Nazomer of herfst, leven of dood, hier het allesomvattende lijstje uit het:
SCHADUWKABINET
Ik luisterde naar: Manu Chao, Efterklang, Marcus Fjellström, Max Richter en Alan Sparhawk.
Jan Willem
Manu Chao – Viva Tu (cd, Because Music/ Radio Bemba)
Ik was een enorme fan van Mano Negro en ook van de eerste twee albums van zanger en muzikant Manu Chao daaruit. Daarna volgde eigenlijk niet veel meer dan herhalingen op nog een paar albums, waarvan de laatste uit 2007. Manu Chao is wars van alles wat groot is, van concertzalen tot het grote geld; al heb ik zo’n vermoeden dat de muziek hem geen windeieren heeft gelegd. Na 17 jaar is er het nieuwe album Viva Tu. Val je hier van de stoel van de veranderingen? Nee, Manu Chao is gewoon Manu Chao en brengt weer zijn mix van rock, Latin, reggae, roma muziek en pachanga. Hij krijgt in twee nummers hulp van Willie Nelson en Laeti en wordt voor de rest door een wisselende crew bijgestaan. En eerlijk is eerlijk, dit is gewoon meer van hetzelfde. Maar eerlijk is eerlijk, het smaakt ook altijd wel naar meer. Op de één of andere manier komt de zomer even uit je speakers met zijn muziek. In deze tijd van het jaar is het dan ook heerlijk na zomeren.
Efterklang – Things We Have In Common (cd, City Slang / Konkurrent)
Net na de eeuwwisseling werd de Deense formatie Efterklang al opgericht en van 2004 kwamen steeds met bijzondere albums naar buiten. Daarbij weten ze, hoewel ze steeds anders voor de dag komen, altijd een soort sprookjesachtige sfeer aan hun muziek toe te voegen. Die muziek komt veelal ergens uit tussen pop, neoklassiek, folk experimentele elektronica en post-rock uit. Met de harde kern, bestaande uit Mads brauer, Casper Clausen en Rasmus Stolberg, brengt Efterklang nu hun nieuwe zevende album Things We Have In Common, waarbij ook oudlid Rune Mølgaard (piano, synthesizer, zang) weer aanschuift. Maar dat is niet alles, want ook Beirut’s Zach Condon (trompet), Tatu Rönkkö (drums, percussie) van Liima, Mabe Fratti (cello, zang) en haar gitarist Hector Tosta, Nils Gröndahl (viool) uit Under Byen, Christian Balvig (piano, vibrafoon), Francesco Donadello (Turkse trom) van Giardini Di Mirò, een meisjeskoor en meer zijn hier van de partij. Met dit album is de cirkel rond en sluiten ze een proces af, dat begon met Altid Sammen (2019) en vervolgens Windflowers (2021). Deze albums vertegenwoordigen een opening naar een eenvoudigere, inclusievere manier van expressie. Op het eerste album onderzochten ze de menselijke gemeenschap, op de twee de relatie tussen menen en de natuur en dit nieuwe album gaat over collectieve spiritualiteit en erbij horen. Het levert weer prachtig harmonieuze muziek op met een feeërieke inslag. Bepaald niet druk, zoals de gastenlijst doet vermoeden, al laten ze her en der wel wat meer tegendraadse klanken horen. Al met al gaat het album als een zwoele bries langs je gezicht en weet je daarmee even te onthaasten. Daarbij zijn de weelderige vocalen ook weer heel erg fraai. Het levert gewoon weer een zinnenstrelend prachtalbum op.
Marcus Fjellström – The Last Sunset Of The Year (2cd, Miasmah)
De Zweedse componist en multimedia-artiest Marcus Fjellström was een bijzonder fenomeen aan het experimentele neoklassieke firmament. Was, want hij is vlak voor zijn 38ste verjaardag plots overleden. Hij laat echt een aantal prachtige werken als erfenis achter. Nu is er postuum nog het dubbelalbum The Last Sunset Of The Year. Hierop is muziek samengebracht, verzameld door zijn bevriende collega’s Erik K. Skodvin en Dave Kajganich, die is geschreven en geproduceerd tijdens zijn periode als componist voor het eerste seizoen van de AMC-anthologieserie “The Terror”, die gaat over de gedoemde Franklin-expeditie uit 1845 om de Northwest Passage te vinden. Maar het album is niet de soundtrack ervan, al zullen sommige thema’s en de gespannen atmosfeer voor de kijkers wel bekend voorkomen. Het is daarentegen wel een muzikale reis die het mysterie, de grootsheid en de verlatenheid van het Noordpoolgebied oproept en de spirituele en existentiële implicaties van het reizen erheen articuleert. Op zijn typisch isolationistische wijze brengt hij een soort gruizige neoklassiek, die zowel het leven als de dood een hand geeft. De samenstellers zeggen erover:
De titel van het album komt van een moment in de show waarop een groep Victoriaanse zeilers, die vastzitten in winterpakijs en kampen met afnemende psychologische middelen en voorraden, op het dek van een van de gedoemde schepen staan om de zon even boven de horizon te zien opkomen en vervolgens meteen weer onder te zien gaan in de laatste zonsondergang van het jaar voor zes weken duisternis, een gebeurtenis die, zelfs door de lens van hun onvermijdelijke komende verliezen, nog steeds als iets verbazingwekkends en moois kan worden beschouwd. Geen van die mannen kon weten, en wij ook niet, wat ons te wachten staat over de grens van de dood, maar in The Last Sunset of the Year lijkt Marcus een idee te hebben gehad.
Uit de 75 stukken die Marcus achtergelaten heeft, zijn er uiteindelijk 26 geselecteerd om op dit album uitgebracht te worden. Op de eerste schijf staan 14 composities van samen bijna drie kwartier, die je echt van het begin tot einde stevig in de houdgreep weten te nemen. Datzelfde geldt voor de 12 tracks op de tweede schijf, die samen een fractie korter duren. Al de 26 tracks zijn verdeeld onder vier titels (met vervolgnummers), te weten “Last Morning Watch” (I t/m VII), “Last Draughts, Last Best Effort’s” (VIII t/m XIV), “Last Fixed Position”(XV t/m XIX) en “Last Heat, Last Exertions” (XX t/m XXV en outro). Het is bloedstollend spannend en van een ijzige, soms haast spookachtige schoonheid allemaal. Een magnifiek meesterwerk.
Max Richter – In A Landscape (cd, Decca)
Voor de betere neoklassiek al dan niet vermengd met elektronica kan je gerust aankloppen bij de in Duitsland geboren Britse componist Max Richter. Hij maakt zowel imponerende studioalbums vol als muziek voor films, theater en de zogeheten “Recomposed By”-serie, waarbij hij nieuwe benaderingen van grote componisten laat horen. De rode draad is toch wel de fijne melancholie door dat alles. Hij is nu weer eens terug met het studioalbum In A Landscape, waarop hij in een goede 56 minuten maar liefst 19 composities de revue laat passeren, waar langere stukken worden afgewisseld met korte stukken die de titel “Life Study” (I t/m IX) hebben meegekregen. Die laatste lijken een soort overpeinzingen of intermezzo’s om het grote geheel wat lucht te bieden. Voor het geheel brengt hij piano, elektronica, Hammond orgel, elektronische percussie en samples, waarnaast hij 5 strijk- en 6 blaasmuzikanten inzet. Het levert weer een zo verbluffend, droefgeestig en narcotiserend mooi geheel op, dat je haast denkt dat je droomt. Wat een biologerende beauty!
Alan Sparhawk – White Roses, My God (cd, Sub Pop / Konkurrent)
Alan Sparhawk is bekend van onder andere Retribution Gospel Choir, Elegy en The Black-Eyed Snakes, maar toch vooral van Low. Die band behoort echt tot één van mijn favorieten. Helaas is zijn vrouw en mede bandlid Mimi Parker in november 2022 overleden. Een grote klap voor hem en de genadeklap voor Low. Mimi was altijd een baken van rust naast de ietwat onstuimige Alan. Na een oud solo gitaaralbum en nog één met Charlie Parr is hij nu terug met zijn soloalbum White Roses, My God. Ik kan niet anders zeggen dat dit behoorlijk wennen is. Met drummachines, gitaar en synthesizers zet hij eigenlijk best spannende muziek neer, die ergens door dub, funk, glitch, drum n’ bass, synthpop, abstracte en leftfield elektronica, maar ook vervormde rock heen kronkelt. Daarover zingt hij op totaal onherkenbare wijze door een stemvervormer, wat de doorwaadbaarheid van de songs niet eenvoudig maakt. Maar je voelt aan alles dat dit zijn rouwverwerkingsplaat is en tevens een zoektocht naar een eigen sound en vooral zijn nieuwe stem. En dan hoor je ineens een stem die probeert door de eierschaal te breken om opnieuw geboren te worden, soms aangemoedigd door zijn kinderen op bas en zang. Dan voel je ineens het intense verdriet, de worsteling en hoor je de schreeuw om een weg terug. Hopelijk komt het goed met Alan. Het album, dat je na meerdere luisterbeurten steeds meer in je armen sluit, maakt ook nieuwsgierig naar wat hierna gaat volgen.