NNM is een serie waarin we nieuwe muziek van Nederlandse artiesten bespreken.
Michel Banabila – The Unreal Realm (cd, Tapu Records)
Het is echt niet veel artiesten gegeven om iedere keer te kunnen verrassen met hun muziek en misschien nog wel minder die je telkens weer weten te verwonderen, even uit de realiteit nemen en zelfs stil krijgen. Bij de legendarische Rotterdamse muzikant, producent en componist Michel Banabila is dat wel het geval. En dat al ruim 40 jaar lang! Dat komt door meerdere factoren. Ten eerste omdat hij muzikale deuren heeft weten te openen met onder meer de toonaangevende wereldmuziek met East Meets West of de prachtige lassen tussen elektronische muziek met urban en jazz zoals in de samenwerking met Eric Vloeimans, dat zelfs in de prijzen valt. Ten tweede zijn er legio andere projecten (Chi, Byzantium, Cloud Ensemble) en samenwerkingsverbanden (Yasar Saka, Hannes Vennik, Scanner, Radboud Mens, Philippe Petit, Mete Erker, Oene van Geel, Marco Douma, Roel Meelkop, Willem Cramer, Pierre Bastien, Maarten Vos, Machinefabriek) waarop hij gedreven door nieuwsgierigheid verbanden zoekt of verbindingen maakt, die vernieuwend zijn. En de derde, bepaald niet onbelangrijke, reden is dat dit alles vaak ook nog eens van een diepgravende schoonheid is.
Een nieuw album van Banabila is op voorhand dus al iets om reikhalzend naar uit te zien. Nu is er The Unreal Realm. Ik weet niet precies wat er achter de titel “het onwerkelijke rijk” schuil gaat, maar krijg er wel een idee bij. Er huist een bevreemdende sfeer in het album, die associaties oproept met de huidige maatschappij waar klimaat, oorlogen, vreemdelingenvraagstukken (k woord eigenlijk, alsof er vreemdelingen in je wereld bestaan), politieke aardbevingen of verschuivingen en andere zaken die ons leven beheersen en soms moeilijker maken dan nodig zou zijn. Of dat klopt of niet, het betekent wel weer dat de muziek aanzet tot denken. Deze bestaat uit afwisselende kruisbestuivingen van ambient, drones, minimal music, neoklassiek, pianomuziek, tribale percussie geluiden, jazz en wereldse elementen. Banabila maakt hierbij mooi gebruik van stiltes en ruimtes, waardoor het veel aan de verbeeldingskracht van de luisteraar overlaat. Zo bestaat de openings- en tevens titeltrack uit een enkele pianoklank aaneengeregen door gruizige elektronica, Je wordt ongemerkt meegesleurd door de muziek. Daarna vervolgt hij zijn weg met “Lineage” dat met mooi melancholisch pianospel opent dat diepe snaren weet te raken. Al snel volgen de prachtige klanken van de kamancheh van Salar Asid, dat al helemaal door merg en been gaat; wat een weelde! Dat wordt weer aangevuld met elektronica. Uiteindelijk zwelt alles aan tot een orkestrale climax, om vervolgens in een meer chaotisch stuk te eindigen. Het is een bij de strot grijpende cocktail aan emoties. De toon is gezet. Daarna krijg je allerlei andere varianten van de genoemde genres, die telkens als genetische bouwstenen andere DNA strengen vormen, die wel gelijkenissen vertonen met elkaar, maar toch ook verschillen. Soms pakt dat heel filmisch uit en op andere momenten ontregelend of unheimisch, maar altijd ziet er een intens droefgeestig gevoel achter, dat je niet onberoerd laat. Hij krijgt nog hulp van saxofonist Mete Erker, elektronicaspecialist Machinefabriek, Pierre Bastien (befaamd om zijn eigen gebouwde instrumenten, met name die van meccano) en saxofonist Dave Liebman. Verder krijg je nog eenmaal een vocale sample van Maryana Golovchenko te horen. In de tweede helft van het album kantelt het iets en is er voor de avontuurlijke luisteraar meer voorhanden, want dan komen er met enige regelmaat experimentele en donkere stukken voorbij, die tevens wat ingetogener zijn. Ook daar weet hij je in de houdgreep te nemen met biologerende muziek, waar ook beats en musique concrète hun intrede doen. Met in totaal 9 stukken van een goede 72 minuten lang biedt hij hier ongelooflijk veel. Van tot tranen roerende muziek tot die je op de punt van je stoel laten zitten. Het is een veelzijdig en machtig kunststuk geworden.