Gekocht samen met Temple of the Dog en die zwarte van Metallica. 120 gulden. Veel geld om in één keer uit te geven, maar ik had geld over na mijn eerste vakantie zonder ouders maar met (voetbal)maten. Dat krijg je ervan als je geheelonthouder bent (gebleven tot mijn 21e), en muziek eigenlijk belangrijker vindt dan alle andere dingen. De platenboer verklaarde me voor gek en vond dat je geen geld over moest hebben na een vakantie, maar pas op hè: kom niet tussen mij en mijn muziek.
Die zwarte van Metallica heb ik enkele jaren later weer verkocht. In 1991 kon ik er nog genoeg mee maar mijn loyaliteit jegens de Metalliboys begon ergens al wel te tanen; omdat de band zo groot werd? Minder exclusief? Wellicht dat het meespeelde, maar waar ik door de jaren heen de eerste vier gewoon door ben blijven draaien – ook in mijn metalloze periode – devalueerde het zwarte album langzaam maar zeker. Dat knaagde trouwens wel een beetje, want ik ben nogal loyaal aan bands als ik ze eenmaal goed vind. Voelt altijd als verraad als er uiteindelijk een punt komt waar de wegen scheiden. Heb ik nog steeds wel last van, hoewel op wat beperktere schaal tegenwoordig.
Met Last Crack ben ik nooit in een loyaliteitsconflict hoeven komen, want 1: de band stopte ermee na Burning Time, en 2: Burning Time en het begrip devaluatie gaan niet samen. Last Crack, Amerikaanse alt.metal die alleen maar daar vandaan had kunnen komen. Debuut Sinister Funkhouse #17 was al best goed, Burning Time was echter geniaal. Goede productie, geweldige liedjes, en dan nog eens een zanger als Buddo hebben; kan niet fout gaan. Om te beginnen die productie: dik en tegelijkertijd scherp, met een fel metalen randje. Geproduceerd door Dave Jerden, van Alice In Chains en Jane’s Addiction fame, en als je Last Crack muzikaal ergens wil typeren is precies tussen die twee eigenlijk. De heaviness van AIC, de melancholie van beide, de eigenzinnigheid van Jane’s Addiction. En U2. U2? Ja. Vreemd genoeg doet de stem van Buddo denken aan Bono. Dat klinkt negatiever dan het is; Buddo klinkt als een Bono die wel goed kan zingen zonder in hemeltergende pathetiek te vervallen. Plus soepelere stem met meer bereik. Bono met rockinhoud en –bravoure. En ja, dat is een groot pluspunt, want het is een stem die er nogal uitspringt in de alt.metal – in de metal en rock in het algemeen eigenlijk – en Buddo zorgt er hoogstpersoonlijk dan ook voor dat Last Crack van een goede band een geweldige band wordt. De man durfde trouwens ook ongegeneerd op de sentimentele tour te gaan: in ‘Mini Toboggan’ zingt hij over een fijne jeugd spelend in de sneeuw samen met broer en zus, in meerdere liedjes bezingt hij de kracht van de liefde – en dan niet verliefdheid maar liefde als kracht die al het negatieve overwint (‘Wicked Sandbox’, ‘Love or Surrender’). En als hij dan de plaat mag eindigen solo op piano met ‘Oooh’ en dan uitermate gevoelig “love is the only thing that can never die” ben ik voor eeuwig verkocht. Nog geen twee minuten pure perfectie. Als het op The Joshua Tree van U2 had gestaan – de enige U2 plaat die echt goed vind – was het direct het beste liedje geweest.
Bovendien was Buddo een nogal eigenzinnige, pretentieuze knakker die de band iets superieurs gaf. Eind jaren 90 hebben ze het nog eens geprobeerd zonder Buddo, maar de vervanger had nog geen procent uitstraling die Buddo zo belangrijk maakte. Een echte frontman vol met hoogdravende ideeën; cd-boekje vol citaten van kunstenaars, filosofen en Indianen wijsheden, en hij zet zichzelf er ook nog even tussen; laat zich fotograferen met kaarsen, altaar en nog meer van dat soort dingen om zich heen. Daarbij, muzikaal blijft Last Crack na al die jaren nog steeds indrukwekkend: krachtig en toch subtiel – eigenlijk precies die AIC-JA link die ik toen nooit zo gehoord heb; mooie melodieën; onconventionele structuren (vaker niet dan wel couplet-refrein-couplet); en met beide benen in de metal want de gitaristen soleren er lustig op los. Alles wat ik op dat moment nodig had. Wellicht dat niet alle liedjes even sterk zijn, maar vullers staan er ook niet op. En Buddo gebruikte zijn stem vaak als extra instrument door vaak “yeah” en “oohh” lang te rekken als aanvulling op de instrumentatie; voerde dat zelfs helemaal door in ‘Love or Surrender’ zijn stem het enige instrument te laten zijn door overdubs, delays en wat dies meer zij; in principe een a cappela liedje dus. Behoorlijk vervreemdend op een alt.metal plaat.
Wat me wel bezighoud – en ik merk dat ik dat bij meerdere platen deze serie heb gehad, en waarschijnlijk zal dat nog wel meer gaan hebben – is het feit dat het een door de pers nogal hoog aangeschreven band is, maar zonder uitermate verdiend commercieel succes is gebleven. Heel jammer voor de band, en ook best vreemd; want hoewel bepaald geen mainstream ligt Burning Time echt niet zo moeilijk in het gehoor. Waarom het grote publiek Last Crack niet heeft omarmd is me dan ook een raadsel. Maar tegelijkertijd vraag ik me af of ik ze dan net zo interessant had gevonden. Hoe je het ook wendt of keert, als je 16 bent luister je niet alleen naar goede liedjes, je kijkt ook naar imago, naar het wezen wat een band uitstraalt. En aangezien ik zo graag mijn grenzen wilde verleggen moest het vooral niet te populair worden. Het niet meelopen met de massa was dermate belangrijk dat ik Burning Time waarschijnlijk langs me heen had laten gaan als ze zo groot waren geweest als Guns’n’Roses. Wat een gemis zou dat zijn geweest. En wat heb ik door die houding allemaal gemist? Wellicht rond ’90 en ’91 nog niet zo heel veel want zover zat ik toen nog niet in de underground, maar wat is er later allemaal langs me heen gegaan door mijn bijna snobistische voorkeuren? Maar goed, dat had ik toen nog niet in de gaten. En voor Last Crack maakt het ook niet meer uit. Ze schijnen tegenwoordig weer bij elkaar te zijn, en stel ze komen deze kant op dan zal ik een erg fijne tijd hebben bij het concert, maar het momentum van toen is natuurlijk allang en voor eeuwig kwijt. Laat ze maar fijn in Amerika, en geef mij mijn exemplaar van Burning Time en dan ben ik dik tevreden.
(Hieronder een live opname van een eerdere reünie in 2002; visueel verschrikkelijk maar de band staat verdomd goed te spelen. Op YouTube heb ik helaas geen clip gevonden uit 1991 zelf.)
(Bas Ickenroth)