Ieder jaar aan het eind van het jaar is het weer zover, het maken van eindejaarslijstjes . Sommige mensen vinden het verschrikkelijk en anderen hebben er veel lol in. Ik mag mijzelf tot die laatste groep rekenen, want eigenlijk begin ik altijd al te denken over mijn lijstje bij de eerste nieuwe release in het jaar. Om dan ieder jaar aan het einde het eigenlijk allemaal nog steeds niet zo duidelijk te hebben. Ook dit jaar is het zo gegaan. Wachten op die laatste bestelling om toch nog even die laatste plaatjes te horen en dan dingen terug luisteren die je al op de lijst had gezet. Denken, wikken, wegen. En dan altijd de vraag “Waarom toch eigenlijk, want wie gaat dit nu in hemelsnaam helemaal lezen?” (hopelijk jij als lezer natuurlijk). En dan nog de moeilijkheid: moet je nu wel die 2 uitermate goede platen die jezelf hebt uitgebracht meerekenen, of moet je deze achterwege laten. Eigenlijk heb ik altijd het laatste gedaan, tot dit jaar waar ik na vele andere lijstjes te hebben gezien er voor heb gekozen datgene te doen wat zoveel label mensen doen: hun eigen releases ook er tussen plaatsen. En waarom ook niet eigenlijk, als een ander label ze had uitgebracht waren ze net zover gekomen, toch? Maar goed, hier dus mijn top 12 aan albums, top 9 aan kleine formaten, top 7 aan reissues en de beste 10 live acts van het jaar.
De Top 12
1. Catherine Christer Hennix – The Electric Harpsichord (Die Schachtel)
Dit jaar is er veel aandacht geweest voor “early electronic music”. Veel niet eerder uitgebracht materiaal is uit de archieven opgedoken en ook veel reissues van lang vergeten platen hebben het daglicht gezien. En wat mij betreft is dit meer dan terecht. Met name via het Italiaanse label Die Schachtel zijn enkele zeer mooie uitgaves de wereld in gekomen. Een daarvan is het toch wel wonderbaarlijke The Electric Harpsichord van Catherine Christer Hennix. Een kort album met een dik boek met daarin uitleg over de muziek en stukken geschreven door oa. La Monte Young, de grootmeester van de minimale drone muziek. En niet onverwacht is het stuk dat we hier horen ook een minimale drone. En wat voor een, al bij de eerste luisterbeurt viel van verbazing mijn mond wagenwijd open. Met een elektrisch klavecimbel wordt een stuk gemaakt waarin met ogenschijnlijk simpele patronen een bezwerende sfeer wordt opgewerkt waarin grondtonen door fase verandering boventonen creëren die het vrije spel lijken te krijgen. Geïnspireerd door het werk van de eerder genoemde La Monte Young laat Hennix ons horen hoe het nu eigenlijk precies moet. Vanuit het niets direct mijn favoriete drone stuk ooit geworden, daarmee componisten als Charlemagne Palestine, Pauline Oliveros en Phill Niblock achter zich latend. Een schoolvoorbeeld.
2. Greg Haines – Until The Point Of Hushed Support (Sonic Pieces)
Met zijn album Slumber Tides en het “tussendoortje” Komarovo” en de samenwerkingen met Wouter van Veldhoven en Machinefabriek wist Greg Haines al zijn eigen plek te vinden binnen de jonge garde van moderne klassieke muziek componisten. Maar waar op met name Slumber Tides Haines nog veel aan het zoeken was naar het juiste geluid en daarmee ook wat zwakkere momenten kende is hij met Until the point of hushed support op een punt gekomen waar hij zich als volwassen componist presenteert. In vier stukken laat hij, wat mij betreft, het gehele garnizoen aan jongeren eens horen hoe dat nou precies moet. Het is al vrij snel duidelijk waar Haines de pap vandaan haalt, want met zijn composities komt hij toch aardig in de buurt van het betere werk van Arvo Pärt. De sfeer is uitermate droevig, maar met hier en daar toch een sprankje hoop verborgen. Hopelijk gaan er in de toekomst meer van dit soort plaatjes van deze jonge man verschijnen want hier krijg ik persoonlijk geen genoeg van.
3. Ubeboet – Archival (Moving Furniture Records)
Miguel A Tolosa is muzikant uit Madrid die zich bezighoudt met field-recordings en dronerige geluiden. Op deze eerste vinyl plaat van hem weet hij te overtuigen met een combinatie van minimale drone muziek die je diep naar binnen trekt en een natuurlijk geluid van field-recordings en betoverende instrumentatie en zangstemmen. Het geheel doet denken aan een combinatie van Nurse With Wound, The Hafler Trio en Popol Vuh. Het sterkste werk van Ubeboet tot nu, en dit doet verlangen naar meer.
4. Nicholas Szczepanik – Dear Dad (Basses Frequences)
Met The Chaismus, die mijn eindlijst van 2009 haalde, is Nichalos Szczepanik direct een van mijn nieuwe favorieten in het ambient/drone genre en met zijn solo plaat Dear Dad die dit jaar het licht zag, weet hij dit alleen nog maar te bevestigen. Dear Dad is een zeer persoonlijk verhaal dat hij heeft geschreven voor zijn vader. Een brief die hij nooit eerder heeft kunnen schrijven. Het lijkt een zeer moeilijk verhaal te zijn waarin hij moeite heeft zich te uiten. Het eerste van de twee stukken, When I Am No Longer Afraid Of You, is heel erg intens en vol met emotie. Je voelt als ware de pijn en ellende die Szczepanik van zich af wil schrijven. Terwijl in het tweede stuk, Forgive to Forget het lijkt alsof hij alles van zich af heeft weten te zetten zodat hij door kan met zijn leven. De titel is als het ware echt terug te horen. Geen gezellige cd, maar zo intens mooi dat Szczepanik voor een tweede jaar achter elkaar de top10 weet te halen. En dan te bedenken dat dit ook pas zijn tweede officiele release is. In de gaten houden, want deze jonge man kan zo maar eens uitgroeien tot een zeer grote naam.
5. Rose & Sandy – Play Cat's Cradle (Moving Furniture Records)
Een schots duo dat stiekem toch niet twee dames zijn. Ruaridh Law (ook van The Village Orchestra) en Dave Donnelly (ook van Production Unit) stappen hier een keer af van hun dansbare muziek en presenteren hier een stukje dromerige ambient waarin bewerkte zither geluiden gespeeld door Sandy (Donnelly) de hoofdrol spelen. Zachte zweverige drones maken suizen zoor de kamer soms lieflijk en rustig, terwijl op andere momenten dissonantie je haast de nekharen overeind doet staan. Hierdoor weet deze release, in tegenstelling tot veel andere ambient drones die het laatste jaar de markt op zijn gesmeten als of het lopende band werk is, continu spanning op te bouwen die je bij de les houdt. Heerlijk.
6. Christopher McFall – The Body As I Left It (Sourdine)
Deze Amerikaanse geluidskunstenaar volg ik al een tijdje en het lijkt er op dat hij met iedere release beter wordt. Op The Body As I Left It heeft Christopher McFall zijn geluidspalet uitgebreid met, naast de bekende field-recordings, een kapotte platenspeler en de computer, een piano. De muziek is rijk aan het geluid van krakende platen die langzaam in loopjes opbouwen, terwijl in de achtergrond zoemende drones een dreigende sfeer creëren. Maar met het geluid van de piano komt er ook meer ruimte voor melodieën, waar in zijn vroegere werk deze vaak toch wat meer verborgen waren. Deze extra laag maakt het voor de luisteraar een erg aangename ervaring. Een fijne plaat om 's avonds laat voor het slapen nog eens goed te beluisteren.
7. Evan Caminiti – West Winds (Three Lobed)
Misschien toch wel de groep van het jaar Barn Owl, niet zo zeer vanwege hun prachtige plaat Acenstral Star als wel de vele zij projecten en solo albums die er dit jaar zijn gekomen. Wat te denken van albums van Higuma Elm en Gärden Sound. Allemaal top albums waar menig andere rockende hippie zijn duim aan kan zuigen. Maar de plaat die mij vooral wist te raken is de solo plaat van Evan Caminiti op Three Lobed. Woestijn gitaren gecombineerd met zompige moeras drones. Dat klinkt als een vreemde combinatie maar Caminiti weet hier uitermate makkelijk mee weg te komen. Psychedelische klanken waarbij je de paddo's maar beter thuis kunt laten, want zelfs zonder is een behoorlijk trip gegarandeerd.
8. Grouper / Roy Montgomery (Self-Released)
Heel veel nieuws hebben we van Liz Harris aka Grouper dit jaar niet mogen horen. Er zijn een paar singeltjes uitgekomen en deze split plaat met Roy Montgomery. Al in begin januari heeft deze plakkaat zwart goud de platenspeler mogen bereiken. Op kant A krijgt Roy Montgomery het speelveld toegewezen, en deze wordt gebruikt voor een live uitvoering van Fantasia on a Theme by Sandy Bull (Slight Return) die als studio opname al eens op de verzamelaar Harmony Of The Spheres is uitgekomen. Raga gitaar gebaseerd op thema's van de befaamde folkmuzikant Sandy Bull. Een vrij sterke trek, maar het kan niet op tegen kant B waar Liz Harris haar kunstje mag tonen. Haar zijde staat ook wel bekend als The Vessel EP en had op zich heel mooi uitgebracht kunnen worden op een 10” EP, maar zoals deze hier is gepresenteerd is zeker niet verkeerd met in elkaar overlopende stukken. We krijgen van haar 4 nummers, waarvan de eerste als intro fungeert waarin het lijkt als of we door een hevige storm lopen. Uit de ruis komt langzaam de hemelse stem naar boven drijven die mij meteen weer tot op het diepst raakt. En dan komen we uit bij het midden stuk. De nummers Vessel en Hold The Way zijn eigenlijk gewoon de mooiste nummers dit jaar uitgekomen. Je zou het kunnen omschrijven als volledig uitgeklede shoegazer. Liedjes terug gebracht tot de essentie. Gefilterde gitaren en een fluisterende stem. Precies zoals we Grouper graag horen. En dan aan het einde vaagt alles weer weg met een outro van field-recordings en ruis. Sterke plaat maar van mij had het net iets meer Grouper mogen zijn. Maar in 2011 vast weer meer werk van haar.
9. Jefre Cantu-Ledesma – Love Is a Stream (Type Records)
De Amerikaan Jefre Cantu-Ledesma is vooral bekend van zijn werk bij de ooit als post-rock band begonnen Tarentel, maar sinds het uitkomen van Love Is a Stream op Type Records begint daar langzaam aan verandering in te komen. En dit is niet minder dan terecht. Love is a Stream telt 12 nummers waarin geluidsmuren in de stijl van My Bloody Valentine worden gecombineerd met spacey ambient structuren. Het geheel vormt een overdonderend ruizig geluid met veel verborgen lagen. Het is misschien een bekend verhaal wat we al van Fennesz, Tim Hecker en Belong kennen. Maar toch weet ook deze weer te boeien, mogelijk door de stiekeme romantische geluid dat af en toe komt op zetten. Ja, zeer terecht dat naast Tarentel nu ook de solo muziek van meneer Cantu-Ledesma eindelijk wat meer aandacht krijg.
10. N – Gager (Denovali)
Een dubbelaar op twee plakken zwart goud die totaal net over de 80 minuten klokt. Niet alleen hierdoor al een behoorlijk pittig plaatje. Dit is er een voor de liefhebbers van de verstilde drone muziek. Drones zoals we ook wel van Dirk Serries (Fear Falls Burning) kennen, maar deze plaat gaat nog wat dieper. Soms lijk je minuten lang naar een lang gerekte toon te luisteren, maar hier vinden zulke verfijnde veranderingen plaats dat het veel aandacht vraagt. Maar voor hen die geduld hebben ontwaard zich een wondermooi stuk muziek wat de gehele 80 minuten weet te boeien. Zoals met de eerdere releases van N is het nooit makkelijk te vinden (via de lokale platenboer hoef je het niet te proberen met zo'n naam) maar liefhebber van de gitaar drone? Ga ervoor (en probeer vooral ook zijn plaat Prora die ook dit jaar is uitgekomen).
11. Heavy Winged – Sunspotted (Type Records)
Al binnen 10 seconden wordt je door deze plaat gewoon volledige weggeblazen. Twee lange tracks waarin het drum geweld van Jed Bindeman wordt bij gestaan door de rammelende bass van Brady Sansone en de piepende gitaar van Ryan Herbert. Het was een moeilijke keuze of deze Sunspotted of toch Fields Within Fields de top zou halen, maar na een aantal keer beluisteren blijft bij deze gewoon de power hangen (al draai ik ze gewoon allebei na elkaar). Een brute combinatie tussen metal, noise, jazz, drones en improvisatie die iedere math-rock band totaal doet verbleken als softe troep. Volume op 10 en blazen maar!!!
12. Yellow Swans – Going Places (Type Records)
Pete Swanson en Gabriel Mindel Saloman vonden het voortbestaan van Yellow Swans mid 2008 eigenlijk niet meer zo belangrijk, toch is er uit de archieven nog genoeg materiaal gekomen om nog wat releases uit te brengen. En van al dat materiaal is Going Places het allerlaatste, en dat is misschien wel een goede keus geweest. Op Going Places spelen horen we pulserende ritmes en drones die al vanaf het eerste geluid je aandacht weten te trekken. Zoals bij Yellow Swans te verwachten is er zeer veel ruimte voor dikke lagen aan ruis, maar de opbouw wordt nooit ontweken. In de release zit veel spanning verwerkt door op de juiste momenten rustige passages in te bouwen. Een sferische noise plaat die zijn waarde heeft weten te bewijzen tot het einde van het jaar. Jammer dat de twee heren zijn gestopt, maar dan in ieder geval wel met hun meesterwerk, want op je hoogte punt moet je toch stoppen.
Het kleine formaat
Zelienople – Something Wrong and Right (Under The Spire) Uitgekomen als bonus business-card cd-r bij de heruitgave van Hollywood. Deze release bevat maar een nummer, maar dan wel direct het mooiste nummer dat ik dit jaar heb mogen horen (ja samen met die eerder genoemde Grouper nummers). Fijne rustgevende geluiden die ergens tussen pop, post-rock, jazz en folk hangen met daarover een zwoele warme stem.
Keith Fullerton Whitman – Variations For Oud & Synthesizer (Self-Released) Een artiest die altijd blijft verrassen en dit keer door het geluid van een oud te combineren met analoge synthesizers. Een zeer origineel geluid waar veel spanning in terug te horen is.
Seein' Red & Mihoen! – Kots Op Nederland (Opiate) In week 48 nog beschreven in het Schaduwkabinet mag deze nu prijken in de lijst van de kleine formaten. Geweldige split EP van twee legendarische hardcore punk bands uit Nederland. Een heerlijke bak herrie met een boodschap die soms ook in humor verpakt mag worden.
Grouper – Hold/Sick (Room40) Tsja, Grouper. Ook hier weer twee heerlijke nummers die zweven tussen minimalisme en shoegazer. Ruim 10 minuten lekker wegdromen.
Winter's Day – Winter's Day 7" (Morc Records) Winter's Day is een samenwerking door Dawn Smithson (Jessamine) en Aaron Martin. Op deze 7” staan twee nummers waarin Smithson precies dat doet wat voor mij de muziek van Martin normaal mist: mooie zang toevoegen. Zeer sterke samenwerking waarvan in de toekomst hopelijk meer boven komt drijven.
Machinefabriek – Slovensko (Eat, Sleep, Repeat) Rutger Zuydervelt behoeft in Nederland (en daarbuiten) eigenlijk niet echt meer een introductie. Op Slovensko speelt hij met field-recordings uit Slovenië en in tegenstelling tot eerdere field-recordings releases weet hij hier twee zeer sterke stukken te leveren waarin veel te ontdekken valt.
Eric Chenaux – Warm Weather / Le Vieux Favori 4 (Eat, Sleep, Repeat) Twee korte nummers van deze muzikant uit de Constellation stal. Warm Weather is een liefdesliedje waar de pijn duidelijk in terug te horen is. Le vieux favori 4 is veel vrijer van aard. Hierin drones die doen denken aan Middeleeuwse volksmuziek gemaakt met een draailier. Een leuke 7” die toch steeds weer weet te verbazen.
Islaja / Christina Carter – Tsuki No Seika: Volume Three (Root Strata) Deel 3 uit deze serie van split singeltjes en wat mij betreft de beste tot nu toe. Twee stukken gemaakt met alleen de stem. Vooral de kant van Islaja weet zeer boeien. Met gelaagde vocalen maakt ze hier een liedje dat echt opbouwt tot onverwachte climax. Christina Carter blijft wat dichter bij haar eigen stijl. Ze draagt een gedicht voor en laat haar stem door effecten op de achtergrond vreemde geluiden vormen. Beide kort maar krachtig.
Kogumaza – Sevens / Mara (Low Point) Twee nummers die zich niet zo maar laten vangen onder een noemer. Een beetje stoner, een beetje drone een beetje post-rock maar toch ook allemaal weer niet. Een lekkere psychedelische trip die doet verlangen naar een volwaardig album.
Reissues
Fennesz – Endless Summer (Editions Mego)
Thomas Köner – Teimo (Type Records)
Thomas Köner – Permafrost (Type Records)
Neu! – Vinyl Boxset (Gronland)
The Dead C – Clyma Est Mort / Tentative Power (Ba Da Bing)
Richard Youngs – Beyond the Valley of the Ultrahits (Jagjaguwar)
The God Machine – One Last Laugh In A Place Of Dying… (Sony)
Live shows
Sylvester Anfang II
HalloGallo2010 Plays Neu!
Joanna Newsom
Richard Youngs
The Ex
Six Organs of Admittance
Gilles Aubry
Greg Haines
Cam Deas
Sunn O)))
Iedereen het beste voor 2011, dat er maar weer veel mooie muziek onze kant op mag komen.
(Sietse van Erve)