300 was, op zijn zachtst gezegd, wat teveel van het goeie, maar Tropa de Elite is een geinig schuldig pleziertje, in de vorm van entertainment met een dubieuze moraal.
Je kan ook gewoon fascistisch zeggen, want de oplossingen die de Braziliaanse elitesquad BOPE voor de sloppenwijk-problemen voorstaat zijn van het type dat Elsevier-lezers op internet onder een artikel over Afrika plaatsen. Afzinken die boel!
Op Tropa de Elite is veel gemopperd en niet helemaal onterecht. Het spijtige is dat, als we aannemen dat de regisseur een goed hart heeft en werkelijk een serieus punt wilde maken, hij dat met wat aanpassingen makkelijk voor elkaar had kunnen krijgen. Minder opzwepende muziek onder de geweldsuitbarstingen en, belangrijker, de alomtegenwoordige voice-over van het hoofdpersonage, een leidinggevende BOPE-agent, een stuk cynischer maken. Zijn commentaar had dichter op de actie moeten zitten. Het was veel stoerder en ook logischer geweest als ie zichzelf en z’n volkomen nutteloze werk continu op moedeloze toon belachelijk had zitten maken, lachend als een boer met kiespijn. Af en toe het beeld stilzettend om de acties met wat galgenhumor te analyseren. Een gemiste kans.
De wat pafferige agent (ik zie DiCaprio al in de remake) moet nu iemand voorstellen die lijdt onder de vuile klusjes die hij opknapt, maar uiteindelijk blijft toch ’t beeld hangen van iemand die geniet van ’t geweld, om niet te zeggen er verslaafd aan is geraakt, ook al gaat dat dan ten koste van stress, fysiek ongemak en z’n relatie. Misschien is dat z’n tragedie, maar medelijden ga je bepaald niet voelen als hij kleine hosselaars laat aftuigen. Hup, daar gaat weer een plastic zak over ’n verdachte, terwijl het bloed over z’n gezicht druipt.
Wat wel aanstekelijk werkt, en hier komt de guilty pleasure om de hoek kijken, is zijn haat voor rijkeluiskindjes die in drugs dealen of, desnoods tegelijkertijd, een NGO’tje oprichten. Totaal kansloos natuurlijk en zoals de agent zegt: een armeluisdealer is vervelend, maar ’n rijke dealer… Dat is onvergeeflijk. En die kan hij natuurlijk níet hoogstpersoonlijk afknallen. Niet getreurd, daar zijn andere manieren voor. De favela-leiders die de wijken controleren laten de NGO’s toe, omdat ze naar eigenlijk zeggen sociaalbewust zijn, maar in werkelijkheid worden de weldoeners leeggezogen en bij problemen verdelgd als kakkerlakken. Als we de film tenminste moeten geloven!
De film schept er ook een duidelijk plezier in om de “gewone” politie af te schilderen als door en door corrupt. Sterker nog, de Braziliaanse politie is meer een soort maffia, die “beschermgeld” ophaalt en verder geen zak uitvoert. Totdat ze verstrikt raken in hun eigen “laat ons meedelen in de opbrengst, lieve dealers”- en de BOPE komt om er een paar af te knallen. Waarna het geschuif met lijken begint om je eigen statistieken niet in gevaar te brengen. Een lijk op een strand, da’s geen moord, het is verdrinking! Maar baas er zit een kogel in z’n hoofd. Maakt me niks uit! Het beste, eerste deel van de film is zo een tragikomisch gebeuren, dat een cirkeltje maakt terug naar daar waar de elite-agent voor ’t eerst kruist met de levens van twee gewone dienders. Nu is ie toevallig net op zoek naar een vervanger, omdat ie zichzelf wijsmaakt dat hij wel ‘ns wat anders wil gaan doen. In het tweede wat saaiere gedeelte begint dus het trainwerk, wat voorspelbaar sadistisch à la de commando’s is. Behoorlijk saai. Bovendien is de spanning wie van de twee hij gaat kiezen nihil omdat de film daarvóór alleen maar aandacht aan de ene heeft besteed. Deze dubbelganger van Lupe Fiasco (ik zat de hele tijd te peinzen op welke native tongue rapper lijkt ie nou!?) studeert Rechten, maar gaat om onduidelijke redenen bij de politie werken. Weet ie niet hoe corrupt ze zijn? Hij blijft zoals alle personages wat van bordkarton en belandt in de spiraal van geweld en haat. Hoewel de voice-over ergens tussen neus en lippen suggereert dat hij later alsnog advocaat wordt, eindigt de film met ’t enige gepaste geluid. Een schot door ’t hoofd van een van scumbags, die ’t o zo belangrijke probleem van ’t dealen in wiet en andere narcotica veroorzaken. Want guilty pleasure of niet, de oorzaak van de problemen in de favela’s zijn natuurlijk niet de drugs. Goh! En dan denk je toch even aan minister Klink die een paar oude Brabantse rokers niet eens onder controle krijgen. Wil hij (en ’t CDA) nu werkelijk dat de wiet weer lekker illegaal wordt? Dat wordt lachen.
(door Ludo)