Machinefabriek - Nerf / - Slovensko / - The Breathing Bridge / - De Jonge Jaren 2001-2004 / - Instuif (met Sabine Bürger)

[3x 3”cd-r/ 1x download/ 1x dvd-r, Machinefabriek]

Zijn het niet de herfstbladeren die in grote getale vallen, dan is het wel de ontluikende lentebloesems die de kop opsteken als Machinefabriek releases. De succesfabriek van Rutger Zuydervelt blijft op volle toeren draaien, waarvan we nu weer de vruchten mogen plukken. Hij heeft een herkenbaar desolaat maar ook feitelijk geluid, maar zijn output varieert van puur elektronische experimenten tot gitaarambient en veldopnames.
Laat ik beginnen met Nerf. Dit is een mini cd in een schattige 3” jewelcase van bijna 22 minuten waarop 3 composities te vinden zijn. De eerste “Sluimer” is een minimaal stuk op de akoestische gitaar dat gedomineerd wordt door de flageolettonen en stiltes. Rutger weet naast de prachtige klanken hiermee een ongelooflijke spanning op te bouwen. In het tweede stuk “Ax” gaan die klanken langzaam vergezeld van zachte glitches en klanken uit de elektrische gitaar en vormt er zich een soort ambient die wonderschoon en desolaat is. Tot slot krijg je nog “Nerf” waarin hij metalige geluiden en duistere fluisterdrones toevoegt. Het klinkt als een minimale hybride van Mark Hollis, Svarte Greiner, Tim Hecker en Philip Jeck of zoiets. Een ijzersterk plaatje dat je werkelijk aan de grond weet te nagelen.
De mini Slovensko, ook in een 3” jewelcase, bevat de vijf tracks “Slovensko I” tot en met “V” die net rond de 14 minuten klokken. Deze release is overigens ook verkrijgbaar op 7” op het Eat Sleep Repeatlabel. Het bevat veldopnames gemaakt in, wel dat zal niemand verbazen, Slovenië. Hij verwerkt geluiden van verkeer, stemmen, honden, radio dan wel televisie en meer tot fraaie musique concrète-achtige klanklandschappen. Hij geeft er de typische Machinefabriek draai aan, maar ter referentie kan je denken aan Robert Normandeau, Philip Jeck, Loren Nerell en Francisco Lopez. Een prachtig reisdocument dat veelzeggender is dan de gemiddelde vakantiekiekjes.
De wederom in dezelfde verpakking als de andere twee releases gestoken The Breathing Bridge bevat twee lange soundscapes van elk 10 minuten. De eerste, “The Breathing Bridge”, bevat veldopnames van de Erasmus brug in Rotterdam. Dat zowel van het verkeer als de omgevingsgeluiden. Met elektronica manipuleert hij deze geluiden tot ijzig desolate en soms robuuste ambient en musique concrète. De tweede track “The Breathing Water” is een dergelijk opgebouwd stuk maar dan met opnames van de Nieuwe Maas. Het resultaat van dit nummer is nog overweldigender dan eerste door de af en toe opkomende, kolkende klanken die een mix lijken van zwaar stromend water en heftige elektronische klanken. Het bij de keel grijpende geheel bewijst eens te meer de grote klasse van Machinefabriek.
De 3 genoemde releases zijn allen groots en zeer verschillend en dat maakt de muziek van Rutger ook zo uniek. Ik ken geen artiest in de wereld die dit op deze wijze allemaal kan. Dat hij heel anders begonnen is bewijst zijn compilatie De Jonge Jaren 2001 – 2004 wel; de tijd dat onze Machinefabriek nog een Machinefabriekje was. Je krijgt 18 tracks inclusief de artwork voor helemaal noppes, want je kunt het gewoon allemaal downloaden. Uiteraard is het slechts een fractie van zijn oude tracks. Hij heeft voor ons een selectie gemaakt van 40 cassettes vol muziek. De muziek op deze verzameling is veel meer een combinatie van IDM, wave en glitch die doet denken aan Autechre, Funkstörung en Boards Of Canada, zij het dat het gevoel voor desolate atmosferen er dan ook al inzit. Het is muziek met heuse beats, lekker gruizige elektronica en stemsamples, die zich ook gemakkelijk laat meten met de grotere artiesten der aarde. Wat de muziek al anders maakt is dat er ook avant-gardistische elementen met geluiden van onder meer blaasinstrumenten inzitten. Een heel bijzondere gift van ruim 50 minuten, die een volwaardige cd release meer dan rechtvaardigen zou.
Tot slot is er nog de dvd-r die hij samen met de Duitse video artieste Sabine Bürger heeft gemaakt. De dvd bevat 20,5 minuut langzaam evoluerend beeld en geluid. Het beeld is of lijkt in ieder geval op een sneeuwbui en heeft hetzelfde effect als je verrast wordt door de eerste dikke sneeuwvlokken die in de winter weer uit de lucht vallen. Een biologerende gebeurtenis vind ik dat altijd en dat is met het fraaie videowerk van Sabine niet anders. De filmische muziek die het midden houdt tussen ambient en glitsch heeft in feit datzelfde effect. Steeds weer herhalende beelden en geluiden, die toch telkens weer net iets anders zijn door hetzij een ander valpatroon of een versnelling dan wel vertraging. Subliem en hypnotiserend!
Nu is er al een hoop langsgekomen, maar vrees niet want binnenkort ziet Daas het licht op Cold Spring met nieuw werk (met hulp van onder meer Richard Skelton) en materiaal dat eerder op een aantal (nu niet meer te krijgen) 3”-es is verschenen.