[3cd, Louisa’s Daughter]
In 2012 zorgt de Belgische componiste en multi-instrumentaliste Liesa Van der Aa voor één van de grootste verrassingen uit de Lage Landen met haar album Troops. Liesa heeft het conservatorium doorlopen, maar wil duidelijk ook buiten de geijkte muziekpaden treden. Nadat ze Bach en dergelijke uit haar viool heeft laten klinken, besluit ze het instrument zo te martelen met effectpedalen en loops dat er nog heel veel ander fraais uit komt, van gitaarachtige en elektronische tot daadwerkelijk vioolklanken. De hoofdmoot wordt naast haar vioolspel gevormd door haar eigenzinnige, krachtige en bovenal prettig gevarieerde zang. Eerst maakt ze deel uit van het Louisa’s Daughter collectief, hetgeen erna geadopteerd wordt als haar labelnaam. Ze heeft een voorliefde voor een band als de Einstürzende Neubauten en laat zich daardoor ook beïnvloeden op haar solowerk. Op haar debuut brengt ze een wonderlijke mix van rock, avant-garde, experimentele muziek, dark cabaret, noise en ambient met klassieke en filmische elementen. Daarbij wordt ze geholpen door vele gastmuzikanten. Verder heeft ze aan 10 regisseurs, filmmakers dan wel videokunstenaars gevraagd haar muziek van beeld te voorzien. Het eindresultaat is overdonderend mooi, intiem en intrigerend. Daar kan ze niet snel overheen zou je denken.
Maar dan is er haar nieuwe drieluik WOTH, de afkorting voor “Weighing Of The Heart”. Het is een werk gebaseerd op een ceremonie voor de doden uit het oude Egypte, waarbij het “Boek Der Doden” de bron vormt. Na de dood wordt eenieders hart afgewogen tegen de veer van de waarheid door Ma’at, de Godin van de waarheid, stabiliteit, rechtvaardigheid, rechtvaardigheid en kosmische orde: te zwaar, te licht of in evenwicht? Van der Aa zoekt in een kakofonische wereld vol morele chaos, overdaad en bandeloosheid antwoorden. Hiervoor worden in drie hoofdstukken 6 karakters, die moeten opboksen tegen (voor)oordelen, richtingloosheid, overdaad, goed en kwaad, drie keer gewogen door een rechtbank die door schizofrene oordelen wordt beheerst. Levensvragen en zoektochten naar orde en de grens tussen goed en kwaad passeren hierbij de revue. Dat alles om onze dromen te koesteren en hoop te houden op een beter leven. Liesa werkt hier met maar liefst 80 muzikanten, zonder het persoonlijke aspect ooit uit het oog te verliezen. Het blijft muziek met het hart gemaakt. Dit document heeft als ondertitel “As Told In 3 Chapters And An Introduction”. De drie afzonderlijke schijven verschillen dan ook behoorlijk van elkaar, maar vormen toch één geheel. Liesa brengt naast zang en achtergrond zang tevens viool, bas, synthesizer, piano, orgel, drums en basviool. De diverse muzikanten kunnen per schijf en compositie variëren. Zij brengen onder meer drums, piano, synthesizer, noise, strijkarrangementen, cello, gitaar, koorzang, kornet, trompet, doedelzak, contrabas, casio, orgel, harp, fluit, bas en achtergrondzang. Daarbij doen grote ensembles mee alsmede een artiest als Simon Lenski (DAAU, i-H8 Camera, Kiss My Jazz, Laïs).
Chapter One opent nog op etherisch klassieke wijze met “A Warm Welcome – By 42 Judges”. Hierbij zit ze ergens tussen Nicholas LensEinstürzende Neubauten en The Knife, zij het dat haar zang veeleer aan Stina Nordenstam en Anja Garbarek doet denken. Op redelijk toegankelijke wijze weet ze industrial, experimentele muziek en avant-garde te koppelen aan popmuziek. Het is gitzwart en soms haast kakofonisch, maar zonder uitzondering fascinerend. Het kruipt allemaal diep onder je huid. Ze eindigt met “Judgement Part One – By 42 Judges”, waarmee ze weer die serene pracht van de opener laat horen. Dan ben je slechts 8 nummers en ruim 38 minuten onderweg.
Chapter Two is een minder grillig dan deel één. Hierop presenteert Liesa Van der Aa wederom 8 composities, die hier echter bij elkaar bijna 54 minuten duren. De breed uitgesponnen tracks zitten nu ergens in de avant-gardistische, neoklassieke hoek. Er lijkt wat meer berusting te zijn gekomen. Het is muziek die voor bezinning zorgt, maar ook tot diepe gedachten leidt. Door de blazers en piano komen er meer nachtelijke en jazzy elementen in de muziek. De teksten op de eerste schijf zijn al diepgravend en mooi, hier komen deze iets meer uit de verf doordat de muziek er minder overheen hamert. Het levert een totaal andere luisterervaring op. De stilte na de storm van de cd ervoor. Dat neemt niet weg dat de muziek nog altijd loodzwaar op je gevoel leunt. Het is wellicht iets meer behapbaar, maar de intensiteit en impact van dat alles zijn er bepaald niet minder door geworden. Ze vult hiermee het gat tussen Philip Glass en David Lynch. Dat levert een onnavolgbare luisterervaring op.
Chapter Three telt 9 tracks en duurt ruim 37 minuten. Hierop toont Van der Aa haar meest intieme, klassieke en gevoelige kant. Het is tevens het meest toegankelijke deel van dit drieluik, hoewel dat in haar geval maar betrekkelijk is. Er staan namelijk ook een paar dreigende stukken op. Een past echter ook helemaal in de Kerstsfeer. Muziek ter overdenking, muziek om bij weg te dromen en muziek om gewoonweg intens van te genieten. De teksten gaan nog altijd de diepte in, maar deze kan je nu in alle rust overdenken. Ze gaat onder meer richting artiesten als Marianne Faithfull, Andrea Schroeder, Dez Mona, Flying Horseman, Michael Nyman en Sufjan Stevens. Serene, stemmige pracht die tot de verbeelding weet te spreken. Het mooie is dat het allemaal wel past bij de rest van deze release. Dat komt met name door de rode draad van dit al, die ons tot inzicht wil brengen dat het leven ons via onze eigen keuzes en verschillen toch hoop kan brengen.
Liesa Van der Aa heeft met dit overrompelende werk haar triple A status dik verdient. Haar magnum opus. Wie weet wat de toekomst ons nog meer brengen zal?
door Jan Willem Broek