Niet te verwarren met die vreselijke Oh oh oh-film van vorig jaar! Het regiedebuut van videoclipmaker en acteur Richard Ayoade combineert een vrolijk springende beeldtaal á la Michel Gondry's Les Science des Rêves, met een cosy gevoel van huiselijkheid.
Submarine is tijdens de minste momenten nog altijd de Britse (500) Days of Summer (inclusief eenzelfde soort meisjes en “Franse” Super 8-opnamen) en een groot gedeelte van de speeltijd nog vele malen beter. Het wordt dan haast zo goed als The Squid and The Whale. Een classy film met een verliefd hart, zich autobio gravende personages, de goudbruine tinten van kerst en het vuurwerk van oudjaar. Als basis diende een vrij onbekend boek van Joe Dunthorne, en Submarine doet me in die literaire sfeer sterk denken aan Black Swan Green, de autobiografische bildungsroman van David Mitchell. Ook daar schijnt trouwens een verfilming van op stapel te staan. Beide verhalen spelen zich in small town UK af, zonder dat het dorps wordt. (Bestaan er Engelse plattelandsfilms, zoals je wel Franse hebt?) Oliver Tate, het houtje-touwtjejas dragende hoofdpersonage stottert in tegenstelling tot Mitchell niet, en is sowieso geen al te grote outcast, al heeft hij dan wat vampierbleeks en onopvallends. Hij mag dan alleen zijn, meestal is hij tevreden in zijn eigen denkwereldje. Beter zo'n ontsnapping, dan geen. (Bijvoorbeeld in sentimentele fantasieën over z'n eigen dood.) Hij heeft in werkelijkheid zelfs al een keer staan zoenen met het dikste meisje van het dorp, waar hij net boven staat in de hiërarchie, en die hij daarna dus óók treitert. De hilarische pestkoppen van zijn school vormen een fijn no-nonsense aspect aan de film, over dat soort perikelen wordt helemaal niet zielig gedaan. Nergens over eigenlijk. Dat is gewoon wat de middelbare is, een ongoing battle, met constante afwegingen betreffende je eigen status en die van anderen. Of zoals Oliver peinst: 'She's moderately unpopular, which makes a romance between us more likely.' Daar heeft hij het over zijn love interest Yordana, waar hij net zolang naar staart tot ze hem onder een brug wil ontmoeten. Met een camera.
Er volgen een paar gelukzalige weken, met een twist eindigend in een bed. Eigenlijk hebben de twee niet eens zoveel 'in common', dus leent Oliver zijn meisje wat boeken. 'I thought we should have some mutual interests.' Dat is allemaal nog tijdens de eerste helft van de film, want daarna begint het ouderlijke huwelijk Oliver's neurotische aandacht steeds vaker op te eisen. En daar wordt het verhaal eigenlijk nog leuker, donkerder, en Harold and Maude-achtig excentriek. Merk op dat alle kwaliteits-alarmbellen af moeten gaan zodra Hal Ashby's meesterwerk een namedrop krijgt. Niet alleen zag ik toen ineens dat Oliver hetzelfde kapsel en ogen als Harold heeft, hij begint eveneens suïcidale neigingen te vertonen. (Redenen om geen zelfmoord te plegen: 'makes parents look bad'.) De Cat Stevens van dienst is Alex Turner, die met de Tillerman natuurlijk niet kan wedijveren, maar toegegeven, wel aardig aan het croonen is geslagen de laatste tijd. Oliver's ma papt aan met de goeroe-buurman (een soort Tom Cruise in Magnolia), pa zit op bed en drinkt thee uit een glas dat hij nooit wast ('his sign of depression') en Oliver begint briefjes te schrijven om een en ander te redden…
Tevergeefs zo lijkt het, zeker als zijn dinnetje hem ook nog dropt. Zij heeft weer andere problemen, zo vertelt ze dat haar moeder kanker heeft, waarvan ik een tijdje meende (of hoopte?) dat niemand anders het zou bevestigen. In misschien wel de allerbeste grap (en er zijn er nog veel meer kandidaten) peinst Oliver of hij haar hond moet vergiftigen, om haar voor te bereiden op rouwverwerking. Een Mitt Liv Som Hund-achtige redenering. Goed, daarmee heb ik alle geniale coming of age-films inmiddels wel genoemd, en kan Submarine in het laatste kwartier haar bootje uit de diepe duisternis omhoog laten komen. ('The ocean is 6 miles deep' is een running theme.) Uiteindelijk durft de film toch niet zo hard te zijn, het zou wellicht ook wat te sterk contrasteren met de eerste helft, maar ik hoopte dat áls er dan een happy ending moest komen, de film dan toch nóg een keer met een origineel en fris ideetje op de proppen zou weten te komen. Ik zat me al te verkneukelen. Dat dat niet gebeurt is echter maar een klein smetje, in deze fraaie rondleiding door het hoofd van een puberjongen.
(door Ludo)