NNM is een serie waarin we nieuwe muziek van Nederlandse artiesten bespreken.
Chantal Acda – Pūwawau (cd, Chantal Acda)
Als ik één stem zou mogen inlijsten of mee zou mogen nemen naar een onbewoond eiland, dan is de Nederlandse, inmiddels in België woonachtige zangeres/muzikante Chantal Acda toch een serieuze kandidaat. Ze maakt al zo’n 20 jaar prachtmuziek, zowel onder haar eigen naam (al dan niet naast Bill Frisell) als met Chacda, Distance Light & Sky (met Chris Eckman (Dirtmusic, The Walkabouts) en manlief Eric Thielmans), Sleepingdog (met Adam Wiltzie (Stars Of The Lid, A Winged Victory For The Sullen, The Dead Texan, Aix Em Klemm)), i-H8 Camera, Stasola, Isbells, Marble Sounds, True Bypass (met Craig Ward) en COHO LIPS (met Styrofoam). Daarbij is haar werkelijk bedwelmende zang een sterke troef. Eerder dit jaar is Chantal ook te horen op het fraaie Machinefabriek album With Voices. Er staat geen maat op haar kunnen. En in herhaling vallen is niet haar ding.
Dat blijkt ook wel weer uit haar nieuwste in eigen beheer uitgegeven album Pūwawau, een titel die ongetwijfeld voor wat spraakverwarring gaat zorgen op feestjes en dergelijke. Toch is juist de stem een belangrijke factor op dit album. Maar de boodschap die de stem overbrengt misschien nog wel meer. Het is een album geboren uit urgentie, omdat Acda gewoonweg niet anders kon. Zelf zegt ze hierover:
“Ik heb deze muziek/voorstelling geschreven omdat ik niet meer anders kon.
Over de dingen die we vergeten zijn.
Omdat we misschien wel beter kunnen dan dit?
Met z’n allen?
Onze wereld lijkt zoveel nood te hebben aan alles wat er verborgen ligt onder de woorden. Ik ben ervan overtuigd dat juist dat ons kan helpen om terug verbinding te zoeken. Met onszelf én met elkaar. We gebruiken zoveel woorden. We hebben een mening over veel. Maar klopt dit wel? Komen deze letters van de juiste plek? Luisteren we wel? Zang heeft mij altijd een plek voor reflectie gegeven. Voor een diep voelen en ervaren.”
Dat is vermoedelijk ook de reden dat Acda (zang, saz, synthesizers) de verbinding is aangegaan met sopraan Sara Leemans, mezzosopraan Jony Overdijk, bariton Arjan Lienaerts en tenor Benjamin Jago Larham. Meerdere stemmen, die op hun eigen manier een verhaal vertellen. Als verschillende karakters in een film, hoorspel of toneelstuk. Verder zijn het Eric Thielemans (drums, percussie, programmering), Laurens Smet (banjo, moog, gitaar, bas), Jozef Dumoulin (rhodes), Katelijne Van Kerckhoven (cello) van Boenox, Jeroen Stevens (marimba) uit DAAU, Michaël Brijs (fluit), Beatrijs de Klerck (viool) en Firas Al Alwani (klarinet) die zorgen voor de brede muzikale inkleuring. Daarbij mag ze ook rekenen op arrangementen van Bedroom Community labelbaas en muzikant Valgeir Sigurðsson, die ook al met Björk, Nico Muhly, Ben Frost en Feist heeft samengewerkt. En dan ook nog eens gestoken een digipack met de fraaie artwork van Rutger Zuydervelt (Machinefabriek).
Acda brengt in een kleine 40 minuten 6 composities ten gehore, die de verbinding met van alles en nog wat zoeken. Stemmen, instrumenten, muziekstijlen en taal. Zo zijn alle titels in Maori, waarbij Pūwawau “periodiek” is in die taal. De songtitels, “Tuhinga”, “Marama”, “Taranga”, “Waiata Tamariki”, “Puoro” en “Tumanako” betekenen respectievelijk “schrift”, “licht”, “toonhoogte”, “kinderliedjes”, “muziek” en “hoop”. Het is bijzonder om haar toch al mooie zang, die zoveel emoties in zich herbergt, te horen tussen de prachtig klassiek geschoolde stemmen. Acda lijkt bij hen ook een persoonlijke snaar te raken, waardoor ze dichter bij zichzelf blijven en samen door de consensus op het emotionele vlak één geheel lijken te vormen. Acda als de brenger van de boodschap, die als een rode draad door alles heen loopt, en de klassieke stemmen ter aanvulling, onderstreping en uitroepteken van hetgeen gezegd is of juist als tegengeluid. Daarbij komen de misstanden van de wereld voorbij, niet waarbij er simpelweg tegen zaken aan wordt geschopt, maar juist over hoe het anders kan. Een klaagzang, maar dan wel één met als doel om hoop en liefde als resultaat te brengen. En ze lijken ook te zeggen dat er maar weinig voor nodig is. Kijk eens wat vaker om je heen in plaats van op je mobiel, speel met je kind(eren), ga naar vrienden, wees minder egoïstisch, brul niet mee op de “sociale” media om de 1000ste mening te geven over iets waar je geen verstand hebt, ga de natuur eens in en ga er dan zuiniger mee om, roep niet iets over bijvoorbeeld de Oostvaardersplassen als je niet eens weet waar het ligt of iets van paarden weet. Oké, misschien draaf ik nu wat door, maar het zijn dingen die de songs op een fraaie manier in me oproepen. En eigenlijk is het ook echt kinderlijk eenvoudig om het anders te doen. Zoals kinderliedjes wellicht ietwat simpel kunnen zijn, maar wel oprecht en goed in elkaar steken en de breed gedragen worden.
Muzikaal gezien is er ook lastig een vinger op te leggen, want ook hier zoekt Acda de verbinding met van alles en nog wat. In feite is het een caleidoscopische en ietwat bevreemdende kruisbestuiving van minimal music, klassiek, singer-songwritermuziek, folk, avant-garde, wereldmuziek en lichte experimenten. Het steekt hoe dan ook geweldig in elkaar en is tot de allerlaatste seconde spannend en meeslepend. Ik kan zeggen dat je het ergens moet zoeken tussen Acda’s solowerken, Philip Glass, Robert Moran, John Adams, Nicholas Lens, Micachu, Liesa Van der Aa en zelfs Swans, maar dit is iets wat jezelf echt moet ervaren. Het is hoopvol, troostvol, bij de strot grijpend en tevens buitengemeen wonderschoon wat Acda hier laat horen. Van alle dingen die we vergeten zal dit meesterwerk er zeker geen zijn.