Een rare wereld met onduidelijke regels over het gebruik van mondkapjes. Zonder iets voor de mond te nemen en met veel regels, maar vast niet minder raar zijn onze lijstjes uit het:
SCHADUWKABINET
We luisterden naar: Fiona Apple, Laura Marling, Protomartyr en Vlimmer (2x).
Jan Willem
Fiona Apple – Fetch The Bolt Cutters (cd, Epic/ Clean Slate)
Qua eigenzinnigheid, gedrogeerde blik en gezin doet de Amerikaanse zangeres en poëet Fiona Apple wel aan Billie Eilish denken, zij het dat de eerste 25 jaar eerder is geboren en uit andere muzikale vaatjes tapt. Maar beide zijn dochters van acteurs; de moeder van Fiona is tevens zangeres. En ze laten alle twee een andere sound horen binnen de geijkte genres. Fiona Apple McAfee-Maggart (computer en virusscanner in één) laat sinds 1996 van zich horen met een bijzondere vorm van pop, noem het gerust art-pop. Maar ze verwent ons niet, want er zijn tot nu toe maar 4 albums verschenen. Ik zal de met enige regelmaat recensie vullende titels hier niet neerpennen, maar het zijn echt wel heel fraaie. Met tussenpozen van respectievelijk 3, 6 en 7 komen haar voorgaande albums uit. Nu is na 8 jaar wachten eindelijk haar vijfde album Fetch The Bolt Cutters een heugelijk feit. En het was het wachten ook waard! Daar waar de vorige wat theatraal werd, zet ze dat hier functioneel om in allerhande ongekunstelde experimenten, waarbij er qua resultaat een biologerend popalbum uitrolt, dat het verschil weet te maken. Het schuurt allemaal meer en heeft een rauwer randje gekregen, ook qua taalgebruik. hetgeen wel aansluit op haar fysieke verschijning. Ik bedoel nu niks seksistisch, maar voorheen was ze een frêle, misschien zelfs wat verlegen en engelachtige verschijning en nu is ze fraai getekend door de tijd en tatoeages wat minder gepolijst en meer zelfverzekerd. De muziek wordt gelardeerd met allerhande samples, zoals blaffende honden. Nu ben ik meer een liefhebber van katten, maar dit kan ik wel hebben. Ze weet sowieso een apart geluid aan de dag te leggen dat gaat van Suzanne Vega, Nina Nastasia, Cat Power, Tanita Tikarem en Amy Winehouse. Nu ja, dan zoiets, want Fiona Apple heeft toch wel echt haar eigen credits verdiend met dit eigenzinnige topalbum, die het wachten echt meer dan waard is geweest.
Laura Marling – Song For Our Daughter (cd, Chrysalis/ Partisan Records)
De Britse singer-songwriter Laura Marling is 30 jaar en presenteert alweer haar zevende album Song For Our Daughter in 12 jaar tijd. Van een bescheiden liedjessmid, maar gewapend met een tijdloze en bitterzoete stem, weet ze van meet af aan diepe indruk op mij te maken. Hoewel ze altijd wel samenwerkt met diverse gastmuzikanten, is het toch altijd haar melancholische feestje. Er zit ergens een oude ziel in haar verborgen, die schatten uit de jaren 70 in een hedendaags jasje weet te steken. Dat je niet eerdere keer meteen van je sokken geblazen wordt, kom enkel doordat ze vanaf het begin al op zo’n ontzaglijk hoog niveau opereert. Als je dan op je tweede cd I Speak Because I Can (2010) er ook nog eens een klassieker als Alpha Shadows uitgooit, dan schep je echt enorme verwachtingen. Nu is ze nooit tegengevallen, maar ze heeft het ook nooit per se in overtreffende trap anders gedaan. Dat geeft ook niks als je ergens tussen de 9 en de 10 scoort. Ook op haar nieuwe album vervolgt ze haar cum laude muzikale pad. Uiteraard mag Laura (zang, gitaar) weer rekenen op een keur aan gasten op gitaren, bas, contrabas, drums, moog, piano, loops, pedal steel, cello en strijkarrangementen. Maar het voelt toch allemaal als een meer intieme, persoonlijke plaat van deze geweldige artieste, die er ook nog eens een aantal songs levert die haar klassieker een paar broertjes en zusjes geeft. Kippenvel door schoonheid en contemplatie, die de liefhebbers van Nancy Elizabeth, Fran Rodgers, Joanna Newsom, Suzanne Vega, Essie Jain, Marissa Nadler en tevens Nick Drake zeer zeker zal aanspreken. Het is en blijft een bijzondere juweel in het hedendaagse singer-songwriters landschap.
.
Protomartyr – Ultimate Succes Today (cd, Domino)
De Amerikaanse groep Protomartyr brengt nu al zo’n 8 jaar lang sterke, tegendraadse album vol met de betere post-punk uit, die een hard maar emotievol, afstandelijk maar ook intiem en toch ook ontroerend en opzwepend geluid naar buiten brengt. Dat levert voor iedereen wat op, mits je er wat mee hebt natuurlijk. Hoewel ze echt prima albums hebben afgeleverd is er nog nooit een zogeheten magnum opus uitgerold. Dat lijkt nu wel anders. Dus dan noem je het nieuwe album ook gewoon maar meteen Ultimate Succes Today. Maar ik geef Joe Casey (zang), Scott Davidson (bas), Greg Ahee (gitaar) en Alex Leonard (drums) geen ongelijk. De synthesizer is overboord gekieperd en ze keren terug naar een meer basaal maar zoveel meer kontschoppend geluid. Hoewel je nog altijd zat invloeden terughoort en hun typische post-punk geluid ook herkenbaar blijft, is dit een album waar alles net meer op z’n plek valt dan voorheen. Meer urgentie, afwisseling, gekanaliseerde emoties en invoelbare muziek, maar ook met een zeker oprecht donker randje, wat allemaal zorgt dat dit album je echt bij de strot weet te grijpen. Daarbij krijgen ze her en der nog hulp op saxofoon, klarinet, fluit e vrouwelijke zang. De referenties bestaan uit een mix van Joy Division, The Birthday Party, Girls Against Boys, The Fall, The Ex, Sonic Youth en Pixies, waarbij ze meer dan ooit klinken als vooral zichzelf. Zo’n steengoed en meeslepend album, dat dit wel veruit hun beste werk tot nu toe genoemd mag worden.
Vlimmer – XIIIIII (mcd, Blackjack Illuminist Records)
Vlimmer – XIIIIIII (mcd, Blackjack Illuminist Records)
Multi-instrumentalist, zanger, componist, Blackjack Illuminist Records eigenaar en geestelijk vader van vele uiteenlopende bands Alexander Leonard Donat besloot in 2015 om met zijn hoofdproject Vlimmer een 18-delige serie mini albums uit te brengen, die op eigengereide Latijnse wijze genummerd zijn. Elk tellen ze zo’n 5 nummers en finishen rond de 21-23 minuten. Daarmee heeft hij er al 15 gemaakt en dus 75 nummers met ongeveer 330 minuten aan muziek. Tussendoor vindt hij ook nog de tijd om 6 andere mini’s buiten de serie uit te brengen, al dan niet samen met Thanatoloop of MAD MASKS, plus zijn enige full-length, de soundtrack Rainbow (2017). Dat is ongekend veel, zeker als je weet dat er ook nog werken verschijnen dan wel zijn verschenen onder zijn eigen naam en van zijn andere projecten Feverdreamt, Fir Cone Children, Flight Recorder, Infravoids, Jet Pilot, Leonard Las Vegas en WHOLE. Met zijn epee serie vertelt hij eigenlijk een verhaal over een jongeman die probeert te achterhalen waarom hij de beschadigde persoon is die hij is. Elk 
deel uit de serie vormt een ander hoofdstuk uit het verhaal. Nu is deel XIIIIII er, waarop het lijkt alsof de hoofdpersoon een middernachtmoord pleegt op een jogger, uiteindelijk zijn sleutels steelt en zijn luxe appartement op de bovenste verdieping binnengaat, waar hij uiteindelijk flauwvalt. Inderdaad, helemaal serieus moet je alles niet nemen. Donat doet dat met de muziek ook nooit helemaal. Hij wil muziek maken die past bij zijn verhaal en zich niet laten beperken door genregrenzen; dansen op gothic maar dan in je maatpak, gewoon omdat het lekkerder danst. Zoiets dan. De wederom 5 nummers hier zitten zoals altijd ergens in de hoek van gothic, shoegaze, postpunk, wave en indierock, maar houden zich niet helemaal aan de gebruikelijke spelregels. En dat maakt de muziek van Vlimmer eigenzinnig en verfrissend. Hier begint hij met melancholische, dromerige maar relatief heldere muziek, maar gaandeweg evolueert dat tot een soort uptempo, donkere en meer agrressieve gothic. Voor liefhebbers van zowel O.M.D. en Placebo als Joy Divison, Xmal Deutschland en Sisters Of Mercy, die openstaan voor buiten de lijntjes kleuren. Alweer een indrukwekkend nieuw hoofdstuk van een imponerend verhaal dat bijna ten einde is.
Ook het één na laatste deel XIIIIIII is zojuist verschenen. Overigens zijn er voor de verschillende delen ook steeds hand geschilderde, gelimiteerde houten bewaarboxen beschikbaar (zie afbeelding). De laatste 3 delen uit de serie gaan in de vierde box, daarvoor zitten er steeds 5 stuks in. Het verhaal op deze 17de verbeeldt een zenuwslopende koortsdroom waarin de hoofdpersoon wordt gearresteerd, berecht voor moord en veroordeeld. Het is een angstaanjagende onrust waarin de instellingen in elkaar overgaan. De man bevindt zich op een bedje, in een ziekenhuis, nog steeds aan het hof of in de gevangenis. Hij kijkt door zijn eigen ogen en tegelijkertijd door de ogen van mensen die hem omringen terwijl hij ervan overtuigd is dat hij wacht op zijn onthoofding. Ook weer niet al te serieus nemen. De muziek bevat wel die onrust. Dat begint eerst nog met donkere shoegaze, waarbij je de koortsdroom ervaart. Daarna wordt het net als in het bovengeschetste verhaal onrustiger, maar is er ook een surreële en etherische sound aanwezig. In de slottrack volgt er een soort Kafkaiaanse berusting, die ook niet zou misstaan in een David Lynch-film. Het knappe van Donat is dat hij telkens duidelijk zijn toch wel kenmerkende stempel drukt, terwijl de muziek best ander uitpakt, zij het soms op genuanceerde wijze. Aan bovengenoemde lijst voor de liefhebbers kan je hier ook nog wel In The Nursery, Slowdive en The Cure toevoegen. Er staat werkelijk geen maat op deze klasbak!