde in mijn jaarlijst, zij het dat op nog kalere en tevens meer melancholische wijze. Dat komt wellicht ook omdat ze alles alleen doet. De nieuwe cd is verder voorzien van een A5-formaat tekstboekje. Engel zet met zang, sigarenkist gitaar, elektrische gitaar, melodica en harmonica in ruim 46 minuten 8 nieuwe tracks neer, die weer de bovengenoemde mix aan stijlen laat horen, al voert de folk noir hier meer de boventoon. En daarmee weet ze op subtiele wijze weer een enorme indruk mee te maken. Het is allemaal poëtisch, mysterieus en ontroerend wat ze hier laat horen, waarbij je moet denken aan een bijzondere hybride van Smog, Jarboe, Half Asleep, Annelies Monseré, Marissa Nadler, Thalia Zedek en Anari. Zo mooi dat het haast zeer doet!
Fruit Bats – The Pet Parade (cd, Merge / Konkurrent)
Fruitvliegjes vind ik echt behoorlijk irritant, dus wat te denken van fruitvleermuizen? Gelukkig is het op muzikaal gebied de puike alternatieve folk-rock project van Eric D. Johnson, die zich verder ook bezighoudt met Bonny Light Horseman. De band is uitgegroeid van een cultband tot een meer beproefde act, zonder de eigenzinnigheid te laten varen. Voor zijn Fruit Bats is het een mijlpaal, want dit jaar bestaat de op Johnson na steeds wisselende formatie 20 jaar. Tevens verschijnt hun nieuwe (twaalfde?) studioalbum The Pet Parade. Deze is deels voor de pandemie geschreven, maar kan toch niet losgekoppeld worden hiervan aangezien de muzikanten alles zelf op te nemen in hun slaapkamer of thuisstudio. Toch pakken Johnson en de zijnen hier in elk geval goed uit, samen met producer Josh Kaufman (The Hold Steady, Bob Weir, The National, Bonny Light Horseman) en diverse gasten op drums, piano en viool. In een kleine drie kwartier serveren ze 11 nieuwe tracks, die weer lekker eigengereid zijn. De ene keer met een lekkere drive en op andere momenten weer uiterst rustiek, maar zonder uitzondering heerlijk melancholisch. Denk aan een lekkere oud & nieuw cocktail van Bob Dylan, Devendra Banhart, Iron & Wine, The War On Drugs, The Shine, The Cave Singers en John Lennon. Ook op / Met afstand brengen ze hier één van hun interessantste werken.
Kompozyt – Spells (cd, Gusstaff Records / Xango Music Distribution)
Kompozyt is het Poolse project van de broers Piotr en Michał Żuralski, die inmiddels al de albums Synchronicity (2018) en Hybrydism (2019) hebben uitgebracht. Uit onvrede over de hedendaagse rigide computergestuurde muziek, ging Kompozyt op zoek naar meer vluchtige spontane momenten van muzikale schoonheid en eerlijke gevoelens. Dat doen ze met een mix van dub, dub techno en noise. Ze zijn tevens de drijvende kracht achter Trees Will Remain Recordings, een label dat sterk wordt beïnvloed door de natuur, haar schoonheid en patronen, en dient als herinnering voor mensen om het te behouden. Deze gedachte sijpelt ook altijd wel door hun muziek, die best organisch is. Ten tijde van hun debuut woonden ze in Londen, maar volgens mij opereren ze tegenwoordig weer vanuit Polen. Ze brengen nu hun derde album Spells uit op het fijne Gusstaff Records, dat 7 nieuwe tracks telt die samen na ongeveer 40 minuten finishen. De lp+cd versie is overigens uitgebracht op Don’t Sit On My Vinyl! label. De twee brengen weer een bijzondere mix van dub, techno, illbient, industrial en IDM, die deels een paar decennia teruggrijpt maar ook naar de toekomst blikt. Dat zowel muzikaal gezien als met hun boodschap om voorzichtig met de aarde om te gaan. Je moet het ergens zoeken tussen Lee Scratch Perry, DJ Spooky, Mouse On Mars, The Bug en Mark Van Hoen. Het levert een meeslepend, dikwijls betoverend geheel op.
Lost Horizons – In Quiet Moments/strong> (cd, Bella Union)
In eerste instantie werd Lost Horizons bestempeld als een hedendaagse versie van This Mortal Coil, hetgeen nogal wat verwachtingen schept. Het debuut Ojala uit 2017, dat er overigens best mag wezen, liet horen dat die vergelijking niet opgaat, al zijn er best raakvlakken te vinden. Lost Horizons is namelijk het geesteskind van Simon Raymonde (Cocteau Twins, Snowbird, The Lillies, The Drowning Craze) en Richard Thomas (Dif Juz, The Hope Blister, Butterfly Child, The Jesus And Mary Chain), die beide ook op de This Mortal Coil albums meedoen. Een andere overeenkomst is dat ze gebruik maken van verschillende gastvocalisten en –muzikanten en zo ook een supergroep vormen. Hun nieuwe album In Quiet Moments is er één om hoop te bieden in deze rare nare tijd. Qua vocalisten pakken ze daarbij aardig uit met Jack & Lily Wolter (Penelope Isles), Nubiya Brandon, Tim Smith (Midlake), Gemma Dunleavy (UNKNWN), Dana Margolin (Porridge Radio), Kavi Kwai (Hey Elbow), Cameron Neal (Horse Thief), John Grant (The Czars), Ural Thomas, C Duncan, Ren Harvieu (The Justice Collective), Laura Groves (Nautic, Blue Roses), Rosie Blair (Moon Unit, Boy Of Girl, Ballet School), Marissa Nadler en Karen Peris (The Innocent Mission). Zij vormen de kers op de taart bij de toch al sterke muziek. Die laatste vormt een caleidoscopische mix van droompop, ambient, r&b, triphop, shoegaze en elementen, die je op nostalgische wijze laten terugdenken aan de betere 4AD-tijden van weleer. Daarmee leveren ze in 73 minuten 16 tracks die niet alleen hoopvol, maar ook afwisselend en van een eigengereide schoonheid.
Magneto – Requiem Pour Satana (cd, Gusstaff Records)
Als je een beetje thuis bent in de Poolse muziekscene, dan is Magneto een heuse supergroep. Deze wordt namelijk gevormd door Bartek Tyciński (gitaar, orgel, synthesizer, zang), Hubert Zemler (drums, percussie, synthesizer, zang) en Piotr Domagalski (bas, zang), die uit groepen als Starzy Singers, Der Father/Mother, Alte Zachen, Mitch & Mitch, Paraphrenia, Slalom, Starzy Sida, New Cage, LAM, Shy Albatros, Veda Sound, Opla, CEL, Levity, Lomi Lomi en nog veel meer afkomstig zijn. Daarmee brengen ze afwisselend jazz, neoklassiek, experimentele en geïmproviseerde muziek naar buiten. Met hun debuut Requiem Pour Satana waaieren ze op ongeforceerde wijze naar alle windstreken uit. Zo krijg je bijvoorbeeld surf à la Dengue Fever, filmische muziek die aan Ennio Morricone doet denken, bluesrock zoals Friends Of Dean Martinez die zo fijn kan maken, het krautrockerige van Can of die met jaren 70 psychedelica geënte Thai rock/funk van Khruaghbin. Maar ook Turkse, Zuid-Amerikaanse en Hawaiiaanse elementen komen hier voorbij. Dat rijgen ze aaneen met jazzy muziek. Hoewel er zang achter hun namen staat, is de muziek hoofdzakelijk instrumentaal en zijn het vooral de gasten die af en toe hun “oooh’s” en “aaah’s” laten horen. Het is zowel werelds als onaards, maar bovenal een biologerende beauty. Al doet de albumhoes wel een beetje pijn aan de ogen.
Roy Montgomery – Island Of Lost Souls (cd, Grapefruit / Konkurrent)
Eén van de sleutelfiguren in de Nieuw-Zeelandse underground muziek is de legendarische gitarist en soms zanger Roy Montgomery. In 1980 is hij zijn muzikale carrière gestart in The Pin Group samen een andere legende Peter Stapleton (Flies Inside The Sun, Scorched Earth Policy, Rain, The Terminals, Victor Dimisich Band, Sleep), waarmee hij later ook de groep Dadamah heeft gedeeld. Montgomery grijpt breed om zich heen en verschijnt ook in de groepen Dissolve, Hash Jar Tempo en Torlesse Super Group plus gelegenheidsprojecten als The Shallows, The Blanking Machine en The Sommerville Players. Daarnaast werkt hij samen met Flying Saucer Attack, Grouper, Loren MazzaCane Connors, The Azusa Plane, Kirk Lake en Bruce Russell (The Dead C, A Handful Of Dust, ex-Corpus Hermeticum labelbaas). Montgomery kan haast praten met zijn gitaar en zijn rauwe geluid, dat ergens tussen goth rock, indie rock, spacerock, noise, avant-garde, drones en psychedelische rock finisht, is derhalve uniek. Inmiddels timmert hij 40 jaar muzikaal aan de weg en dat viert hij dit jaar met maar liefst 4 nieuwe albums. De eerste daarvan is nu verschenen en heet Island Of Lost Souls. Hierop brengt hij een stemmig eerbetoon aan de Amerikaanse zanger/acteur Sam Shepard, zanger/gitarist Adrian Borland (The Sound), Peter Principle (ex-Tuxedomoon) en Florian Fricke (Popol Vuh, Gila), die ons allen helaas verlaten hebben. Het levert vier stukken op met een lengte variërend van 4,5 tot 22,5 minuut. Het levert hypnotiserende, tot de verbeelding sprekende muziekstukken op zoals alleen hij die maken kan. Zonder woorden weet hij op veelzeggende wijze emoties over te brengen, verpakt in unieke prachtmuziek.
Die Welttraumforscher – Die Rückkehr der echten Menschheit (1981 – 1990) (cd, Bureau B / mutante-inc.)
Die Welttraumforscher – Wir arbeiten für die nächste Welt (1991 – 2012) (cd, Bureau B / mutante-inc.)
Die Welttraumforscher is een uiterst eigenzinnig project van de Zwitserse muzikant Christian Pfluger, die ook wel luistert naar namen als Loon en Leguan Rätselmann, waarmee hij bijna 40 jaar geleden is gestart. Hoewel de muziek dikwijls van een andere planeet afkomstig lijkt, is zijn doel om de droom van de wereld te onderzoeken. In dromen is natuurlijk wel weer van alles mogelijk. Zoals op de hoes ook valt te lezen (die overigens begint met “Flusch. Knirk. Finom!”): “Een missie waarbij ze de folklore van de ruimte opzochten, het continent Binika bezochten en zich verwonderden over de metropool Darktown. Onderweg vinden ze steun en hulpin Bretzelberg pop, toytown-stormen, een starman, bricoleurs, 4-track recorders en instant architectuur.” In de eerste negen jaar kwam de muziek vooral op cassettes naar buiten en was de bekendheid beperkt tot een relatief kleine groep liefhebbers. Het innovatieve label Bureau B komt nu met twee compilaties om dit project aan een groter publiek bloot te stellen. De eerste is het album Die Rückkehr der echten Menschheit (1981 – 1990), dat 18 nummers telt. De muziek is een soort collage van synthpop, new wave, avant-garde en speelgoedmuziek. Het is charmant, koddig en bevreemdend, maar ook steengoed. Je reist door een parallelle droomwereld langs surrealistische landschappen en wonderlijke wezens, waarbij je toch een soort thuisgevoel krijgt. Hoewel Die Welttraumforscher een volslagen eigen geluid fabriceert moet je denken aan een blend van The Residents, Tuxedomoon, Cluster, Kraftwerk, Sack Und Blumm, Yello, Pascal Comelade, Vlimmer, Casiotone For The Painfully Alone en The Notwist. Daar kan je ook na al die jaren nog intens van genieten.
Het tweede album is Wir arbeiten für die nächste Welt (1991 – 2012), die de latere periode van Die Welttraumforscher toont. De muziek van Pfluger heeft naast dat surrealistische aspect tevens altijd iets filmisch. Nu maakt hij ook films, verhalen en vele illustraties. Van die laatste vind je er ook wat van in de beide cd’s terug. Verder brengt hij hier 14 tracks, die wel in de lijn liggen van het vorige overzicht, maar iets minder obscuur klinken. Dat overigens zonder in te boeten op de speelsheid die de muziek altijd in zich besloten heeft. Nog altijd is de muziek ongrijpbaar, excentriek en toch vertrouwd en hartverwarmend. Dat in combinatie met een discografie van zo’n 30 albums, maakt het des te vreemder dat deze muziek nooit naar de oppervlakte is komen drijven. Wellicht dat daar met deze twee fraaie overzichtsdocumenten verandering in komt.