[2x cd, Kontrans/ToonDist]
Als je een bepaalde leeftijd passeert, schijnt de vos zijn streken te verleren. Het is dan ook zo’n verademing als dat eens niet gebeurt. Sommige mensen zeggen letterlijk wel eens tegen mij of het niet eens tijd wordt volwassen te worden (hoewel men volwassen meestal met ouwelijk verwart). Nee mensen! Nee! Het kind in onszelf mogen we nooit verliezen. Waarom zou dat moeten? De jeugd heeft de toekomst en dat is in de muziek niet anders. Een artiest die dat als geen ander bewijst is de legendarische stemkunstenaar, muzikant, geluidsdichter en autodidact componist Jaap Blonk. Hij is de 60 gepasseerd, maar blinkt nog altijd uit in vernieuwende, jonge muziek. Hij heeft inmiddels een discografie waar je U tegen kunt zeggen, maar veel belangrijker is dat de muziek ook van een ongekend niveau is. De laatste paar jaren neemt de productie weer aardig toe, met diverse geweldige releases tot resultaat. Ik hem meermaals live mogen zien en hetgeen op mij de grootste indruk heeft gemaakt is zijn stem, die gewoonweg acrobatisch lijkt. Maar de muziek mag er ook altijd wezen. De gesjeesde student wiskunde weet op mathematische wijze hoger te scoren met muziek. Dat is in het begin nog met saxofoonmuziek en later met innovatieve elektronica plus zijn verbluffende stemkunsten. Van 1983 tot 1999 duikt hij op in de moderne jazzband Splinks, van 1987 tot 1989 in de improvisatiegroep Baba-Oemf en van 1987 tot 2005 in de avant-gardistische rockgroep BRAAXTAAL, die ik eenmaal heb mogen bewonderen. Daarbuiten ken ik hem vooral van zijn biologerende stemimprovisaties die hij solo dan wel met The Ex, Maja Ratkje, het Nederlands Blazers Ensemble, Cor Fuhler, Mats Gustafsson, Fred Lonberg-Holm, Ebony Band, Carola Bauckholt, Beukorkest, Machinefabriek en vele andere artiesten vanuit de hele wereld ten gehore brengt. Iedere keer als hij een nieuw werk uitbrengt, komt er een kinderlijk enthousiasme in me naar boven. Het gekke is dat hij over de landgrenzen heen vaak bekender is dan in eigen land. Neemt niet weg dat hij toch een heldenstatus heeft bereikt. Nu zijn er maar liefst twee nieuwe werken van deze door de wol geverfde bezige artiest.
Als eerste is er de cd Songs Of Little Sleep. Zelf heb ik altijd moeite om de dag af te sluiten en vind ik slapen eigenlijk zonde van mijn tijd. Het liefst ga ik door tot diep in de nacht. Welnu, deze cd gaat dan ook over slapeloosheid. De muziek is alles behalve slaapverwekkend, eerder verkwikkend en daardoor een slecht medicijn tegen de slaap. Maar voor deze muziek wil je dan ook graag opblijven en waarschijnlijk gedijt deze ook het beste in de diepe nacht. Blonk brengt zijn typerende stemkunsten ten gehore, waarbij hij ook meermaals snurkende en andere charmante geluiden die je in de slaap maakt weet te produceren. Deze omhult hij met bevreemdende, abstracte elektronica en her en der ook akoestische instrumenten, die precies aansluiten bij een koortsdroom; namelijk niet te begrijpen, te vatten of uit te leggen. Het heeft wel wat weg van een Mongoolse nachtmerrie in een productie van David Lynch. Vreemder kan ik het niet maken, maar wel kan ik zeggen dat dit muziek is die ertoe doet. Het is een belevenis, een avontuur, een droom en gewoonweg iets dat je niet kunt uitvlakken. Het is een elektro-akoestisch luisterspektakel waarvan je enkel kunt dromen. Een parallel universum wordt hier geschetst waarbij woorden tekortschieten!
En dan is er ook nog het album Trace Of Speech, waarbij de meester van de stem en dadaïstische kunst genadeloos verder gaat met het experimenteren op elektro-akoestische muziek. Hij gaat hier aan de haal met karakterherkennigssoftware, die losgelaten wordt op tekeningen. Met de teksten die hieruit voortvloeien gebruikt hij in combinatie met audio software, die dezelfde tekeningen weer in geluid hebben omgezet. De computer als leidraad om kunst te maken, waardoor je eigen persoonlijkheid in feite buitenspel blijft. Een interessant gegeven en met de hand van de meester ook omgetoverd tot intrigerende kunst. Je baant je een weg door futuristisch schroot en plukt er de vruchten uit. Het is zowel kakofonisch als biologerend en weet je op ambivalente wijze te boeien. Geluid en non-geluid, muziek en non-muziek en kunst en werkelijkheid dwarrelen om elkaar heen. Deze toegepaste kunst is er één van de prachtige buitencategorie. Voor deze meesterlijke entertainer kunnen we enkel heel diep buigen!
door Jan Willem Broek