NNM is een serie waarin we nieuwe muziek van Nederlandse artiesten bespreken.
Machinefabriek – With Voices (cd, Western Vinyl / Konkurrent)
Rutger Zuydervelt komt zo vaak met een nieuw, vernieuwend, ander en kwalitatief hoogwaardig werk aanzetten, met name met zijn Machinefabriek, dat het eigenlijk niet meer nodig is om te vermelden dat hij ook in groepen als Shivers, Cloud Ensemble, CMKK, DNMF, Piiptsjilling en FEAN terug te vinden is. Of naast artiesten als Mariska Baars, Leo Fabriek, Radboud Mens, Roel Meelkop, Gareth Davis, Wouter Van Veldhoven, Dag Rosenqvist, Dirk Serries, Celer, Tim Caitlin, Peter Broderick, René Aquarius, Freiband, Soccer Committee, Aaron Martin, Steve Roden, Stephen Vitiello, Steinbrüchel, Sarah Payton, Ilia Belorukov, Steven Hess, Sergey Kostyrko, Neil Welch, One Man Nation, Chris Dooks, Sanja Harris, Sergio Sorrentino, Minus Pilots, Edita Karkoschka, Gareth Hardwick, Andrea Belfi, de gebroeders Kleefstra, Anla Courtis, Subterraneanact, Jaap Blonk, Orphax, Anne Bakker en Michel Banabila. Dus laat ik dat maar niet doen. Over die laatst genoemde zo meer.
Met Machinefabriek brengt Rutger doorgaans een breed palet aan elektronische muziek naar buiten, van drones, experimentele muziek en noise tot ambient, neoklassiek en minimal music. Deze produceert hij voor reguliere en conceptuele studiowerken, maar ook voor documentaires, dans, installaties, films en overige producties. Het merendeel daarvan is instrumentaal, maar er zijn fraaie uitzonderingen. Onder zijn eigen naam bijvoorbeeld op Stay Tuned (2014) en als Machinefabriek samen met Peter Broderick ook op Blank Grey Canvas Sky (2009).
Zijn nieuwste album getiteld With Voices, wordt op het internationaal opererende Western Vinyl label uitgebracht. Niet dat hij om bekendheid verlegen zit, maar het boort wellicht een breder publiek aan. De titel verklapt natuurlijk direct dat er hier wel degelijk stemmen in het spel zijn. Het zou echter Zuydervelt niet zijn als hij hier niet op creatieve wijze mee om zou zijn gegaan. De stemmen worden hier namelijk als instrument ingezet. Met cassetterecorders, toongeneratoren, radio’s, synthesizers en andere apparatuur heeft hij één lang soundscape van 35 minuten gemaakt en de diverse vocalisten uitgenodigd daarop te improviseren, waarbij ze mogen praten, lezen, zingen of woordeloze keelachtige klanken produceren. Hun reacties staan in feite aan de basis van hetgeen hier in 8 composities van samen een goede drie kwartier eruit is gerold. Zuydervelt mag hier rekenen op bijdragen van Terence Hannum (The Holy Circle, Locrian), Chantal Acda (Distance Light & Sky, Sleepingdog, Chacda, Stasola, True Bypass), Peter Broderick, Marianne Oldenburg (Ode To The Quiet), Zero Years Kid aka Joachim Badenhorst, Richard Youngs (ILKK, AMOR), Wei-Yun Chen (aanstichtster van dit project) en Marissa Nadler. Een waar sterrenteam. Veel belangrijker is dat het ook bijzondere en fraaie muziek oplevert. De stukken vormen een steeds wisselend patchwork van ambient, noise, veldopnames en experimentele elektronische sounds waar de stemmen of beter gezegd stemgeluid als het ware doorheen gevlochten zijn en de naden aaneen naaien. Bijna nergens wordt er echt gezongen, wat een soort rudimentaire songs oplevert, waarbij de stemgeluiden toch voor een veelzeggende bijdrage zorgen. Hoewel de stukken an sich behoorlijk complex in elkaar steken, blijft het toch overal redelijk doorwaadbaar. Maar dat heeft ook er alles mee te maken dat de muziek je gewoonweg in de houdgreep neemt, zowel door de intrigerende vondsten als de gewoonweg unieke pracht die er vanuit gaat. Denk daarbij aan een mysterieuze combinatie van AGF, Tujiko Noriko, Grouper, Tim Hecker, Jaap Blonk, Art Of Noise en Locust (Mark Van Hoen). Machinefabriek weet opnieuw te verrassen met een ander, maar subliem album. Om 2019 maar eens wonderschoon en stemmig te openen!
Banabila & Machinefabriek – Entropia (cd, Eilean Rec.)
Ik heb het wel eens eerder gezegd: een Machinefabriek release komt zelden alleen. Datzelfde geldt overigens voor de toonaangevende muzikant, producent en componist Michel Banabila, kortweg Banabila, die al ruim 35 jaar op zoveel verschillende vlakken aan de weg timmert. Vanaf 1983 (en de laatste paar jaren) is dat onder zijn eigen naam met experimentele elektronica, gevolgd door Chi met experimentele ambient, het baanbrekende crossoverproject East Meets West met broeierige wereldmuziek, Byzantium met de downtempo ambient, Cloud Ensemble met experimentele ambient en als gast bij de triphop groep Flying Dutchman. Verder werkt hij onder meer met Zenial, Yasar Saka, Hannes Vennik, Scanner, Radboud Mens, Philippe Petit, Mete Erker, Oene van Geel, Maarten Vos, Machinefabiek en niet in de laatste plaats Eric Vloeimans. Met deze fantastische trompettist wint hij met het derde deel uit zijn zogeheten “VoizNoiz – Urban Soundscapes”-serie zelfs een Edison Jazz Award. Buiten zijn reguliere (concept)albums creëert hij ook muziek voor dans-, film-, televisie-, video- en theaterproducties. Ambient, jazz, wereldmuziek, experimenten, filmmuziek, musique concrète en kabaal, ja Banabila heeft het allemaal. Hij onderzoekt altijd zonder beperkingen alle verbindingen tussen mens en materie en plaatst die in een compleet uniek kader. Een groots unicum, die ik innig koester. Zijn releases zijn dikwijls door mij besproken, zij het de laatste tijd iets minder doordat ze dikwijls enkel digitaal (of op lp) uitkomen. Enfin, dat is nu niet het geval.
Samen met Machinefabriek is nu Entropia verschenen, het vijfde werk dat ze samen hebben gemaakt. Hoewel de beide heren vanuit Rotterdam opereren, wisselen ze graag (ouderwets) bestanden uit om ermee aan de slag te gaan. Ze fabricieren hier 7 tracks die grilliger, abstracter en dikwijls luider zijn dan voorheen, al wisselen ze dit ook af met tot de verbeelding sprekende, rustieke stukken. Nu is entropie een term uit de thermodynamica die op microscopisch niveau staat voor de wanorde in een systeem, maar op macroscopische niveau een maat is die bepaalt in hoeverre de aan een systeem toegevoerde warmte in arbeid kan worden omgezet. In feite brengen ze muzikaal gezien een mix van beide. De ruige, ongepolijste experimentele en daardoor fascinerende stukken, al dan niet met veldopnames, stem- en trompetsamples en rudimentaire sounds, maar ook de warmere verstilde muziek vol wonderlijke en steeds verrassende geluiden. De muziek sleept je daardoor eenvoudig mee, maar tevens door de energie en spontaniteit die er vanaf druipt. Het is een overrompelend luisteravontuur geworden. Als dit maatgevend is voor 2019, dan belooft het een heel mooi muziekjaar te worden.