In afwachting van wat komen gaat bedenk ik mij dat de eerste keer dat ik Anathema live zag ook in Paradiso was. Ze werden voorafgegaan door At The Gates en My Dying Bride was de hoofdact. Vanavond is de vijftiende keer dat ik ze ga zien en er is tussentijds veel veranderd. Als een van de voorlopers in het doom death genre (een mix van doom metal en death metal) waren ze voor mij van begin af aan speciaal. Hun ontwikkeling is anders gegaan dan die andere twee grote namen: Paradise Lost en My Dying Bride hebben beide meer of minder geslaagde experimenten gedaan om uiteindelijk weer bij het oude, vertrouwde sound uit te komen. Anathema is relatief geleidelijk veranderd van rauwe underground metal in toegankelijke atmosferische rock.
Een groter publiek leek even een mogelijkheid maar inmiddels lijkt de band zich te hebben neergelegd bij hun trouwe publiek wat ze grotendeels al een hele tijd volgt, al blijkt het dus gestaag te groeien. Vanavond vullen ze in ieder geval voor het eerst op eigen kracht Paradiso. Zoals gezegd, ik zag ze al veertien keer en ben daarom niet geneigd elk concert mee te pakken, zeker omdat ze met enige regelmaat ergens in de buurt waardoor zijn en er niet zo'n urgentie lijkt om te gaan. Hun nieuwe album Weather Systems haalde mij over toch weer eens te kijken. Blij toe, want behalve het historische feit van de volle zaal wordt het ook echt een bijzondere avond.
De band bestaat uit de originele leden Daniel en Vincent Cavanagh (zang en gitaar) en drummer John Douglas uit Jamie Cavanagh (broer van) en Lee Douglas (zus van) en een vervanger voor de inmiddels opgestapte Les Smith op toetsen. Vincent verzucht dat het moeilijk is een setlist op te stellen met negen albums in de achterzak en natuurlijk zullen er onder het in leeftijd zeer gevarieerde publiek persoonlijke favorieten ontbreken. Hoewel ze recentelijk oud werk hebben aangepast hun huidige geluid op het album Falling Deeper ligt de nadruk op de laatste drie platen. Speciale aandacht is er ook voor Judgement (vaste prik Deep, maar ook Emotional Winter wordt uit de mottenballen gehaald) maar het aan hun destijds overleden moeder opgedragen One Last Goodbye wordt overgeslagen. Ook de aloude publieksfavoriet A Dying Wish kun je wel vergeten. Panic is het hardste wat we te horen krijgen vanavond, waarop zelfs een voorzichtige pit losbarst.
Gedurende de set realiseer ik mij toch dat wat mij begin jaren negentig zo aansprak in de band er nog steeds is. De langzame tempo's en Daniels nog steeds door merg en been gaande gitaarsolo's. Gedoseerd en zeer to-the-point, zo staat bij zijn deel in The Beginning And The End het kippenvel op de rug, niet in het minst door de vocale aanloop van broer Vincent. Die zingt namelijk werkelijk de sterren van de hemel, maar vlak zangeres Lee ook niet uit. Het door haar gezongen A Natural Distaster krijgt een bijzondere lichtshow in de vorm van het licht van telefoons en camera's in plaats van de lichtshow. Het depri karakter van vroeger is niet verdwenen maar omgebogen in een hoopvol geluid, waardoor een nummer als Fragile Dreams (het oudste nummer in de set) luidkeels wordt meegezongen en geklapt ondanks alle frustratie die in dat nummer vervat zit.
De band maakt ondanks de vaak niet al te vrolijke songs een gelukkige indruk en maken er in ruim twee uur een magische avond van. Het is ze lang niet altijd voor de wind gegaan maar stukje bij beetje hebben ze een eigen publiek opgebouwd, waarvoor ze geen concessies meer hoeven te doen. Kleine rockmeisjes en grote metalmannen getting mushy together (en ook ik geef toe, het scheelde twee keer niet veel). Ik zag ze in het verleden ook wel eens wat rommeliger aan het werk, maar vanavond hoeft er niets onder de mantel der fanliefde worden bedekt, zelfs de fuckup in Internal Landscapes, wat na een valse start door Danny wordt onderbroken om erger te voorkomen. Anathema zit anno 2012 duidelijk lekker hun vel serveert een warme deken van hemelse melancholie. Twintig jaar later brandt de vlam nog steeds, bij hen maar ook bij mij.
(foto: Niels van Rongen)