Met nog altijd wat oud maar vooral nieuw is hier weer het:
SCHADUWKABINET
We luisterden naar: Martina Bertoni, Ghost Woman, Adam Green, Wilfried Hanrath + Boban Ristevski, jeffk, Sharron Kraus, Philippe Petit en Refree.
Jan Willem
Martina Bertoni – Hypnagogia (lp/cassette/digitaal, Karlrecords)
Als pure cd liefhebber mis je nog wel eens iets, maar doordat ik een overdaad aan nieuwe releases op dat medium koop en krijg ieder jaar kom ik echt niets tekort. Toch ben ik af en toe wel blij dat label de moeite nemen om ook hun vinyl, tape of digitale releases op een cd te zetten ter promotie. Dat geldt zeker voor het innovatieve en prestigieuze Karlrecords, waarop zoveel toonaangevende en geweldige releases verschijnen. Neem bijvoorbeeld het derde album Hypnagogia van de Italiaanse experimentele celliste en componiste Martina Bertoni. Ze was ooit al eens te horen naast Mauro Teho Teardo in de geweldige groep Modern Institute, maar brengt sinds 2018 ook solowerken naar buiten. Ze laat meestal een mengelmoes van drones, ambient, experimentele muziek en neoklassiek horen. Dat is hier niet anders, zij het dat ze altijd wel weer wat anders laat horen. In 6 tracks van samen een goede 37 minuten laat ze hier weer haar unieke blend horen met de cello in de hoofdrol. Deze wordt wel ondergedompeld in elektronische experimenten en het instrument zelf is ook dikwijls de producent van drones in plaats van dat deze enkel op de klassieke manier wordt ingezet. Haar stem zet ze hier in als instrument en niet als echte zang. Dat levert fraaie en ook uiterst biologerende spanningsbogen op, die je van meet af aan in de houdgreep weten te nemen. Het is ook mooi om te horen hoe Martina daarbij speelt met ruimte, herhalingen en de combinatie van alle elementen. Hypnagogie is een staat van bewustzijn die ervaren wordt tussen wakker zijn en in slaap vallen, die gepaard kan gaan met angst, opwinding of een gevoel van trippen; die rare droom in de ochtend, waarbij je soms terwijl je denkt dat je valt wakker schrikt. Dat bevreemdende ervaar je hier ook wel. Voor de rest is het denk ik ook wel iets voor de liefhebbers van Hildur Guðnadóttir, Julia Kent, Christina Vantzou, Giulio Aldenucci, Kali Malone, Loscil en Lawrence English. Een overdonderend en tot de verbeelding sprekend album!
Ghost Woman – Anne, If (cd, Full Time Hobby / Konkurrent)
De Canadese muzikant Evan John Ushenko heeft in legio projecten van zich laten horen voordat hij vorig jaar met het gelijknamige debuut van zijn nieuwste incarnatie Ghost Woman aan kwam zetten. Een geweldig debuut waarop hij lekker schaamteloos grabbelt in de ton van het verleden, maar daar wel echt een geheel eigen sound mee smeedt, waar menig hedendaags liedjessmid jaloers op zal zijn. Zijn ongepolijste, schurende rock met psychedelische en kraut invloeden blijkt een uitstekend recept voor heerlijk meeslepende muziek. Kennelijk heeft hij ook een ader vol inspiratie aangeboord, want hij is nu alweer terug met zijn nieuwe album Anne, If. Hierop pakt hij de draad op van zijn vorige album, om deze vervolgens naar een nog hoger niveau te tillen. Het is misschien nog wel meer een feest der herkenning geworden, zonder dat er ooit maar sprake is van enige imitatie. Nee, daarvoor is Ushenko te eigenzinnig. Hij weet wel weer een verslavend psychedelisch rockgeluid aan de dag te leggen, mede doordat hij dikwijls die typische krautrock motorik en andere elementen door de muziek mixt. Dat voorziet hij ook nog eens van uitstekende, pakkende en soms prikkelende zang. Je moet toch ook aardig geniaal zijn als je bruggen kunt slaan tussen Crosby, Stills, Nash & Young, Neu!, Beak>, The Telescopes, Thee Hypnotics, Velvet Underground en The Byrds? Toch is dat precies wat Ushenko doet. Daarmee levert Ghost Woman gewoon voor de tweede keer op rij een geweldig album af.
Adam Green – That Fucking Feeling (mcd, Capitane Records)
Het kan hard gaan, van sympathieke lo-fi artiest in The Moldy Peaches tot gevierd crooner met meer georkestreerde muziek. Dat is toch wel het pad dat Adam Green heeft bewandeld. Daarbij heeft zijn vorige band nog altijd mijn sympathie, al brengt Green sterke albums uit. Hij levert iedere keer weer kwaliteit, maar de albums worden wel een tikje inwisselbaar. Maar never kill your darlings, dat blijkt ook weer uit zijn elfde album That Fucking Feeling. Of nu ja album, album, album, het is 20 minuten lang en bevat 10 tracks, waarbij er twee nog eens akoestische versies zijn van andere nummers. Dus feitelijk 8 nieuwe songs, waarbij de akoestische versies wel weer dat oud “fucking” gevoel oproepen. Hoe dan ook, wat is dit een ontstellend leuk album geworden! Hij schreef het tijdens de COVID-periode en wilde weer eens een thuis opgenomen album maken, in feite à la The Moldy Peaches. Oké, daarna hebben er nog 10 artiesten op gitaar, bas, harmonium, piano, synthesizer, trompet, bellen, banjo, viool, altviool, cello, oud, vibrafoon, drums, percussie, orgel, keyboards en zang een bijdrage geleverd. Van lo-fi is derhalve geen sprake, maar het heeft wel weer dat spontane, rauwe en onverwachte van weleer. Zo gaat hij in “Red Copper Room” ineens richting Roma muziek, om maar iets te noemen. Daarnaast vind je er ook zijn folk getinte croonermuziek. Ondanks de lengte, die er dus niet altijd toe doet, levert Green veel en bovenal muziek die weer eens buiten het stramien van de afgelopen jaren gaat.
Wilfried Hanrath + Boban Ristevski – Be Here Now (cd, Attenuation Circuit)
De Duitse muzikant Wilfried Hanrath is een echte freestyler. Of noem hem een genre-hopper. Hij doet eigenlijk waar hij zin heeft, of het nu jazz is of ambient. Hij werkt voor zijn nieuwste album Be Here Now samen met de Macedonische muzikant Boban Ristevski, die meestal ergens in de drones en ambient hoek zit. Op hun gezamenlijke album brengen ze slechts drie stukken, maar wel met een totale lengte van 61 minuten. Langgerekte stukken, die doen denken aan de Zen-leer van John Cage: “Als iets na twee minuten saai is, probeer het dan vier. Als het nog steeds saai is, dan acht. Toen zestien. Toen tweeëndertig. Uiteindelijk ontdek je dat het helemaal niet saai is.” Toch laten de heren zich hier niet leiden door deze leer maar door Ram Dass, de LSD-pionierende psycholoog die na een reis naar India hindoe-goeroe werd en wiens boek ‘Be Here Now’ voor het eerst werd gepubliceerd in 1970 en Oosterse spiritualiteit op grote schaal in westerse tegenculturen introduceerde. Het album is dan ook aan hem opgedragen. Grof genomen kun je stellen dat ze hier een mix van drones en dark ambient laten horen, maar op subtiele wijze mixen ze er van alles doorheen. Ook als je meer inzoomt ontdek je zoveel geluiden. Ze weten je op zachte wijze stevig in de houdgreep te nemen, mede door de repetitieve klanken. En misschien is het niet de bedoeling, maar ik word hier toch aardig zen van.
jeffk – TAR (cd, Golden Antenna Records / Broken Silence / Creative Eclipse PR)
De Duitse band jeffk debuteerde in 2018 op overtuigende wijze met Inadequate Shelter. Het drietal bestaat overigens al sinds 2010 en hebben ook al twee mini’s uitgebracht. Ze zijn niet zo scheutig met hun releases, maar als ze iets uitbrengen is het veelal meteen een voltreffer. Hun muziek is volledig instrumentaal, maar daar weten ze op veelzeggende wijze indruk mee te maken. Matthias Poese, Steffen Ziemann en Tim Diedrich roeren zich in het drukbezette post-rock landschap, maar doen dat door alle clichés van het genre uit de weg te gaan. Dat is wederom het geval op hun lang verwachte tweede allbum TAR. Hierop serveren ze in bijna drie kwartier 6 tracks, die weer op krachtige en wederom instrumentale wijze de post-rock aanvliegen. Ze lengen hun post-rock ook aan met atmosferische elektronica en post-metal elementen. Het is een zeer overtuigend krachtig en fascinerend geheel geworden, waarmee ze hun eigen positie in het genre verstevigen.
Sharron Kraus – Kin (cd, Nightshade Records)
Ik weet eigenlijk niet eens meer precies wanneer in aanraking ben gekomen met de Britse folksinger-songwriter Sharron Kraus, maar ik denk dat het net na de eeuwwisseling is geweest als ze met The Iditarod heeft samengewerkt. Daarna gaat het hard, want ze beschikt over een narcotiserend mooi stemgeluid. Dat geldt voor haar soloalbums alsmede de samenwerkingsverbanden met Meg Baird, Helena Espvall, Christian Kiefer, Michael Tanner, Harriet Earis, Pilgrim Chants en Helen Tookey plus de groepen Tau Emerald (met Tara Burke), Rusalnaia (met Gillian Chadwick) en Silver Servants (met vele artiesten, waaronder Piano Magic-leden). Diep in de herfst van vorig jaar is haar zoveelste soloalbum Kin verschenen. Kraus (zang, gitaar, blokfluit, synthesizers, programmering) werkt hierop samen met Guy Whittaker (drums, programmering), Neal Heppleston (bas, contrabas) , James Street (keyboards), Nick Jonah Davis (gitaar) en Pat Gubler (gitaar, Rhodes). Het is inderdaad allemaal met een psychedelische en elektronische twist, maar toch echt wel passend bij de categorie folk. Het valt te prijzen hoe Kraus dit genre op eigengereide wijze aanvliegt. En naast haar immer verbluffende zang is de muziek ook weer van een hoog niveau. Liefhebbers van Fern Knight, The Owl Service, Sandy Denny, Nancy Elizabeth en al haar andere projecten, zullen hiervan smullen. Een wonderschoon alternatief!
Philippe Petit – Sleepwatching The Stars Dance (cd, Attenuation Circuit)
Eind vorig jaar is er eindelijk weer eens een nieuw album verschenen van Philippe Petit, te weten In A State Of Weightlessness. Het is één van zijn meest persoonlijke geworden terwijl de muziek vrij abstract te noemen is. Aangezien ik niet veel teruggelezen heb hierover, toch weer een introductie van deze held. Petit is één van de spilfiguren in de muziek en dat niet alleen in Frankrijk en niet beperkt tot één genre; en dat ook al heel lang. Dat begint namelijk al in de jaren 80 als DJ, muziekjournalist, radiomaker/presentator en daarna in de jaren 90 als labelbaas van het garagerock label Kinetic Vibes Music en het geweldige noiselabel Pandemonium. Die hebben een decennium later een vervolg gekregen met het uiterst innovatieve en toonaangevende elektronicalabel BiP_Hop opgericht. Het heeft Petit ook het laatste zetje gegeven om zelf muziek te maken en dat doet hij vanaf 2007 op eigenzinnige wijze. Hij staat aan kop van de supergroep Strings Of Consciousness, maar treedt erna ook onder zijn eigen naam al dan niet met de toevoeging “& Friends” naar buiten. Onder die vrienden, waarmee hij ook soms één op één albums maakt, zitten onder meer artiesten als K11, Lydia Lunch, Cosey Fanni Tuti, Cindytalk, PAS, Ron Anderson, Robert L. Pepper, James Johnston, Vultures Quartet, Chapter 24, Asva, Simon Fisher Turner, Foetus, Graham Lewis, Scanner, Eugene S. Robinson, My Brightest Diamond, Faust Mia Zabelka, Barry Adamson, Mira Calix, Justin Broadrick, Kammerflimmer Kollektief, Edward Ka-spel, Jarboe, Leafcutter John, Banabila, Murcof, Simon Whetham en Michael Schaffer. Petit noemt zichzelf liever een “musical travel agent” dan muzikant, aangezien hij meer een muzikaal verkenner en onderzoeker is. Dat maakt zijn muziek ook altijd tot een waar luisteravontuur. Hij heeft inmiddels ook op z’n 50ste de studie elektro-akoestische muziek afgerond. En tevens is hij ambassadeur van het modularisme, een beweging om met modulaire synthesizers muziek te maken waarbij de compositie centraal staat en niet de middelen om dit te bereiken. Zo is ook het bovengenoemde album tot stand gekomen. Het vervolg Sleepwatching The Stars Dance is nu een feit en is uitgebracht op het innovatieve Attenuation Circuit. In 7 tracks van samen meer dan 51 minuten laat hij op weergaloze wijze zijn nieuwe abstracte elektro-akoestische creaties horen. Met diverse analoge Buchla en andere synthesizers, veldopnames, string exciter, cimbaal, percussie-instrumenten en spectraal processor smeedt hij de meest wonderlijke geluiden aaneen. Ondanks dat het leeuwendeel elektronisch en abstract is, bevat het vele emoties en doet het tevens heel organisch aan; alsof je in een gedigitaliseerde jungle verwonderd rondloopt en geniet van alles dat je op je pad of juist daarbuiten tegenkomt. Het levert een uiterst meeslepende en intrigerende luistertrip op.
Refree – El Espacio Entre (cd, Tak:til/ Glitterbeat / Xango Music Distribution)
Als de Spaanse producer en muzikant Raül Refree, die eigenlijk Raül Fernandez Miró heet, ergens bij betrokken is, meestal als Refree, dan zijn mijn oren gespitst. Refree, is met zijn eigen muziek, die vanaf 2002 naar buiten brengt, niet alleen veelzijdig en interessant, ook met de artiesten waarmee hij samenwerkt en projecten waarin hij deelneemt is dat het geval. Zo staat hij enkele jaren geleden aan de frontlinie van de zogeheten “new flamenco movement”, waarmee hij artiesten als Silvia Pérez Cruz en Rosalía lanceerde. Daarnaast heeft hij samengewerkt met Richard Youngs, Lee Ranaldo, Rodrigo Cuevas en met zangeres Lina in het fantastische project Lina_Raül Refree. Bij het optreden van die laatst genoemde niet heel lang geleden werd ook duidelijk dat Refree wel van experimenteren houdt met elektronica rond de piano. Dat is ook zeker het geval op zijn nieuwe album El Espacia Entre, uitgebracht op het experimentele sublabel Tak:til van Glitterbeat. Het concept voor het album kwam voort uit zijn soundtrack voor het gerestaureerde vroege Spaanse bioscoopmeesterwerk The Cursed Village (Florián Rey, 1930). Refree zegt over de film en zijn album het volgende:
“De film gaat over het verlaten van je plek om op zoek te gaan naar een beter leven en de leegte die groeit uit het. Ik heb besloten dat de plaat over verschillende soorten leegte gaat. Zoals je geboorteplaats verlaten, voor een publiek staan en je helemaal alleen voelen of stomme dingen doen waar je echt leeg van wordt. Het onderzoekt verlies, de leegte die scheidt wie we waren en wie we zijn.”
De titel van het album betekent “de ruimte ertussen” en dat slaat niet alleen op de uitleg, maar ook de muziek. Refree speelt met de ruimtes tussen de verschillende klanken. Hij speelt zelf de meeste instrumenten, maar mag rekenen op gastbijdragen op drums, percussie, bas, theorbe, viola da Gamba, sopraan en tenorzang. Dat wil overigens niet zeggen dat Refree alles keurig op een rijtje zet. Veeleer gebruikt hij het om er intrigerende, dikwijls filmische collages van te fabriceren. Soms heel grofkorrelig en rum, maar op andere momenten verfijnd en gevoelig. Hij levert een avontuurlijk, magisch en caleidoscopisch meesterwerk af.