Beter later dan nooit, maar hier is mijn lijstje uit het:
SCHADUWKABINET
Ik luisterde naar: Ester, Édouard Ferlet, Ola Gjeilo, Sen Morimoto, Ragana, Sand Snowman en Claire M Singer.
Jan Willem
Ester – Laundry (ep, AudioSport Records / It’s All Happening)
De vuile was buiten hangen doe ik liever niet. Als de was weer gedaan is, mag die gezien worden. Of in het geval van Ester gehoord worden. Dit is het project van de Amerikaanse kunstenaar en muzikant Anna Holmquist (zij/hen). Ze komen nu op het Nederlandse indielabel AudioSport Records met de ep Laundry, die volgt op het album Turn Around (2020). Acht sterk geschreven songs, waarbij op sobere wijze oprechte gevoelens gebracht worden en bepaald geen wasverzachter wordt gebruikt. De was wordt hier gestreken door trouwe bandgenoot en cellist Katelyn Cohen (tevens achtergrondzang), die vooral de pracht van de songs accentueert en ondersteunt maar niet de boel plat- of gladstrijkt. Het is muziek die diepe snaren weet te raken, elke wasbeurt weer. Hoewel ze een eigen stijl hebben, moet je denken aan frisse akoestische, melancholische mix van Tanya Donelly, Meskerem Mees, Mitski, Natalie Merchant, Marissa Nadler, Stevie Nicks en Susan Lewis. Volgende keer mogen ze best een langer wasprogramma gebruiken, want nu is het na een goede 20 minuten alweer voorbij. Echt een wonderschoon kleinood.
Édouard Ferlet – Pianoïd 2 (cd, Mélisse / Outhere / Epicerie Libre)
Édouard Ferlet is een Franse pianist, die toch wel het vaakst met jazz geassocieerd wordt. Toch heeft hij door de (vele) jaren heen zeer uiteenlopende werken het licht laten zien. In 2021 start hij zijn zogeheten “Pianoïd” project, waar hij de relatie tussen mens en machine middels de piano wil laten horen. Nu is deel twee, Pianoïd 2, een feit. Hierop brengt hij in drie kwartier 12 stukken, die wederom de genoemde relatie onderzoeken. De menselijke emoties vertolkt op jazzy, trance- en minimal music-achtige wijze. Er is ruimte voor contemplatie, maar ook voor opzwepende zaken en plezier. Het is knap hoe hij met de piano dit alles weet te bewerkstelligen. Het gaat soms op kalme bezinnende wijze maar ook dikwijls met de vingervlugheid van een Lubomyr Melnyk en het mechanische van Hauschka. Eenmaal is er ook spoken word te horen. Dat alles levert echt een meeslepend en opwindend album op.
Ola Gjeilo – Dreamweaver (cd, Decca Classics)
Ola Gjeilo is een Noorse componist en pianist, die sinds 2007 al menig album heeft uitgebracht. Daarbij gaat de muziek van jazz tot pop en neoklassiek. Ik volg hem niet op de voet, mede omdat niet alles mijn kopje thee is, maar was eerder wel geraakt door zijn prachtalbum Wintersongs uit 2017, waarop hij samenwerkt met 12 Ensemble en The Choir Of Royal Holloway. Daarmee wist hij zijn pianowerk in mooie neoklassieke winterse landschappen te plaatsen. Dat laatstgenoemde koor is samen met Royal Philharmonic Orchestra te horen op zijn nieuwe album Dreamweacer. Hij levert hier 19 stukken van samen ruim 56 minuten af, die van een werkelijk onaardse schoonheid zijn. Dromerige pianostukken samen met orkestraties en koorzang zorgen voor een overdonderende luisterervaring. Daarbij duiken namen op als Arvo Pärt, Philip Glass, Michael Nyman, Ólafur Arnalds, Trio Mediæval en Edvard grieg (er zitten ook ietwat zoete Mona momenten in). Het levert een schilderachtig en wonderschoon album op.
Sen Morimoto – Diagnosis (cd, City Slang / Konkurrent)
Een diagnose stellen is dikwijls best een heel gepuzzel, maar is meestal wel verhelderend. De Amerikaanse multi-instrumentalist Sen Morimoto houdt er ook wel van om het meer complexe materiaal aan te gaan. Dat in groepen als Two Guys In Wendell en Big Nils of te gast bij Lala Lala op de saxofoon, maar ook al twee keer solo. Hij presenteert zijn derde album Diagnosis. Hoewel hij zelf al behoorlijk wat in de strijd gooit (zang, saxofoon, gitaar, bas, wurlitzer, synthesizers) krijgt hij links en rechts nog hulp op zang, synthesizers, bas en drums. Zijn muziek doorkruist normaal gesproken genres als hip hop, jazz-pop, soul en funk. Dat is eigenlijk ook weer het geval op de 13 tracks die hij hier serveert, zij het dat het op een meer speelse en stuiterende manier. Toch is er ook steeds voldoende ruimte voor bezinning. Daarbij heeft hij er meerdere soorten hop doorheen gemixt. Het is redelijk divers en verrassend wat hij in bijna drie kwartier voorbij laat komen. Daarbij moet je het ergens zoeken tussen Sufjan Stevens, Momus, Radiohead en zelfs een flinke scheut Jamiroquai. De diagnose hier lijkt me ondanks de complexiteit duidelijk: topalbum!
Ragana – Desolation’s Flower (cd, The Flenser / Konkurrent)
Als iets het label The Flenser kenmerkt is het wel de kaalgeslagen naargeestigheid, maar wel op een functionele en indrukwekkende manier. De output bestaat uit black metal, doom en andere duistere muziek. Een imponerende band als Have A Nice Life is een veelzeggend voorbeeld in deze. Een Amerikaans duo dat ook al sinds 2011 een diepe indruk weet te maken is Ragana. Er bestaan wel meer bands met deze naam, maar ik heb het over het duo Maria (zang, gitaar) en Nicole Gilson (drums, zang). Ze hebben al een album of 5 uit vol met de betere dark metal, waar ook altijd een flinke scheut emo en experimenten doorheen zit. Dat nog even los van hun anarchistische en feministische houding. De releases verschijnen veelal op cassette en/of vinyl, maar hun nieuwste Desolation’s Flower is er dan eindelijk ook gewoon ouderwets op cd. Ze leveren hier 7 tracks van samen ruim 41 minuten, die er niet om liegen. De urgentie spat er vanaf en het is allemaal bij de strot grijpend intens. De vocalen zijn dikwijls uitzinnig, desperaat en hard, maar weten soms ook op meer kalme wijze tot diep onder je huid door te dringen. Het is gitzwart en soms nog wel donkerder, maar het is ook van prachtige kracht. Daarbij moet je denken aan een duister verbond tussen King Woman, The Body, Have A Nice Life, Zeni Geva, Wolves In The Throne Room, Myrkur en Esben And The Witch. Uppercut na uppercut, die je met liefde incasseert. Wat een machtig album!
Sand Snowman – Eternal Recurrence (cd-r, Reverb Worship)
Het is alweer een tijdje geleden dat ik iets heb geschreven over Sand Snowman, dat vanaf 2005 het langlopende project van de Britse multi-instrumentalist Gavan Kearney is. Zijn albums zijn uitgebracht op uiteenlopende labels als Time-Lag, Beta-Lactam Ring Records, Tonefloat en Reverb Worship. Hij is overigens ook nog te horen in de groepen Anubis en Still Light. Met Sand Snowman brengt hij doorgaans een niet alledaagse combinatie van Britfolk, wereldmuziek, ambient, avant-garde en akoestische progrock. Op zijn nieuwe album Eternal Recurrence is dat eigenlijk niet anders, zij het dat de nadruk iets meer op de akoestische instrumenten ligt. Daar weeft hij wel weer op vernuftige wijze allemaal psychedelische en wereldse elementen doorheen. Daarmee maakt hij zijn eigengereide vlechtwerken, die ondanks de gedetailleerdheid door de vele instrumenten toch een sobere en lekker melancholische sfeer neerzetten. Sand Snowman is en blijft een prachtig en volslagen unicum.
Claire M Singer – Saor (cd, Touch)
Er is tegenwoordig een zeer interessante lichting aan vrouwelijke componisten, die er echt uitspringen. Neem Sarah Davachi, Youmna Saba of Kali Malone. En dat is van alle tijden en er zijn er heus meer, maar de laatste tijd valt het op. Ook het orgel is daarbij dikwijls een graag gezien instrument. Een componiste die in het genoemde rijtje past is de Schotse Claire M Singer, die akoestische en elektronische muziek, mede voor film en installaties. Ze staat bekend om haar experimentele benadering van het orgel en haalt haar werk inspiratie uit het dramatische landschap van haar geboorteland Schotland, waarbij ze rijke harmonische texturen en complexe boventonen onderzoekt die steeds wisselende melodische en ritmische patronen creëren die bijna verdwijnen zodra ze opduiken. Ook haar nieuwe album Saor, de eerste van een drieluik. Het betekent overigens “vrij” in het Gaelic. De muziek is geïnspireerd door de bergtoppen in Claire’s thuisland:
“Saor volgt twee verhalen: mijn trektocht door de Cairngorm-bergen in Aberdeenshire door de granieten plateaus, corries, glens en straths, en mijn verkenning van het orgel uit 1872 gebouwd door Peter Conacher & Coy, Huddersfield in Forgue Kirk Aberdeenshire, waar veel van mijn voorouders liggen.”
Ze toont hier andermaal aan hoe haar experimentele benadering van het pijporgel prachtig samengaat met de tot de verbeelding sprekende, subtiele harmonieën. Naast het orgel heeft ze muziek gemaakt met mellotron, harmonium, cello en elektronica. Saillant detail is nog dat de titeltrack in het Amsterdamse Orgelpark is opgenomen. Ruim 70 minuten lang weet ze je op de punt van je stoel te houden. Het is net zo fascinerend, filmisch als fabelachtig mooi wat ze hier laat horen.