Vrijheid is het grootste goed, ook wat we wel en niet recenseren in onze lijstjes uit het:
SCHADUWKABINET
We luisterden naar: Bowerbirds, Dictaphone, Clara Engel & Bradley Sean Alexander, Iceage, Iron And Wine, Sophia Kennedy, Khalab & M’berra Ensemble, LTO, Senyawa, Jozef Van Wissem / SQÜRL en Xiu Xiu.
Jan Willem
Bowerbirds – Becalmyounglovers (cd, Psychic Hotline / Konkurrent)
Hello, goodbye! De in 2006 opgerichte Amerikaanse band Bowerbirds is na 9 jaar eindelijk terug, maar neemt meteen ook definitief afscheid. De groep, rond gitarist/zanger Phil Moore, heeft tot 2012 al drie schitterende albums het licht doen zien. Hierop laten ze een mooie mix van folk, indie, lo-fi, Americana en singer-songwritermuziek horen. Op het nieuwe album Becalmyounglovers wordt Phil vergezeld door zijn trouwe kompanen Beth Tacular (keyboards, accordeon, zang) en drummer Matt Damron plus een handvol gasten op zang viool, drums en bas. Het klinkt oud en vertrouwd wat ze hier laten horen, maar het toont ook de eigenwaarde en tijdloosheid van deze geweldige band aan. Zaken als dood, verderf, relatiemisère en dergelijke worden hier op invoelbare wijze omgezet in prachtige muziek. Het zal voer zijn voor met name de fans van Calexico, Songs: Ohia en Iron And Wine. Een net zo fantastische terugkeer als afscheid.
Dictaphone – Goats & Distortions 5 (cd, Denovali)
Het Duits-Belgische combo Dictaphone is bepaald niet scheutig in hun releases, want sinds 2002 zijn er pas 4 albums uitgebracht. Overigens wel allemaal voltreffers, waarbij ze meestal een mysterieuze, nachtelijke en minimalistische hybride van ambient, jazz en elektronische muziek laten horen. Daarbij spelen de complexe, bijna wiskundige ritmes een belangrijke rol in combinatie met het klarinetspel van medeoprichter Roger Döring (klarinet, saxofoon). Deze mag altijd rekenen op kopman Oliver Doerell (elektronica, bas, gitaar) en sinds 2009 ook op violist Alex Stolze (Bodi Bill, Nonostar, Unmap). Ze zijn terug met Goats & Distortions 5, waarbij de albumtitel zoals vaker verraad de hoeveelste het is. Ze brengen op weergaloze wijze weer hun unieke combinatie aan de bovengenoemde genres, aangevuld met minimal music, maar winnen het hier vooral aan mysterie, melancholie en machtige, poëtische donkerheid. Eenmaal ook aangevuld met spoken word van Helga Raimondi. Ik heb eerder vergelijkingen gemaakt met Portico Quartet, The Cinematic Orchestra, Bohren Und Der Club Of Gore, Murcof, Tapes, Porn Sword Tobacco en To Rococo Rot en die zijn ook hier wel van toepassing, wellicht aangevuld met Philip Glass, zij het dat Dictaphone zichzelf hier echt wel heeft overtroffen. Grootse klasse!
Clara Engel & Bradley Sean Alexander – Ghost Bird (cd, Polar Seas)
De muziek van de door mij zeer gewaardeerde Canadese muzikant en zangeres Clara Engel, bestaat eigenlijk uit twee categorieën. Enerzijds brengt ze prachtige gezongen albums vol apocalyptische folk, gothic folk, experimentele muziek en 4ad-achtige droompop, maar aan de andere kant heeft ze ook instrumentale album,s die meer experimenteel zijn. Eerder dit jaar komt ze al met het overdonderende A New Skin van de eerste categorie, die het vermoedelijk wel weer tot mijn jaarlijst schopt. Nu is ze samen met de eveneens Canadese ambientmuzikant Bradley Sean Alexander (gitaar, veldopnames), ook wel Brad Deschamps van North Atlantic Drift en Still Harbours, terug met het tot 50 exemplaren gelimiteerde album Ghost Bird. Dit is weer een meer instrumentaal album en een kruising van hun beider stijlen. Engel (sigarenkist-gitaar, melodica, gusli, harmonica, zang) zet haar stem hier wel in, maar meer als extra woordloos, narcotiserend instrument. Dat maakt het overigens bepaald niet minder mooi. De mix van folk, drones en ambient zijn van een mysterieuze, meeslepende dromerigheid. Wat een prachtalbum weer! Er staat geen maat op Clara Engel.
Iceage – Seek Shelter (cd, Mexican Summer / Bertus)
In 2008 wordt de geweldige postpunkband Iceage opgericht. Deze band uit Kopenhagen lijkt op iedere release iets aan tempo in te leveren en daar nog meer kwaliteit voor terug te geven. Je krijgt bij hen datzelfde enthousiasme wat je, of althans ik, ook met groepen als Joy Division, The Birthday Party en later ook A Place To Bury Strangers. Het kwartet, dat bestaat uit zanger en kopman Elias Bender Rønnenfelt (Vår, War, Marching Church), drummer Dan Kjær Nielsen (Sejr), gitarist Johan Suurballe Wieth (Evilblood, Megan, Health & Safety) en bassist Jakob Tvilling Pless (Sejr), is nu met de komst van gitarist/zanger Casper Morilla Fernandez (Less Win) een kwintet geworden. Hiermee brengen ze hun vijfde album Seek Shelter uit, dat geproduceerd is door niemand minder dan Sonic Boom, ofwel Pete Kember van tevens Spacemen 3. De invloed van die laatste, met dus de nodige spacerock ervaring, is hier ook goed terug te horen. Iceage voert het tempo weer wat op, zonder dat je per se daadwerkelijk een schuilplaats hoeft te zoeken, want daarvoor brengen ze ook de nodige meer rustieke songs, waar ook koorzang, viool, piano, hoorn, trompet, trombone en tenorsaxofoon door diverse gasten wordt gebracht. Ook Radiohead, Spacemen 3, The Jesus And Mary Chain en Happy Mondays duiken op ter referentie. Normaal maak ik de invloeden vetgedrukt, maar Iceage is daarvoor gewoonweg teveel zichzelf. IJzersterk en vooral geestverruimend nieuw album.
Iron And Wine – Archive Series Volume No. 5: Tallahassee Recordings (cd, Sub Pop / Konkurrent)
Met Iron & Wine of Iron And Wine, kan mij het schelen, debuteert Samuel Beam in 2002 met het geweldige The Creek Drank The Cradle. De zachtmoedige roodbaard brengt emotioneel geladen en met altcountry overgoten singer-songwritermuziek, waarbij zijn herfstige, zachte zang perfect past. Het is de start van heel veel meer moois erna, waarbij hij ergens tussen Nick Drake, Peter Broderick, Paul Simon, Neil Young en Bonnie ‘Prince’ Billy zit. Of start, voor zijn bebaarde periode en tijdens zijn studie nam Beam ook al nummers op. Die zijn nu gebundeld op Archive Series Volume No. 5: Tallahassee Recordings, ook wel bekend als het “verloren” album. Je vindt er muziek die hij in 1998 al heeft geschreven. Eerder kwam er ook al archief- en demo-materiaal uit als Archive Series Volume No. 1. De tussenliggende nummers worden als iTunes-singles uitgebracht. Deze nieuwe schijf met 11 oude tracks benaderen al heel erg zijn droomdebuut, met zelfs songs die daar al overheen gaan. Beam is dus geen Simson, die z’n haar nodig heeft om krachtig naar buiten te treden. Heel fijn dat deze verloren zoon er weer is.
Sophia Kennedy – Monsters (cd, City Slang / Konkurrent)
De Amerikaanse zangeres Sophia Kennedy woont al sinds 2013 in Hamburg om de filmschool te doorlopen. Daar start ze ook met muziek schrijven, om vervolgens te gaan samenwerken met Mense Reents van Die Vögel. Op haar gelijknamige debuut laat ze horen dat films ook zeker een rol spelen in haar muziek. Muziek die veelal elektronisch maar verder lastig te duiden is, want die gaat van listige popsongs en soulvolle rauwe nummers à la Amy Winehouse naar meer onheilspellende leftfield zoals Soap&Skin die ook kan maken. Ze keert terug met Monsters. Hierop laat ze samen met Reents nu meer filmische leftfield horen, zij het dan van horror films of die over dood, verval en dergelijke gaan. En toch klinkt het bepaald niet naargeestig, maar juist warm. Ze lengt het geheel aan met folk en soul uit de jaren 70 plus nog een flinke scheut krautrock. Vocaal gezien laveert ze tussen Amy Winehouse, Shirley Bassey, Nina Simone en Devendra Banhart. En heb ik de dingen wel aangestipt, die te herkennen zijn. Er gebeurt zoveel en klinkt eigenlijk ook anders dan de referenties soms doen vermoeden. Het is echt zo’n album waar je keer op keer weer iets nieuws ontdekt. Dat maakt het niet alleen fascinerend en verrassend, maar ook tot een heel bijzondere luisterervaring. En gewoonweg monsterlijk goed!
Khalab & M’berra Ensemble – M’berra (cd, Real World Records)
Soms komen er werelden samen, waar je nauwelijks vat op kunt krijgen. Zo heeft de Italiaanse DJ en producer Khalab, dat het alias is van Raffaele Constatino, zijn elektronica en mixen gecombineerd met de muziek van Malinese muzikanten uit het vluchtelingenkamp M’berra in het zuidoosten van Mauritanië, die troost en schoonheid vinden in muziek en zang. Als Khalab & M’berra Ensemble presenteren ze nu op het Real World label van Peter Gabriel de cd M’berra. Hoewel sommige wereldmuziek daar gladgestreken wordt, is dit behoorlijk ongepolijst en uit het leven gegrepen. Je hoort de muziek van de Arabische en Toearegleden, die door Khalab in een elektronische mix terechtkomen. Dat levert een unieke combi op van traditionele en hypermoderne muziek. Soms hoor je zang, soms verhalen van wat ze hebben meegemaakt en dikwijls ook woordloze, emotioneel geladen en veelzeggende desert blues met aanvullende elektronica. Afro future beat shake, noemen ze het zelf ook wel en tevens een doorlopende rondreis tussen stammen, psyche, woestijn, ruimteschepen, jungle en wolkenkrabbers. Ja, probeer daar maar eens de vinger op te leggen. Dit project werd mogelijk gemaakt door de steun van INTERSOS, dat een Italiaanse humanitaire hulporganisatie is die over de hele wereld werkt om hulp te bieden aan mensen die in gevaar zijn, slachtoffers van natuurrampen, gewapende conflicten of die onder extreme uitsluiting leven. Ze geven een stem aan vluchtelingen. Dat hier zulke intrigerende, fraaie muziek uit voortvloeit is dan eigenlijk enkel bonus. Het zal mogelijk liefhebbers van zowel Tamikrest en Material als DJ Shea aanspreken. Dit is verbindende wereldmuziek 2.0!
LTO – Daear (cd, Denovali)
Als ik een groep of artiest goed vind, dan zoek ik dikwijls uit of ze nog andere projecten op hun naam hebben staan. Dit leidt namelijk dikwijls tot nieuwe ontdekkingen. Dat geldt ook voor vervolgprojecten. Zo ben ik ooit begonnen met de compilatie Compendium (2013) van de mysterieuze Britse formatie Old Apparatus. Daaruit komen weer Asher Levitas en LTO, dat een pseudoniem is van een muzikant uit Bristol van Welshe komaf en tevens lid is van het duo Hirola. LTO heeft inmiddels al drie sterke albums uitgebracht, waarbij de laatste Déjà Rêvé (2018) wat mij betreft de allerbeste tot dan toe is. Hij, want dat is wel bekend, maakt doorgaans een mix van ambient, leftfield, neoklassiek, abstracte muziek en downtempo elektronica, die spookachtig is en qua mysterieuze sound niet onderdoet voor zijn eerste project. Nu is LTO terug met Daear. Zoals altijd heeft hij de intentie om ambigue muziek te creëren, die ook nog eens de grenzen van diverse grenzen opzoekt en menigmaal overschrijdt. Met synthesizers, noise, akoestische instrumenten, allerhande elektronica en samples van onaardse stemmen en zang schept hij weer een ondoorgrondelijk geheel, waarbij tijd, plaats en tevens dikwijls de herkenbaarheid van de instrumenten vervagen. Daarbij gaat het van subtiele sounds tot massief beukende klanken. Dat alles levert een net zo melancholisch, meeslepend als mysterieus geheel op, waarbij kracht en kippenvelopwekkende pracht vuist op vuist en hand in hand gaan. Daear of eigenlijk dæar is in Wales het woord voor grond (aarde), maar die weet LTO hier behoorlijk onder je voeten weg te maaien.
Senyawa – Alkisah (cd, Burning Ambulance Music)
Sinds 2009 houden zanger of beter stemkunstenaar Rully Shabara en multi-instrumentalist Wukir Suryadi, die een deel van zijn instrumenten zelf maakt, er het project Senyawa op na. De naam van dit duo uit Yogyakarta (Java) betekent “verbinding”, hetgeen wel toepasselijk is voor wat ze doen. Ze smeden namelijk een las tussen traditionele Indonesische muziek en no wave, progressieve metal, folk, avant-garde, doom en experimentele muziek. Op hun nieuwste worp Alkisah, hetgeen “er was eens” in het Indonesisch is, gaan ze gewoon op eigengereide wijze verder. Genres of grenzen vervagen en enkel uit het leven gegrepen expressie lijkt voor hen te bestaan. En die is puur, woest, vredig, mooi, lelijk, emotioneel en verrassend. Geen muziek om te pleasen, maar wel om je mee te nemen op een avontuurlijke trip, die haast fysiek wordt. Soms lijkt het zelfs wel een vocale karateoefening. Het is muziek die je eigenlijk met niets en niemand kunt vergelijken, maar om een idee te krijgen moet denken aan iets tussen The Body, SunnO))), Laibach, Einstürzende Neubauten, Faust, Yat-Kha, Swans en The Velvet Underground. Maar dit geeft tegelijkertijd wel aan wat voor ongrijpbare meesters dit zijn. Echt een schitterend album van de buitencategorie.
Jozef Van Wissem / SQÜRL – Only Lovers Left Alive (cd, Sacred Bones / Konkurrent)
Een ware toonaangevende muzikant is toch wel de Nederlandse avant-garde componist en Barokke luitspeler Jozef Van Wissem, die terecht nationaal en internationaal hoge ogen gooit. Hij heeft menig ertoe doende releases uitgebracht, al dan niet met Gary Lucas, Jim Jarmush, Tetuzi Akiyama, United Bible Studies, Smegma, Gregg Kowalsky en SQÜRL. Die laatst genoemde is een voortzetting van de groep Bad Rabbit met Carter Logan, Shane Stoneback en filmmaker Jim Jarmusch in de gelederen, waarmee ze doorgaans een rudimentair geluid laten horen dat noise, drones, psychedelische rock, stoner en elektronische muziek met elkaar verbindt. In 2014 komt heel veel hiervan samen op de soundtrack Only Lovers Left Alive voor de gelijknamige film van Jim Jarmush uit 2013. Beide leveren hier indrukwekkende bijdragen, dikwijls ook samen, om de film te ondersteunen. Dit wordt aangevuld met prachtige tracks van Zola Jesus en Yasmine Hamdan. De muziek staat ook zonder beelden huizenhoog overeind. Het uitverkochte prachtalbum is nu weer beschikbaar via het fijne Sacred Bones label. Echt een hele dikke aanrader!
Xiu Xiu – Oh No (cd, Polyvinyl Records)
Als Xiu Xiu “Oh No” roept denk ik automatisch meteen “Oh Yes”. Dit sinds 2001, langlopende project van Jamie Stewart weet iedere keer te verrassen met zijn mix van avant-garde, noise, experimentele muziek, pop en heerlijk ontstemde zang. Stewart doet al ervaring op met Ibopa en Ten In The Swear Jar en is eveneens te vinden in de groepen Former Ghosts (met Zola Jesus), Teen Plaque (met Tim The Mute), Blue Water White Death (met Jonathan Meiburg), Hexa (met Lawrence English), 7 Year Rabbit Cycle (met Ches Smith, Rob Fisk, Miya Osaki) en XXL (met de band Larsen). Hij heeft daarnaast samengewerkt met onder meer Eugene S. Robinson, Grouper, Carla Bozulich, Devendra Banhart, Chad VanGaalen, Father Murphy, John Dieterich (Deerhoof), Merzbow en Charlemagne Palestine. Bij dat alles functioneert Jamie het beste met zijn rug tegen de muur, vanuit misère en in een maatschappij waarbij ons geloof in elkaar verscheurd lijkt te zijn. Maar je kunt gerust stellen dat samenwerken in zijn bloed zit. Zojuist is zijn album Oh No verschenen, waarop hij met allerlei gastmuzikanten, vooral vocalisten, samenwerkt. Zo zijn onder meer Sharon Van Etten, Drab Majesty, Greg Saunier (Deerhoof), Liars, Owen Pallett (Final Fantasy), Fabrizio Modonese Palumbo (Larsen, XXL, (r), Bind Cave Salamander), Shearwater, Twin Shadow, Liz Harris (Grouper, Nivhek, Helen, Mirrorring) en Chelsea Wolfe te gast in de 15 nieuwe tracks. Met die laatstgenoemde brengt hij ook een soort Suicide versie van The Cure’s “One Hundred Years”, van één mijn favoriete albums Pornography.De rest bestaat uit eigen nummers. Het is Xiu Xiu in optima forma, maar ook in de meest kwetsbare en melancholische staat. Naast zijn bekende recept voegt hij er hier met zijn gasten echt weer wat nieuws aan toe. Een geweldig album om keihard JA tegen te zeggen.