Op de drempel van de jaren ’70 voerde de tegencultuur, het subversieve, in muziekland de boventoon. Alles moest kunnen en de gehele maatschappij mocht op haar kop. Muzikaal hoogtepunt in deze subversieve dagen was (naast vele anderen) Trout Mask Replica van Captain Beefheart and his Magical Band. Een dubbelelpee waarop “uomo unversalis” Don Van Vliet de regels van de blues geheel heeft herschreven en in 1969 met even veel ontzag als verontwaardiging werd ontvangen. Volgens de mythevorming rond dit album, waarop free jazz en blues elkaar ontmoeten, zou de schoolvriend van Frank Zappa zijn vierde werk in minder dan een halve dag hebben geschreven, waarna hij weken zo niet maanden bezig is geweest om zijn band uit te leggen wat hij met zijn atonale blues en absurde ritmes bedoelde. Hoe het ook zij, de 28 nummers die de dubbelaar telde, worden gezamenlijk gezien als een van de belangrijkste platen uit de afgelopen 50 jaar. En haast omdat te benadrukken, is het meesterbrein achter deze plaat vandaag op 69 jarige leeftijd overleden.
Trout Mask Replica is uiteraard niet de enige plaat die Don Van Vliet heeft nagelaten, en met zijn gehele discografie heeft hij van Tom Waits tot Sonic Youth en XTC zijn stempel op de verdere muziekontwikkeling.
Baanbrekend muzikant, voorbeeld voor velen, schilder, tekenaar en beeldhouwer Don Van Vliet is niet meer.
Van stof tot stof…
(Dit artikel stond al eerder op Sounds Tilburg)
Tjeerd van Erve