NNM: Kairos Collective – Erato

NNM is een serie waarin we nieuwe muziek van Nederlandse artiesten bespreken.

Kairos Collective – Erato (cd, TouMilou Records)
Componist en multi-instrumentalist Michiel van der Meulen houdt zich al jaren bezig met zogeheten hedendaagse modale muziek. Dit heeft niks te maken met gemiddeld, Jan Modaal of iets dergelijks. Nee modale muziek is een erfenis uit het Ottomaanse rijk en werkt niet volgens de traditionele majeur en mineurtoonladders. Juist niet modaal zou je kunnen stellen in de andere betekenis van het woord. Nu kreeg van der Meulen de Griekse en Balkan muziek, die daar ook aan verwant zijn, met de paplepel ingegoten door diens vader Albert, die samen met zijn leermeester Wouter Swets pionierde met de destijds ‘vreemde’ Griekse en Balkan muziek in de groep Čalgija. De interesse was dus al snel gewekt. Michiel van der Meulen is zelf in de leer geweest bij de Ierse etnomusicoloog Ross Daly op Kreta en heeft zo het systeem van de melodische modi (maqam) uit de traditionele Arabische muziek onder de knie gekregen. Hij is als violist te horen geweest bij het gezelschap Ano Kato en heeft daarnaast het Kairos Collective opgericht. Daarvan zijn al de albums Pîrî Reis (2016) en Európe (2019) verschenen, die hij uit heeft gebracht op het eigen(zinnige) label TouMilou, waarop ook wat vergeten werken van Čalgija het licht zagen. Kairos in de oude Griekse mythologie, is de personificatie van het juiste moment, de tijd om te handelen of een kans om te grijpen, wat inspiratie en enthousiasme vertegenwoordigt. Dit past ook wel bij de samenwerkingen tijdens de opnamesessies, waarop op een bepaald momentum de ideeën vol passie over en weer gaan. Kansen om tot iets nieuws te komen.

Nu is er een derde album Erato uit die intensieve joint ventures gerold. “Erato” is een van de negen muzen uit de Griekse mythologie. Haar naam betekent ‘beminnelijke’ en ze is de muze van de hymne, het lied en de lyriek met als attributen snaarinstrumenten. Nu is de muziek op dit derde album gewijd aan de bron van de muziek. Of zoals grootmeester Ross Daly ooit in een seminar hield met de titel “Where does this music come from?”. Dat is niet enkel filosofisch bedoeld. Muziek kan je dikwijls terugleiden tot bepaalde geografische gebieden, hoewel je nog gek zal opkijken waar wat vandaan komt, maar muziek komt ook uit jezelf. En hoe kwam het daar terecht? Waarom houd ik enorm van Turkse en Arabische muziek en kan iemand anders daar echt niks mee? Van der Meulen (compositie, tambura, contrabas) brengt met zijn collectief 14 stukken die het thema fraai kleur geven. De bron fungeert als het ware als muze voor het maken van muziek. Hiervoor heeft hij gewerkt met de muzikanten Harris Lambrakis (ney), Michalis Kouloumis (viool), Giorgos Papaioannou (viool), Nikos Papaioannou(cello), Manolis Kanakakis (kanun), Taxiarchis Georgoulis (oud), Alexandros Papadimitrakis (oud), Marijia Katsouna (bendir, tombak) en Jacobus Thiele (adufe, daire, bendir, drums). Daarnaast geven nog 5 gasten acte de presènce op tarhu, lier, cello, bendir, ney en accordeon. De stukken zijn volledig instrumentaal, maar weten op veelzeggende en meeslepende wijze de luisteraar mee te voeren langs de gebieden van weleer, waarbij ze alles op hedendaagse hebben uitgetekend. Of is het juist nieuwe muziek met oude middelen gebracht? Het ademt de geschiedenis uit, die haast tastbaar en zelfs te ruiken is, maar staat ook helemaal in het hier en nu. De chronologie moet je gewoon laten varen. Dompel jezelf liever onder in deze tijdloze prachtmuziek, die ook nog eens voorzien is van een heerlijk melancholisch vernis. Iets als dit zal je niet snel elders tegenkomen. Waar komt deze muziek vandaan? Het antwoord is niet eenduidig, Utrecht zou te kort door de bocht zijn, maar het heeft een fantastisch wereldalbum opgeleverd dat z’n weerga niet kent.

Comments

comments