Na deze week moet ik even af-kicken van de muziek in het:
SCHADUWKABINET
We luisterden naar: Arca (4x), Just Mustard, Mondkopf, Mono, Angel Olsen, Perel, Jocelyn Pook, Scalping en Soak.
Jan Willem
Arca – Kick II (cd, XL Recordings)
Arca – Kick III (cd, XL Recordings)
Arca – Kick IIII (cd, XL Recordings)
Arca – Kick IIIII (cd, XL Recordings)
Arca, niet te verwarren met de Franse groep met Sylvain Chauveau, is het soloproject van de in Venezuela geboren, in de VS getogen en inmiddels in Barcelona woonachtige songwriter, elektronisch producer, DJ en muzikante Alejandra Ghersi (voorheen Alejandro). Na 3 toonaangevende werken vol leftfield, abstracte elektronica en ambient, komt Arca in 2020 met Kick I, waarop je steeds variërende mixen van reggeaton, IDM en leftfield elektronica krijgt. De meeste indruk maakt Arca met de dikwijls architectonische hoogstandjes van de beats, die echt onnavolgbaar en fascinerend zijn. Björk, Shygirl, Rosalía en SOPHIE zorgen daar voor de extra vocalen. De titel doet al vermoeden dat er meer delen zullen volgen. Nou dat is vorig jaar in eerste instantie digitaal ook gebeurd, maar nu ook op cd (en lp). En niet één vervolg, maar gewoon 4, waardoor de discografie-teller plots op 8 staat. De eerste is Kick II, die maar liefst 15 tracks (3 meer dan de lp en de digitale release) bevat en een goede 41 minuten duurt. Hier nemen de experimenten wat toe, maar is er ook meer focus op de reggeaton. Arca mag daarbij rekenen op steun van onder meer Mica Levi, Sia, Cardopusher en Boys Noize. En het zijn bepaald geen kliekjes die je hier aantreft, maar serieus te nemen nieuwe topnummers.
Dat geldt ook voor Kick III. In ruim 35 passeren 12 nummers de revue. Dit album pakt een stuk lawaaieriger, harder en experimenteler uit dan de twee vorige edities. IDM en leftfield elektronica voeren duidelijk de boventoon. Het is druk, complex en toch ook uiterst fascinerend. Er gebeurt zoveel, dat je nauwelijks de tijd krijgt om ergens bij stil te staan of vragen te stellen. Dat bedoel ik overigens geheel positief, want muziek die je zo kan bezig houden is een bijzonderheid op zich. Veel vervormde dan wel bevreemdende stemmen, buitenaardse en uptempo beats plus onnavolgbare combinaties van elektronische genres maken de dienst uit. Het is een heerlijk stuiterbal-album geworden, waarbij je nauwelijks tijd krijgt om op adem te komen. Hier werkt hij samen met onder meer Max Tundra, al is het toch weer echt een soloaangelegenheid geworden, waar het geniale aan de gekte grenst.
Dan ben ik inmiddels aanbeland op Kick IIII, dat een kleine 37 minuten lang en 11 nummers breed is. Arca werkt hierop samen met Oliver Coates, Planningtorock, No Bra en Shirley Manson (Garbage). De muziek bevat hier wat meer neoklassieke en vocale elementen, maar pakt dikwijls ook behoorlijk abstract uit. Ik begin wel steeds meer te begrijpen waarom dit onder een gemeenschappelijke hoofdtitel is uitgebracht. De raakvlakken zijn namelijk legio, maar elk album opereert net in een ander deelgebied. Dat maakt deze vijfdelige serie ook zo interessant. Op dit album wordt de wonderlijke elektronica vermengt met neoklassieke elementen. De gasten zorgen ook voor een duidelijk eigen inbreng, maar Arca weet zich als een kameleon ook steeds naar de omgeving te schikken. Hoewel de extremen hier wat uitblijven, is het nog altijd van een ongrijpbare bijzonderheid. Herkenbaar en toch zo anders.
Tot besluit is er nog Kick IIIII, dat 12 nummers bevat van samen bijna 42 minuten lang. Hierop mag Arca in een paar tracks rekenen op producer Alex Brady Epton, Sia en niemand minder dan Ryuichi Sakamoto. Dit is verreweg het rustige album van deze Kick-reeks geworden en gaat met enige regelmaat zelfs richting de ambient en pianomuziek, zij het dat de vervormde stemmen en soms bijzondere geluiden de rust die je daar doorgaans bij verwacht niet helemaal krijgt. Maar dat zou in het universum van Arca ook uit de toon vallen. Toch toont het tegelijkertijd ook de veelzijdigheid van deze artieste aan. En het is een schitterend project met vele gezichten gebleken, waarbij je het gevoel bekruipt dat er misschien zelfs nog wel meer te halen valt. Het is hoe dan ook voer voor liefhebbers van onder (veel) meer Aphex Twin, Rosalia, Venetian Snares, Flying Lotus, Atoms For Peace, Matmos, Autechte, Plaid, Oneohtrix Point Never, Anohni en Mica Levi. Wat een weergaloze trip en wat was dit kicken!
Just Mustard – Heart Under (cd, Partisan)
Op het New Yorkse Partisan label komen toch wel ontstellend veel sterke muziek uit. Denk aan Idles, Cigarettes After Sex, Fontaines D.C., Laura Marling, Torres en ga zo maar door. Nu heeft ook het Ierse Just Mustard zich bij hen gevoegd met hun tweede wapenfeit Heart Under. De groep bestaat uit Katie Ball (zang), David Noonan (gitaar), Mete Kalyon (gitaar), Rob Clarke (bas) en Shane Maguire (drums). Ze brengen in zo’n drie kwartier 10 songs ten gehore die het midden houden tussen shoegaze, indierock, noise, post-punk, post-rock, droompop en trip hop. Erg bepalend voor het geluid is de etherische, licht geknepen zang van Katie. Zij doet me sterk aan Alison Shaw van de Cranes, waar het helaas al 14 jaar oorverdovend stil is. Maar het goede nieuws is dat Just Mustard, geen idee of ze mosterd overigens bij hen vandaan hebben, vult op geheel eigen wijze dat gat op. In feite klinken ze als de zang (en soms muziek) van de Cranes met als steeds wisselende back-upband A Place To Bury Strangers, Nine Inch Nails, Esben And The Witch en My Bloody Valentine. Het is ouderwets genieten in een nieuw jasje!
Mondkopf – Spring Stories (cd, Miasmah)
De Franse muzikant Paul Régimbeau kan je al eens tegen zijn gekomen als lid van Oiseaux-Tempête, Foudre!, Autrenoir en Violent Magic Orchestra, maar zijn voornaamste bezigheid is het soloproject Mondkopf; al heeft hij één keer onder de naam Extreme Precaustions een album uitgebracht. Met Mondkopf is hij al sinds 2006 in de weer. Hij heeft daarmee verschillende soorten muziek mee naar buiten gebracht, zoals techno, IDM en electro, maar ook dark ambient, industrial, noise, experimentele muziek en drones. De gemene deler is wellicht dat het zich allemaal aan de schemerkant van het muzikale spectrum afspeelt. Dus het is wat dat betreft niet meer dan logisch dat hij zijn achtste album Spring Stories eens op het innovatieve Miasmah label van Erik Skodvin (Svarte Greiner, Deaf Center) uit laat brengen. Vergis je niet in de titel, want blije lammetjes en bloemetjes en bijtjes passen niet echt bij de 6 stukken, die hij hier in 35 minuten de revue laat passeren. Wat zijn muziek deelt met de lente is de explosieve groei en de daaruit voortkomende schoonheid. Hier gaat hij te werk met elektrische gitaar en effecten, die een soort verhalende stukken vormen, maar soms ook wel uit natuurlijke oerkrachten lijken te bestaan. Ze vormen metalachtige drones en dark ambient, waar ook folk-invloeden doorheen sijpelen. Wat dat betreft valt het te begrijpen dat hij door zowel Master Wilburn Burchette en Robbie Basho als Earth en Sunn O))) is beïnvloed. Neemt niet weg dat hetgeen Mondkopf hier laat horen geheel op zichzelf staat. Na de eerste twee uitstekende tracks, waar de spanning flink wordt opgebouwd, komt het in het derde “Through The Storm, In Your Arms” tot een eerste uitbarsting. Zo overrompelend goed! Daarna gaat hij verder met weer twee ijzersterke tracks, die je meeslepen naar de slottrack “Continuation”. Hier zijn Frédéric D. Oberland (Oiseaux-Tempête, Foudre!, Le Réveil Des Tropiques, The Rustle Of The Stars, Farewell Poetry) op sax en Tony Buck (Peril, The Necks) op drums te horen, die samen met Mondkopf voor een psychedelisch spektakel, dat in een behoorlijke muur van geluid eindigt. Een schitterend besluit van dit topalbum!
Mono – My Story, The Buraku Story (OST) (cd, Temporary Residence Ltd. / Konkurrent)
Een groep die sinds hun oprichting in 1999 alleen maar nóg beter lijkt te worden, is het Japanse Mono. Al 11 albums hebben ze uitgebracht met hun eigengereide postrock, dikwijls in combinatie met neoklassiek. De groep bestaat uit Takaakira “Taka” Goto (gitaar), Tamaki Kunishi (bas, piano, zang), Hideki “Yoda” Suematsu (gitaar) en Dahm Mario Santo Majuri Cipolla (drums). Voor hun nieuwe album My Story, The Buraku Story, de soundtrack voor de gelijknamige documentaire pakken ze het weer meer neoklassiek aan. Het melancholische geheel past ook meer bij het verhaal dat naar voren komt uit de film:
In het kort is de “Burakumin” (部落民), hetgeen “mensen van het dorp” betekent, een autochtone minderheid in Japan die al eeuwenlang gediscrimineerd worden. Niet om etnische redenen, maar om afkomst en bloedlijnen, die gebaseerd zijn op de beroepen die hun voorouders uitoefenden. Deze werden beschouwd als onrein, vanwege het contact met de dood. Daarbij moet je denken aan slachters, grafdelvers, leerlooiers, vuilnismannen en later ook handarbeiders, zoals schoenmakers, mandenmakers en bamboeverwerkers. Hun situatie was schrijnend en is nog altijd niet best in het hedendaagse Japan. Velen houden hun afkomst om die reden ook verborgen.
Het lijkt me evident dat dit bepaald geen vrolijk verhaal is, maar wel goed dat dit in deze documentaire naar buiten komt. Mono is op passende wijze aan de slag gegaan met piano gestuurde muziek, waaraan ze (geluiden van) strijkers, synthesizers en loops van koorzang hebben toegevoegd. Hoewel dit normaal gesproken de randgebieden zijn van hun veelzijdige muzikale universum, doen ze het net als genregenoten Mogwai echt met verve en compassie. Alleen in de slottrack worden de heerlijke postrock-gitaren weer even uit de kast gehaald. Voor de rest is het van een verstilde en uiterst intense pracht.
Angel Olsen – Big Time (cd, Jagjaguwar / Konkurrent)
Ik vind de Amerikaanse singer-songwriter Angel Olsen, als ze met haar doorleefde, bitterzoete zang haar melancholische muziek ten gehore brengt. Deze houdt meestal het midden tussen dark folk, altcountry, rock. Dat levert al 4 albums op, waarvan ik de laatste All Mirrors (2019) haar minste vind, omdat deze minder urgent en droefgeestig is. Laat ze nu juist dat album na een verbroken relatie herzien en andere versies het licht laat zien. Die belanden op Whole New Mess (2020), dat je echt als een ander en nieuw album mag beschouwen. Daar weet ze precies de juiste snaren te raken, die voor mij ontbraken op de eerste vertolking. Misère is vaak wel weer een bron voor inspiratie, hetgeen muzikaal gezien vaak mooi is maar op persoonlijk vlak voor de muzikant dikwijls minder. Toch ligt er ook een hoop verdriet, maar ook bevrijding en liefde ten grondslag aan haar nieuwe album Big Time. De inmiddels 35-jarige Olsen komt op haar 34ste naar haar ouders ook uit de kast, na een lang proces dat tot zelfacceptatie heeft geleid. Drie dagen naar deze hobbel te hebben genomen overlijdt haar vader en niet heel lang daarna haar moeder. De scherven van dit verdriet zijn verspreid over het nieuwe album. Daarbij gaan de songs niet alleen over rouw, maar ook over het vinden van vrijheid en vreugde in de ontberingen die zich voordoen. Met een keur aan uitstekende muzikanten, die Olsen (zang, gitaar) bijstaan op drums, percussie, gitaar, lap steel, bas, mellotron, piano, orgel, fluit, saxofoons, trombones, sitar, klavecimbel, vibrafoon, violen, altviool, cello, contrabas en meer. Het levert 10 aangrijpende songs op, die een behoorlijke snik bevatten, die volkomen oprecht klinkt en vanuit het diepste van haar lijf en geest naar bovenkomt. Het merendeel klinkt ook behoorlijk sober, ondanks de enorme gastenlijst. Maar bij vlagen wordt het ook uitbundig, want er mag ondanks de zwarte sluier ook wel eens wat gevierd worden. Je kunt haar situeren tussen Cat Power, Paula Frazer, Marissa Nadler, Shannon Wright, Tara Jane ONeil, Lisa Germano en Stevie Nicks. Het album over vele dieptepunten gaat muzikaal van hoogtepunt naar hoogtepunt. Meeslepende, diepgravende en soms verlammende pracht. Haar allermooiste tot nu toe!
Perel – Jesus Was An Alien (cd, Kompakt)
Perel is het project van de Duitse DJ en producer Annegret Perel Fiedler, die in 2018 debuteerde met Hermetica. Hierop liet ze een eigengereide mix horen van techno, nu-disco en wave. Daar gaat ze vrolijk mee verder op haar tweede album Jesus Was An Alien. De voorkant van de hoes is natuurlijk een parodie op Maria met Jezus, maar die is per se niet bedoeld om te schofferen of choqueren. Het album is een discours over de vraag of Jezus een echte alien was, maar ook een sociaal debat over wat religie vandaag is en inhoudt. Tevens is het een soundtrack voor de eigen reis van de luisteraar door de ingewikkeldheden en ironieën van het moderne geloof. Dat doet ze in geuren en kleuren, waarbij ze net zo makkelijk van de alternatieve dansvloer overschakelt naar de moderne, smaakvolle discotheek. De muziek wordt gezongen in het Engels, Duits en Frans, waarbij ze ook de hulp inschakelt van de Canadese songwriter Marie Davidson (Land Of Kush, Essaie Pas, DKMD) in de titeltrack. Daarmee kan ze eenvoudig laveren van Anne Clark naar Hercules & Love Affair, Lindstrøm en noem maar op. Heerlijk album dit!
Jocelyn Pook – Drawing Life: Remembering Terezín (cd, Humming Records)
De klassiek geschoolde Amerikaanse altvioliste en tevens zangeres en pianiste Jocelyn Pook heb ik vooral in haar beginjaren gevolgd, tot het begin van deze eeuw. Daarna heeft ze vooral soundtracks gemaakt, voor bijvoorbeeld Stanley Kubrick, die dik in orde waren maar die ik simpelweg niet per se moest hebben. Ze heeft verder met onder meer met Peter Gabriel, Massive Attack, Laurie Anderson, Ryuichi Sakamoto, Coil, PJ Harvey en The Communards, gewerkt. Onlangs stuitte ik op haar nieuwste album Drawing Life: Remembering Terezín, dat vorig jaar al is verschenen, maar waar ik nergens eerder over had gelezen. De link komt omdat ik van The Klezmatics iets opzoek en verneem dat hun zanger Lorin Sklamberg met Pook samen heeft gewerkt. Dan zijn mijn oren gespitst en ga ik op zoek. Dat heeft het lastig te verkrijgen genoemde album opgeleverd. En wat een beloning! Geen soundtrack ditmaal, of het moet er één zijn die uit het leven gegrepen is. Het gaat namelijk over het concentratiekamp in het destijds Tsjechoslowaakse Theresienstadt (Terezín), waar ook ruim 15000 kinderen terecht waren gekomen. Het is opgedragen aan alle slachtoffers van de nazi’s en muzikaal verder geïnspireerd door de tekeningen en andere kunstwerken van de kinderen uit dat kamp. Naast zanger Sklamberg werkt Pook hier samen met mezzosopraan Melanie Pappenheim en muzikanten op viool, cello, zang, klarinet, accordeon en harp. Door de muziek, die het midden houdt tussen neoklassiek, spoken word, minimal music, filmmuziek, dark cabaret, klezmer en folk, mixen ze ook interviews met de slachtoffers en geluidsfragmenten van treinen en andere sounds door. De muziek zit ergens tussen die van Philip Glass, Robert Moran, Towering Inferno, The Klezmatics, Laurie Anderson, Eleni Karaindrou en John Adams in en weet echt zeer diepe snaren te raken. Het leven tekenen, terwijl de uitkomst voor velen zo vaak nooit ingekleurd is geworden. Dit is zo’n volslagen uniek, overrompelend en diep ontroerend album geworden, waar je er niet veel van tegenkomt.
Scalping – Void (cd, Houndstooth)
Als je het over uitbraken in de wereld, moet je Bristol ook altijd in de smiezen houden. Qua muziek dan uiteraard. Daar is namelijk in 2017 de nieuwe band Scalping geboren, die middels twee 12”-es plus een remixalbum al hebben aangetoond een behoorlijk sensationeel geluid in huis te hebben. Een mix van grof gezegd techno, metal, industrial, drum’n bass, EBM en noise. Op detailniveau gebeurt er namelijk nog veel meer. Dat blijkt ook op hun heuse debuutalbum Void, waarop ze 9 nieuwe tracks serveren. Het viertal James Rushforth (bas), Alex Hill (elektronica), Nick Berthoud (gitaar) en Isaac Jones (drums) neemt je mee terug naar de hoogtijdagen van bands als Nine Inch Nails, KMFDM, Frontline Assembly, Tricky, Test Dept en Godflesh, maar kunnen ook overschakelen naar muziek die meer richting groepen als Burial, Dälek, Ben Frost, The Bug en Snapped Ankles koersen. Nieuw hier is de toevoeging van vocalen her en der, met samples maar ook door gasten Daemon en Grove. Dat sluit toch wel erg goed aan op hun toch al rijke sound. Eigenlijk klinken ze als een EBM band uitgevoerd door een stel zeer getalenteerde anarchisten. Ze lijken hun muziek vooral te vormen met hun nieuwsgierigheid naar het avontuur en het onbekende en pakken gewoon wat ze in de duisternis tegenkomen. Daarmee bouwen ze hun nummers op, die weliswaar door een donkere draad met elkaar verbonden zijn maar ook naar vele kanten op originele wijze uitwaaiert.
Soak – If I Never Know You Like This Again (cd, Rough Trade / Konkurrent)
Op 18-jarige leeftijd debuteert de Ierse singer-songwriter Bridie Monds-Watson als Soak op meer dan indrukwekkende wijze met haar album Before We Forgot How To Dream. Meteen ook een titel die een war oudere ziel doet vermoeden. Dat is ook het geval met haar stem, die doorleefd klinkt en je op volwassen wijze aan de hand mee weet te nemen. Terecht dat ze werd genomineerd voor de Mercury Price met haar geweldige mix van indierock, alternatieve rock en folk. Een jaar erna weet ze minstens zo te imponeren met het album Grim-Town; alsof ze een routinier is en al jaren onderweg is. Misschien wel in haar hoofd, want ze wil nu als non-binair door het leven gaan. Die keuze respecteer ik uiteraard en maakt dat ik het over “die” zal hebben. Nu is het derde album If I Never Know You Like This Again, een veelzeggende titel, een feit. Hierop is Soak alleen maar gegroeid en klinkt ook de bevrijding van hoe die zich nu voelt door in de muziek. Er zit niet alleen een groei in de breedte, maar ook in de diepte. Wat deze artiest al goed kon, is alleen nog maar beter geworden en zal ook nog diepere snaren raken. Daarbij dienden bands als Broken Social Scene, Pavement en de Radiohead ter inspiratieb. Liefhebbers van Pavement, Essie Jain, Soccer Mommy, Anna Burch, Mirel Wagner, Kristin Hersh en Kimya Dawson zullen dit ook wel waarderen. Het is allemaal wat harder en directer en dat komt de muziek alleen maar ten goede. Soak is een artiest die al veel moois heeft laten horen, maar hier in overtreffende trap laat horen dat er nog veel meer in het vat zit voor de toekomst.