NNM is een serie waarin we nieuwe muziek van Nederlandse artiesten bespreken.
STÄSJ – Building A Cathedral (cd, STÄSJ)
Het is alweer zes jaar geleden dat de Nijmeegse, in Amsterdam woonachtige zangeres en multi-instrumentalist Stefanie Janssen me helemaal wist te vloeren met het debuut Soft Forces van haar project STÄSJ. Ervoor heeft ze al eens wat onder haar eigen naam uitgebracht. Maar met STÄSJ, alleen de naam zegt al iets, brengt ze experimentele en soms behoorlijk abstracte muziek. Dat accentueert ze nog eens extra met haar zang, die met enige regelmaat meer de stemkunstkant opgaat. De muzikale omlijsting is dikwijls elektronisch, maar er gaat toch een zekere menselijk dan wel organisch aspect van deze organische muziek uit. De mix van nachtelijke jazz en pop, doorspekt met IDM, avant-garde en electro is niet alleen heel erg mooi, het is ook spannend, uitdagend, diepgravend en vol poëtische schoonheid. Ze krijgt op het album geregeld hulp op diverse instrumenten van Richard Van Kruysdijk (Phallus Dei, Daisy Bell, Palais Ideal, Strange Attractor, Sonar Lodge). Met zachte hand is het een krachtig album geworden, dat nog altijd staat als een huis.
Het tweede album Building A Cathedral heeft even op zich laten wachten. Maar wat wil je? Ze heeft een kathedraal gebouwd! Antoni Gaudí (1852-1926), die in 1882 ooit is begonnen met La Sagrada Familia, gaat het eindproduct dat meer dan honderd jaar na zijn dood (2030) eindelijk gereed moet zijn, niet eens meemaken. Dus dan vallen die zes jaar reuze mee. Het album is opgedragen aan de mensen met een lange adem, die volhardend aan verbinding en vertrouwen bouwen. En een ode aan veerkracht. De kathedraal is dan ook een metafoor voor het lichaam en geest. Stefanie (zang, piano, beats, gitaar, keyboard) heeft ook een goede tweeëneenhalf jaar de tijd genomen om te bouwen aan haar muziek (er zat vast ook wat corona ellende doorheen). Dat is goed terug te horen in de 8 composities van samen toch bijna drie kwartier lang, die met een architectonische precisie in elkaar steken. Toch is niet alles in beton gegoten en zit er ook een zekere speelsheid in dit alles, hetgeen ook wel aansluit bij de ontwerpen van Gaudí, om maar eens een parallel te trekken. Volgens mij heb ik haar bij de vorige release met Mondriaan in verband gebracht. Het geeft enkel aan hoe kunstzinnig en vooral verrassend en origineel ze telkens uit de hoek komt. Ze mag hier wederom rekenen op Richard Van Kruysdijk, die synthesizers, beats en gitaar brengt. Live is de bezetting meen ik anders. De eerder genoemde genres passen hier ook nog wel, zij het dat het allemaal iets meer richting de avant-garde, alternatieve pop, wave en soms zelfs industrial is opgeschoven. Neemt niet weg dat het net als La Sagrada Familia van het ene naar het andere hoogtepunt gaat. Daarbij passeren allemaal invoelbare persoonlijke thema’s de revue, zoals de dementie van haar moeder; een kathedraal kan kennelijk ook weer instorten. Al het lief en leed krijgt op waardige en weemoedige wijze een persoonlijk muzikaal bouwwerk. In het schitterende slotstuk, “Cathedral” geheten, is het een plek van geborgenheid geworden. Bij iedere luisterbeurt ontwaar je weer nieuwe subtiele details. Je kan daarbij denken aan een caleidoscopische mix van Emika, Dead Can Dance, Liesa Van der Aa, Portishead, Fever Ray, Soap&Skin en in het industriële deel zelfs Einstürzende Neubauten. Zonder haar debuut ook maar enigszins aan waarde te doen dalen, vind ik dat dit tweede album in veel opzichten beter is geworden. Niet per se makkelijk, maar dat maakt het ook des te interessanter. Voor de betere muziek kan je altijd bouwen op Stefanie, zo blijkt weer. Wat een monumentaal meesterwerk!