[cd/lp, Important Records]
Je hebt van die gedroomde muzikale huwelijken, waarvan net als bij echte huwelijken de ene beter uitpakt dan de andere. Maar als het goed klikt, kan de uitwerking groots en alles overstijgend zijn. Zo’n droomkoppel van de laatste categorie, waar je op voorhand al de opwinding ervaart, is die van de Londense gitarist, toetsenist en componist James Blackshaw en de pas herontdekte Oekraïense pianist Lubomyr Melnyk.
James Blackshaw is pas 32 jaar, maar heeft al een muzikaal verleden om u tegen te zeggen. Hij heeft namelijk al 9 solowerken en een live album uitgebracht. Hiervoor speelt hij in diverse punkbands. Hij maakt verder nog deel uit van Current 93, Brethren Of The Free Spirit (duo met Jozef Van Wissem) en de liveband van Pantaleimon. Hij creëert zijn muziek dikwijls op de klassieke nylongitaar, veelal 12-snarig, maar weet daarmee als geen ander te emotioneren en imponeren. Deze virtuoos schept composities die het meest weg hebben van instrumentale verhalen, welke ook daadwerkelijk tot leven komen in je gedachten. Zijn breed gesponnen composities doorkruizen folk en minimal music en leveren hem vergelijkingen op met onder meer Jack Rose, Nick Drake, Robbie Basho, John Fahey, Bert Jansch, Sir Richard Bishop. James brengt zijn werken al dan niet met gasten uit op labels als Tompkins Square, Celebrate Psi Phenomenon, Static, Digitalis Industries, Important Records, Young God en Static. Door de jaren heen groeit hij, al valt er op de meeste van zijn werken niets af te dingen. Hij is een toonaangevend en eigenzinnig muzikant, waar nog veel van te verwachten valt in de toekomst.
De tweemaal zo oude pianist Lubomyr Melnyk gooit onlangs nog hoge ogen met zijn eerste worp Corollaries op het prestigieuze Erased Tapes label. Ik zal even een korte samenvatting geven van hetgeen ik eerder over hem geschreven heb. Zijn grootste wapenfeit is de uitvinding van de zogeheten “continuous music” op de piano, waarbij hij aan één stuk doorspeelt zonder ook maar één stilte te laten vallen. Hij heeft ook 2 wereldrecords op zijn naam staan: 1.) die van snelst spelende pianist met 19,5 noot per seconde en 2.) de pianist die de meeste losse noten (93.650 om precies te zijn) in precies 60 minuten heeft gespeeld. Op zijn labeldebuut, want hiervoor heeft hij al vele klassieke en minimal music werken gemaakt, verkeert hij in goed gezelschap van Peter Broderick en Nils Frahm. Hij vindt met gemak de aansluiting bij deze hedendaagse musici, mede door zijn jonge, frisse en bovenal vingervlugge aanpak. Het is een groot genoegen hem (weer) in ons midden te mogen hebben.
De toekomst en het rijke verleden vloeien nu samen. Beide artiesten delen in feite hun vingervlugheid en beheersing van hun favoriete instrument; virtuozen pur sang dus. Dat kan natuurlijk leiden tot oeverloos gepriegel, maar daarvoor zijn beide heren te emotioneel geladen en te bewust van de uitwerking van hun muziek. Dit is ook iets wat op hun 4 composities tellende cd The Watchers al heel snel duidelijk wordt. De 12 snaren van Blackshaw naast nog veel meer snaren van Melnyk maken de dienst uit. Maar dat dan vooral om allerlei tot de verbeelding sprekende improvisaties uit te werken tot wezenlijke, emotievolle soundtracks dan wel klanklandschappen, die ergens tussen neoklassiek en experimentele muziek uitkomen. Ik denk dus ik besta, maar moet ik mijn eigen oren vertrouwen in deze? Het is van een ongrijpbare orde, vakmanschap en schoonheid, dat je haast zou gaan twijfelen. Hun improvisaties openen poorten naar andere dimensies, maar weten ook op aardse wijze hun punt te maken. Dagdromen, filosoferen en toch op prachtige manier concreet worden. De geluiden klateren in een continue stroom op kristalheldere, speelse en subtiele wijze door de luidsprekers naar buiten, die een soort kruisbestuiving van John Fahey, Jack Rose, Erik Satie, Philip Glass, Wim Mertens, Richard Skelton en Greg Haines vormen. Dit zonder dat die vergelijkingen helemaal opgaan, want bij het samensmelten van hun instrumenten komt er namelijk een extra magische glans over hun muziek heen, die zich niet laat vangen of verklaren. Als je eenmaal gegrepen wordt, laat deze muziek je ruim 3 kwartier lang niet meer los. Hier zijn twee grootmeesters aan het werk, die op bescheiden wijze en slechts met 2 instrumenten een diepe indruk weten te maken. Genialiteit behoeft geen overdaad, maar enkel goede ideeën en vakmanschap. Een ontwapend meesterwerk.
door Jan Willem Broek