We hebben lekker geleerd van de coronacrises, zo blijkt op Schiphol. Ik laat het vooral landen in het:
SCHADUWKABINET
We luisterden naar: Terry Allen & The Panhandle Mystery Band (2x), Federico Balducci & Franciso Sanfuentes, Barzin, Steven Brown, Cremation Lily, ’t Geruis, Hater, Gemma Humet, Rammstein, Max Richter, Rolling Blackouts Coastal Fever, Spiritualized, Trialogos en Wolf Vanwymeersch.
Jan Willem
Terry Allen & The Panhandle Mystery Band – Smokin’ The Dummy (cd, Paradise Of Bachelors / Konkurrent)
Terry Allen & The Panhandle Mystery Band – Bloodlines (cd, Paradise Of Bachelors / Konkurrent)
Het Paradise Of Bachelors label heeft in 2016 het debuut Juarez (1975) en tweede album Lubbock (On Everything) (1979) van de Amerikaanse singer-songwriter, conceptueel artiest en schilder Terry Allen weer het licht laten zien. Twee pareltjes, waarop je een bijzondere mix van country, altcountry en folk vindt. De twee albums die daar op volgden heeft hij met de zogeheten The Panhandle Mystery Band gemaakt, een behoorlijk grote begeleidingsband. Paradise Of Bachelors heeft die nu allebei opnieuw uitgebracht. De eerste daarvan is Smokin’ The Dummy (1980). Deze is minder gepolijst en wat meer bluesy en rockend dan de voorganger met dikwijls behoorlijk delirante teksten. De openingstrack “The Heart Of California” heeft hij daarbij opgedragen aan de Little Feat frontman Lowell George (The Mothers), die een jaar ervoor is overleden. Het zet de toon wel. Daar waar het wat melig qua muziek dreigt te worden, liegen de teksten er niet om en omgekeerd. Het is dan ook een zeer vermakelijk album, dat fans van onder meer Randy Newman, Bob Dylan en Captain Beefheart wel zal aanspreken.
Het tweede album is Bloodlines uit 1983. Deze klinkt weer een stuk consistenter en ligt meer in het verlengde van zijn tweede album. Inmiddels is Terry Allen al zo’n goede songwriter, dat het verlies aan wat dynamiek met zijn liedjessmidschap gecompenseerd worden. Er sluipen ook wat bluegrass, blues en texmex elementen in zijn muziek, al blijft hij dicht bij zichzelf. Ondanks de veelal rustieke muziek, gaat het tekstueel over zware thema’s, gebaseerd op eigen maar ook historische gebeurtenissen. Daardoor krijgt dit album weer een heel andere lading mee dan de vorige en behoren ze toch allemaal tot zijn klassiekers. Het is derhalve een groot goed dat Paradise Of Bachelors deze twee albums nu, fraai verpakt bovendien, weer onder de aandacht heeft gebracht.
Federico Balducci & Francisco Sanfuentes – El Velo De La Irrepresentable (cd, Default Standard)
Hoewel zijn naam wellicht anders doet vermoeden, is Federico Balducci een Amerikaanse muzikant, die naast solowerk ook in projecten als Clowder Ov Death, Jaguar Psychosis en West Street Trio te horen is. Op het album El Velo De La Irrepresentable, ofwel “de sluier van het niet representeerbare”, die al vorig jaar is verschenen, werkt hij samen met de Chileense muzikant Francisco Sanfuentes. Ze brengen hier in bijna 59 minuten 10 tracks, die op bijzondere wijze zijn opgebouwd. Ze brengen fraaie en bovenal biologerende lassen tussen industrial, neoklassiek, free jazz, avant-garde en experimentele muziek. Hun muziek weet je even totaal uit de realiteit te nemen en zorgt naast overdonderende pracht voor bezinning en onthaasting. Dat ondanks het vrij duistere aspect van hun muziek. Ze opereren volledig in hun eigen straatje, maar als ik dan toch een referentie moet geven, zou ik Giulio Aldinucci dan wel Murcof noemen. Het is echt een opzienbarend album van de buitencategorie geworden.
Barzin – Voyeurs In The Dark (cd, Monotreme / Konkurrent)
De Canadese singer-songwriter Barzin Hosseini is met zijn project Barzin altijd al een bijzondere en intieme entiteit geweest in muziekland. Hij start al met muziek maken in 1995, maar debuteert pas in 2003 met zijn gelijknamige album. Zijn muziek leunt deels op post-rock, maar kent ook akoestische liedjes, die soms ook richting sadcore, jazz, altcountry en neoklassiek kruipen. Daarbij laat hij zich altijd omringen met diverse gasten op uiteenlopende instrumenten. Hij heeft hand- en spandiensten bij Memoryhouse verleend en tevens een dichtbundel geschreven voordat hij zijn voorlopig laatste, vierde album To Live Alone In That Long Summer (2013 of 2014, afhankelijk waar je woont). Daarna heeft hij nog gewerkt aan filmmateriaal, maar nu is hij eindelijk terug met zijn vijfde album Voyeurs In The Dark. Hierop bundelt hij eigenlijk al het voorgaande tot een nieuwe sound, die dus ook filmischer is en put uit een breder palet aan stijlen. Het is tevens een fractie meer experimenteel. En toch is dit een in en in Barzin album, waar de melancholie en creativiteit op warme wijze uit alle poriën vloeit. Denk daarbij aan een tot de verbeelding sprekende mix van Spain, Gravenhurst, Dakota Suit, Spain, Rivulets, The Montgolfier Brothers, Sodastream en The White Birch. Het is zo fijn dat Barzin weer terug is, zeker met zulk prachtig materiaal.
Steven Brown – El Hombre Invisible (cd, Crammed Discs)
Multi-instrumentalist en zanger Steven Brown geniet natuurlijk de meeste bekendheid als lid van het legendarische Tuxedomoon, maar heeft ook een behoorlijke solocarrière al dan niet met mede Tuxedomoon-lid Blaine L. Reininger opgebouwd. Inmiddels woont hij al jaren in Mexico, waar hij in 1996 de groep Nine Rain gestart is, die zeker raakvlakken met zijn vorige moederband heeft, zij het met Mexicaanse elementen erbij. Hiervan verschijnen tot 2009 in totaal vijf albums. Tussendoor komen er nog solowerken en stuiptrekkingen van Tuxedomoon. Ook is er het Mexicaanse avant-garde project Ensamble Kafka, waarvan in 2013 één cd verschijnt. Nu is hij terug met zijn volgende soloalbum El Hombre Invisible, waarop overigens vele gasten meedoen. Onder hen zangeres Lila Downs, toetsenist Nikolas Klau (Nine Rain), trompettist/hoornblazer Luc Van Lieshout (Tuxedomoon, Flat Earth Society), violist maar hier met spoken word Blaine L. Reininger (Tuxedomoon, Falling Infinities) plus nog anderen op gitaar, bas, synthesizer, mellotron, percussie, jarana, trombone, trompet en viool. Steven Brown laat hier eigenlijk een hele fraaie dwarsdoorsnede van al zijn projecten en solo uitstapjes horen. Het is een mix van avant-garde, wereldmuziek en neoklassiek geworden, die zowel geschikt is voor de fans van Tuxedomoon en Nine Rain als die van Lou Reed & John Cale en Peter Hammill. Een opvallend sterk album na al die jaren.
Cremation Lily – Dreams Drenched In Static (lp, The Flenser / Konkurrent)
A Place To Bury Stranger, Funeral For A Friend of Graveyard Tapes zijn allemaal voorbeelden van niet al te opbeurende namen (en ja er zijn zat voorbeelden van anderen en zelfs macaberder). Eentje die ook wel in dat rijtje past is Cremation Lily, al zie ik er toch iemand bij die er vrolijk de fik in steekt. Maar het is de mannelijke artiest Zen Zsigo uit Engeland, die achter dit obscure project schuil gaat. Daarnaast houdt hij er de projecten c.q. aliassen Four Ages, Life In The Dark, Livimorket en Winterorbit op na en vind je hem nog in de groepen Bound Bible, Analgesic Secrets, Crystalline Fervour, Æþel Electronics, Reactive Identity en Natural Assembly. Vanaf 2009 brengt hij met dit alles muziek naar buiten. Met Cremation Lily is dat sinds 2013 gestart, waarbij de meeste van zijn werken het licht niet echt verdragen. Nu is zijn nieuwste wapenfeit Dreams Drenched In Static er. En net als zijn labelgenoten op het The Flenser label is het dikwijls lastig te classificeren. Zsigo brengt een soort muzikale koortsdromen, die ergens tussen collages van tig kleuren zwart, shoegaze, dubstep, ambient en industrial. Het is haast alsof je Burial, The Caretaker, Prurient, Maeror Tri, Have A Nice Life, Ringo Deathstarr en de vroegere The Telescopes een duister verbond zijn aangegaan.
’t Geruis – Bain D’Étoiles (cd, LAAPS)
Ik de projectnaam van ’t Geruis al zo mooi en het schept ook een zekere verwachting als het gaat om de muziek. Dit Belgische project van ene Daniel (meer is er niet vinden) maakt die verwachting ook waar op zijn debuut Various Thoughts And Places (20210, dat op het fijne Lost Tribe Sound label is verschenen. Hij maakt inderdaad muziek die vol geritsel en kraakjs zit, maar ook met meer herkenbare geluiden, waarmee hij een heel breekbaar en dromerig geheel maakt. Hij zoekt de balans op tussen schoonheid en hetgeen kapot is, of in elk geval vaak zo wordt beschouwd. Het kapotte in de muziek maakt het vaak perfect en dat is precies wat ’t Geruis ook weet te bereiken. Inmiddels is er op Lost Tribe Sound alweer een tweede album uit, maar die zal later dit jaar met de rest van de nieuwe serie op dat label verzonden worden (wordt vervolgd dus). Nu is er eerst zijn derde album Bain D’Ëtoile, dat in een gelimiteerde oplage van 200 op het innovatieve LAAPS label uitgebracht is. Het album gaat meer over verwondering. Hij schept hier met microgeluiden, kraakjes, piepjes en geruis, veldopnames, verdronken pianoklanken, suggesties van een trompet en andere geluiden een nachtelijke sfeer met de sterrenhemel als deken. Hoe langer je naar de sterren kijkt, des te meer zie je. Ook met deze muziek is het zo dat hoe langer je luistert, des te meer je hoort. Je hebt het gevoel door je geheugen te reizen langs de dingen die je hebt meegemaakt of dacht te zijn vergeten. Het zorgt dat weemoed zich meester van je maakt en voel je jezelf ook voldaan. Knap hoe muziek zoiets kan bewerkstelligen. Voer voor liefhebbers van The Caretaker, Andrew Tasselmyer, Kreng, Machinefabriek en Ian Hawgood. Ongepolijste schoonheid die veel sterren verdient.
Hater – Sincere (cd. Fire / Konkurrent)
Als je liefdevolle muziek maakt, dan is Hater wellicht niet de meest handige naam voor een band, maar dat is hoe de Zweedse formatie zich al sinds 2016 noemt. Verwar ze overigens niet met de gelijknamige metalband, waarbij de naam meer van toepassing is. Het viertal uit Malmö bestaat uit Caroline Landahl (zang, gitaar), Måns Leonartsson (gitaar), Frederick Rundquist (bas) en Rasmus Andersson (drums). Ze hebben inmiddels de twee albums You Tried (2016) en Siesta (2018) uitgebracht, waarop ze een fijne mix van pop en indierock laten horen met als oorvanger die heerlijk zoetgevooisde zang van Caroline. Nu zijn ze terug met Sincere, waarop ze 9 nieuwe songs lanceren. Het is wat gruiziger, harder en soms meer psychedelisch, zonder in te boeten aan charme en sfeer. Dat maakt ook dat ze hun muziek naar een hoger niveau tillen. Ze laten naast de genoemde stijlen ook meer shoegaze horen en dat past geweldig. Ter referentie moet je denken aan bands als Alvvays, Lush, My Bloody Valentine, Slowdive, Melody’s Echo Chamber, Pram en Loma. Een band om intens te koesteren.
Gemma Humet – Rere Tot Aquest Fum (cd, Satélite K / Xango Music Distribution)
De juiste keuzes maken is wat de Catalaanse zangeres Gemma Humet steeds weer doet. Ze besluit namelijk op achttienjarige leeftijd van klassieke pianomuziek over te stappen naar de studie jazzzang. Daarna volgt de hogere studies jazz aan de Escola Superior de Música de Catalunya. Tevens komt ze daar in aanraking met andere muziekstijlen als flamenco en traditionele, populaire en klassieke muziek. Dat zorgt ervoor dat ze mediterraan getinte muziek gaat maken met de groep Thalassa, voordat ze haar solocarrière start. Dat levert tot nu toe de schitterende albums Si Enrere Canto (2015) en Encara (2017) en Mátria (2020), waarop ze folk, jazz, pop, mediterrane en pianomuziek brengt in combinatie met haar emotioneel geladen en prachtstem. Ook hier kiest ze steeds ervoor om het net anders aan te pakken. Zo voegt ze per album net wat meer elektronica toe en weet ze haar aantrekkelijke cocktail steeds weer te verfijnen. Dat geldt ook voor haar vierde album Rere Tot Aquest Fum, hetgeen “achter al deze rook” betekent. Het is een album waarop Humet in de mysteries van de liefde duikt, waarbij vooral duidelijk gesteld wordt dat er zonder van jezelf te houden er geen romantische liefde mogelijk is. Haar gevoel voor dramatiek is dan ook best toegenomen hier. Daarnaast is de hoeveelheid elektronica wederom toegenomen, al blijft ze dicht bij de eerder genoemde mix aan stijlen. Wel toont ze aan hoe veelzijdig en open minded ze is. Naast Lhasa, Yasmin Levy, Madredeus, Anaifa en Lura behoren ook Ibeyi en Rosalia tot de invloeden. Het levert haar meest veelzijdige, diepgravende en mooiste album tot nu toe op en dat zegt in haar geval heel veel.
Rammstein – Zeit (cd, Universal)
In 2019 keert de Duitse band Rammstein na een stilte van tien jaar terug met hun gelijknamige zevende album, Dat hiaat kwam mede door de alcoholverslaving van zanger Till Lindemann. Maar ze keren op sterke wijze terug. Muziek die je nooit al te serieus moet nemen, maar die stiekem vaak serieus goed is. Samen met Christoph Doom Schneider (drums, percussie), Doktor Christian Lorenz (keyboards, samples, synthesizers), Oliver “Ollie” Riedel (bas), Paul Landers (gitaar, zang) en Richard Z. Kruspe (gitaar, keyboards, zang) presenteert Lindemann nu hun achtste album Zeit. Hoewel je bepaald niet van je stoel tuimelt van wat ze hier laten horen, weten ze wel hun fijne recept weer tot in de perfectie uit te voeren. Ja het is soms plat en ranzig en toch is het net als snacken soms gewoon erg lekker. De liefhebbers weten dan genoeg, maar ook die van Die Krupps, Oomph!, Ministry en Think About Mutation, zullen er hun hart aan ophalen. Het laatste nummer heet wel “Adieu”, maar ik hoop van korte duur.
Max Richter – Invasion (cd, Decca)
Ik had me voorgenomen geen soundtracks meer te kopen van films of series die ik niet zelf gezien had, maar ja iets met uitzonderingen en regels ofzo? Bij toeval stuit ik op muziek waarvan ik denk: dat klinkt mooi! Blijkt het een nieuwe soundtrack van een serie te zijn op Apple TV+, waar de in Engeland woonachtige Duitse componist Max Richter verantwoordelijk voor is. Nu denk je wellicht dat als je er één van Richter hebt gehoord, de rest wel kent, maar dan ken je Richter niet echt. Die vindt namelijk altijd een manier om anders uit de hoek te komen. Dat geldt overigens zowel voor zijn reguliere albums als zijn soundtracks, die in aantal redelijk gelijk op gaan. Op deze nieuwe brengt Richter samen met de vele klassieke muzikanten niet alleen zijn gebruikelijke neoklassiek, maar lardeert hij de composities met bijna industriële elektronica, iets dat ik niet eerder van hem gehoord heb volgens mij. Het maakt de muziek steviger en meer duister, maar ook behoorlijk indrukwekkend. Del liefhebbers van Arvo Pärt, Jóhann Jóhannsson, Zbigniew Preisner en met name Craig Armstrong en Clint Mansell kunnen hier hun hart aan ophalen. Grootmeester Richter is en blijft een unicum!
Rolling Blackouts Coastal Fever – Endless Rooms (cd, Sub Pop / Konkurrent)
Na vele singles en mini’s die de Australië de groep Rolling Blackouts sinds 2013 naar buiten brengt, waarmee ze trouwens al enorm hoge ogen gooien, debuteren ze op succesvolle wijze met Hope Downs (2018). Dat krijgt een minstens zo sterk vervolg met Sideways To New Italy. Overigens hebben ze hun naam al vrij snel moeten veranderen in Rolling Blackouts Coastal Fever, omdat er in Engeland al een groep met die naam bestond. Overigens korten ze het laatste deel vaak af als C.F., maar voor zover ik weet is er van een naamsverandering geen sprake. De groep bestaat uit oprichters Fran Keaney (akoestische gitaar, toetsen, zang), Tom Russo (gitaar, zang) en Joe Russo (bas), die al snel gezelschap krijgen van Joe White (gitaar, keyboards, zang), Marcel Tussie (drums). Ze maken doorgaans pakkende en licht stekelige indierock, die herinneringen oproept aan de betere bands uit de jaren 80 en 90 maar dan op eigengereide en frisse wijze. Voor hun nieuwe album Endless Rooms hebben ze door de strenge lockdowns in Australië misschien wel meer dan elders in de wereld in huis, op hun kamers doorgebracht. Allemaal zijn ze aan het schrijven geslagen en daar waar er weer ruimte was, kwamen ze bij elkaar. Omdat ze allen bijdragen is dit misschien wel het minst conceptuele album geworden tot nu toe, maar wel het meest spontane, gevarieerd en vreemd genoeg ook best zeer consistent. Er gaat ook een zekere weemoed vanuit en een bijzondere sfeer. Wellicht heeft dat met de opnamelocatie te maken, te weten een lemen huis in de bush die ze ook op de voorkant van het album hebben gezet. De muziek wordt ook gelardeerd met veldopnames van regen, vuur, vogels en wind, die ze daar opnamen. Het maakt het allemaal urgenter en persoonlijker, wat hun toch al goede muziek van extra glans voorziet. Denk aan een afwisselende mix van The Blue Aeroplanes, Motorama, The Go-Betweens, The Fall, Franz Ferdinand, Pinback en Gang Of Four. Als je de tijd tegen hebt, maar de wind in de rug ben je kennelijke tot grootse dingen in staat, waarvan acte!
Spiritualized – Everything Was Beautiful (cd, Bella Union)
Maar liefst 32 jaar bestaat Spiritualized al, wat haast doet vergeten dat frontman Jason Pierce ook nog een verleden heeft als lid van het toonaangevende Spacemen 3. Spiritualized groeit uit tot een vaste waarde als het gaat om de betere spacerock met dikwijls klassieke elementen. De laatste tijd zagen vooral weer zijn oude albums opnieuw het licht en is zijn laatste album And Nothing Hurt uit 2018. Die vond ik wel mooi, maar een beetje vlak. Nu is hij eindelijk terug met zijn 11de album Everything Was Beautiful, waarop hij in een kleine drie kwartier 7 nieuwe composities, want zo mag je ze wel noemen, laat horen. Pierce zelf zingt en speelt maar liefst zo’n 15 instrumenten en mag rekenen op een gastenlijst van wel 30 muzikanten. De spacemotoren draaien hier gelukkig weer op volle toeren en zijn bekende psychedelische en tevens soulvolle rocksound wordt hier voorzien van fraaie blaas- en strijkpartijen en koorzang. Toch wordt het nergens teveel en zit er ook een fijne melancholie in de muziek besloten. Het grijpt weer meer terug naar de hoogtijdagen. De kenners weten dan genoeg!
Trialogos – Stroh Zu Gold (cd, Exile On Mainstream)
Ik ben niet zo’n festivalganger, maar check dikwijls de line-up om te zien of er nog iets voorbijkomt dat me interessant lijkt of ik niet ken. Zo zag ik er het Duitse Trialogos tussen staan, waarvan ik enkel Conny Ochs (gitareb, zang, bas, drums, percussie) herkende. Samen met Kiki Bohemia (Rhodes, zang, bas, dictafoon, autoharp, effecten) en Tobias Vethake aka Sticker Man (cello’s, gitaren, moog, Juno 6, lapsteel, beats, effecten) heeft hij in 2020 deze groep geformeerd. Halverwege vorig jaar is hun album Stroh Zu Gold al verschenen, maar ik ben er dusdanig van onder de indruk dat ik deze hier toch de revue wilde laten passeren. Het brede instrumentarium doet al vermoeden dat ze het breed aanpakken en toch bevatten hun 8 tracks ook een zeker minimalisme en herhalende geluiden. Waarmee ze wel heel breed uitpakken, zijn de genregrenzen die ze doorkruizen, zij het allemaal in het holst van de nacht. Folk, avant-garde, krautrock, doomambient, drones, noise en allerhande experimenten brengen ze in wisselende samenstellingen op zachte dan wel luide wijze aan de man. Met name dat contrast in hun muziek, die dikwijls ook nog eens van een fijne motorik voorzien wordt, maakt hun muziek zo intrigerend. Daar waar je soms moet denken aan bands als Faust, Neu!, Dead Neanderthals, Big Brave, Tony Conrad, Suicide en Set Fire To Flames in een David Lynch-achtige setting, lijken ze in het nummer “Rip Current” op verpletterende wijze groepen als God en SunnO))) naar de kroon te willen steken. Maar eigenlijk kan je ze niet duiden, dit moet je gewoon zelf ondergaan. Met terugwerkende kracht één van de beste en meest overrompelende albums van 2021.
Wolf Vanwymeersch – The Early Years (cd, 9000 Records/ Consouling Sounds)
De Belgische singer-songwriter Wolf Vanwymeersch is bepaald geen nieuwkomer als het gaat om het maken van muziek. Hij is namelijk al actief geweest in de rockbands Waldorf, The Van Jets, Elefant en Gung Ho (en meer); de één wat harder of elektronischer dan de ander. Na al die jaren werd het voor hem tijd om een soloalbum uit te brengen. Dat is The Early Years geworden, dat hij een maand na het overlijden van zijn vader heeft afgerond. Om begrijpelijke redenen heeft dat een weerslag op het album gehad, al pakt dat naast intiem en melancholisch ook liefdevol uit. Het nummer “I’m Wide Awake”, één van de allermooiste van het album en daarbuiten verklap ik alvast, is een soort afscheid van zijn vader geworden en daar sijpelt ook veel liefde doorheen. Saillant detail is dat hij daarin een stukje van het nummer “Besser” van zijn eerste band Waldorf in heeft verwerk, dat ook over zijn vader ging; zo is de cirkel mooi rond. Sowieso is Vanwymeersch wel met cycli bezig op dit album, want het gaat over zijn leven tot nu toe. Niet alleen over zijn jeugdjaren, maar ook het leven dat hij weer heeft geschonken en nu zelf vader is. Zo is zijn plaatje van een dochter op de voorkant van het album te vinden. Daarnaast staan er liedjes op die hij op jongere leeftijd heeft geschreven en nu vervolmaakt. Het is dan ook met name muziek die een bepaalde sfeer weet neer te zetten en die de stijl daarop aanpast. Dat betekent niet dat het geen consistent of uitgebalanceerd album is geworden, maar wel één die vrijelijk de genregrenzen doorkruist. Eigenlijk net als zijn andere projecten, soms wat harder en meer gitaargericht en op andere momenten elektronischer, zij het dat hier wel allemaal melodieuze liedjes zijn geworden met een persoonlijk en nostalgisch vernis. Het is als bladeren door een familiefotoalbum, waarbij je kijkt naar de taferelen en de herinneringen die het oproept en het niet gaat hebben over de fototechnieken. Vanwymeersch beschikt daarbij over een prachtig donker verhalende zangstem, die me doet denken aan een mix van David Bowie en Mark Lanegan, maar dan zonder de rook en whisky. Hoewel hij het meeste alleen doet, krijgt hij links en rechts hulp van Stijn Vanmardsenille (Elefant, Future Old People Are Wizards, Drums Are For Parades, Maya’s Moving Castle) en Roeland Vandemoortele (Biezen, Too Tangled). Zoals je een “Coming Of Age” film hebt, zou je dit album misschien de muzikale variant kunnen noemen, maar dan volledig bezien vanuit het perspectief van een volwassene. Dit is echt zo’n eigenzinnig en meeslepend album dat je meteen in de houdgreep neemt om voorlopig niet meer los te laten. Bezinnende pracht!