Had hier een beetje tegenop gezien. The Machinist is zo’n film waarin teveel persoonlijke obsessies samenkomen. Eerste gedachte die ik had bij de aanblik van de figuur die aan ’t begin in de spiegel kijkt is: hoeveel jaar van zijn leven zou hem dit nou kosten? De acteur die daar staat is Christian Bale, een man waarvan je verwacht dat hij ergens in zijn jeugd een of ander trauma moet hebben opgelopen. Hij kwelde zichzelf door in een absurd staaltje method acting 27 kilo af te vallen. Slapen zal ie ook wel niet meer gedaan hebben. Met zijn ingevallen kop en baardje lijkt hij op een andere gewichtsmaniak, Michael Rasmussen. Het verbaast dan ook niet dat hij halverwege de film aanpapt met een Mexicaanse (!) serveerster. (Blijkt een Spaanse actrice te zijn trouwens, maar ach…)
Rasmussen’s moedervlekken doen me altijd denken aan een of andere creepy aids-gerelateerde huidziekte. En hop, daar gaat weer een ander luikje open. René Klijn, de patiënt die ooit Mr. Blue coverde, een liedje waar ik als achtjarige eerst enorm fan van was, totdat ik doorkreeg dat dit een stervende man was (doodeng!) en vervolgens het nummer vermeed. Zelfs jaren liet ik een interessante compilatie liggen omdat ik ’t nummer niet meer durfde te luisteren. Het is maar goed dat ik geen acteur ben…
Reznik (het personage van Bale) is een (machine)bankwerker. Net als de hologige man die de blues "zingt" alsof hij eveneens een jaar niet geslapen heeft: Jandek. Het lijkt me eigenlijk wel een romantisch beroep, maar in films betekent het ellende. Björk die in Dancer in the Dark door voortschrijdende blindheid de snelheid niet meer aankan, of Kevin Bacon die, in het vergelijkbaar getitelde The Woodsman, door collega’s, als (ex?)zedendelinquent, met de nek wordt aangekeken. Reznik heeft met beide verschijnselen te maken. Ook hij begint fouten te maken, wat zorgt voor een tergende scène met een magnifiek goor eindshot en ook hij wordt bespot. Gelukkig kan hij vluchten in ’t gezelschap van twee vrouwen, naast de serveerster is er Jennifer Jason Leigh. De bijrollen zijn allemaal ondankbaar maar over Leigh zul je me niet snel iets negatiefs horen zeggen. Ze speelt met verve de in wezen clichématige rol van de prostituee die eigenlijk wil ontsnappen uit ’t milieu, hoe laconiek ze ook doet over "occuptional hazards". Ze ziet er geweldig uit, zelfs wat mollig (dankzij Bale?), maar het is op ’t randje. Nog even en ze is in plaats van een jonge mooie hoer een oude verlopen en je hebt ’t gevoel dat ze dan helemaal niet meer wegkomt. Daar zit een vreemde Hollywood-parallel met het ouder worden van actrices en de aandacht voor sterren van begin twintig (of jonger). Met tweeënveertig moet je jezelf al opnieuw uit gaan vinden in dit soort karakter-bij-rollen.
In films lijdt niemand voor niets of uit ’t niets. Reznik’s slapeloosheid heeft een reden en net als in Memento wordt dat langzaam voor hemzelf en de kijker onthuld. De (vrij duidelijke) clous hiervoor komen in de vorm van post-it notes en een vreemd figuur die her en der opduikt. Deze persoonlijke demon (gespeeld door John Sharian, net Morpheus uit The Matrix) maakt een geweldige entree, maar vormt daarna al snel een overdreven slechterik, die voor nog veel absurdere acties van Reznik zorgt. De paranoia neemt toe, vaak aardig verbeeld met fikse tijdssprongen, als de zwarte gaten in het hoofd van de slapeloze, maar de film wil daarna, behalve een scène in een pretpark, niet echt spannend meer worden. Alle puzzelstukjes vallen te perfect op zijn plaats. Rust (of verlossing) kan zoals altijd worden bereikt door een nederige knieval voor gemaakte fouten. Boetedoen en dan komt alles goed.
(door Ludo)