Een boek over Sonic Youth schrijven is geen sinecure. Hoe schrijf je een leesbare biografie van dit stel creatieve duizendpoten? Auteur David Browne verstaat de kunst van het weglaten en schreef een aanbevelenswaardige biografie over de band. Met medewerking van de band zelf.
Maar liefs 400 pagina’s telt de recent verschenen biografie van David Browne. Die staan niet vol met encyclopedische feitjes, maar uit informatie opgetekend uit de eerste hand: Browne kreeg namelijk volledige medewerking van de band zelf, en praatte daarnaast met vrienden en bekenden. Want dat is waarschijnlijk het geheim van Sonic Youth: netwerken, netwerken en nog meer netwerken (of, minder vriendelijk uitgedrukt, opportunisme). In chronologische volgorde wordt aan de hand van plaatopnamen en andere bijzondere gebeurtenissen duidelijk hoe de band functioneert, hoe beslissingen worden en genomen en door wie. Zo komen we bijvoorbeeld te weten dat Kim Gordon drummers mocht ontslaan omdat Lee en Thurston de directe confrontatie niet aandurfden met de personen in kwestie.
Het zal ook geen verbazing wekken dat Gordon het meest openhartig is en ook kritisch over het verleden, zoals over de doorbraak die er maar niet kwam, ondanks verwoede pogingen van band en label om zich te schikken naar een MTV-gericht keurslijf.
Het meest interessant is het eerste deel van het boek, dat de opkomst van de band beschrijft in maar liefst 200 pagina’s. Brown beschrijft in geuren en kleuren het New York uit de jaren ’80: vies, gevaarlijk en een verzamelplaats van creatievellingen die allemaal op zoek zijn naar erkenning. Het is Lee Ranaldo die op tournee mag met Glenn Branca en er al snel achter komt dat Europa meer waardering toont voor avantgarde dan de Verenigde Staten. Na een mislukte tournee met de Swans beproeft de band haar geluk in Europa en wordt er langzaam maar zeker een fanbase opgebouwd en wordt ook het materiaal steeds meer songgericht, met als hoogtepunt het verschijnen van ‘Daydream Nation’, terecht nog altijd een klassieker genoemd.
Een groter publiek lonkt, maar het blijft kwakkelen. De band doet veel concessies om maar bekend te raken bij een groter publiek, zoals tournee met Neil Young die veel onwil bij het publiek oproept (en ook de crew van Young en uiteindelijk de band behoorlijk opbreekt). Pas eind jaren ’90 lijkt de band zich verzoend te hebben met het feit dat ze nooit een groot publiek zullen bereiken en worden plaatopnames steeds introverter, zoals ‘A Thousand Leaves’ uit 1998. Verrassend is de toevoeging van Jim O’Rourke, die zich het meest kritisch over de houding van de band uitlaat en zijn redenen om de band uiteindelijk weer te verlaten. Ook Steve Shelley is kritisch over cd-opnames, die zelden rechtdoen aan zijn talent. Als er iets uit deze biografie duidelijk wordt, is dat Sonic Youth meestal een compromis is, dat soms goed, en soms slecht uitpakt voor de leden. ‘Mensen klagen, maar niemand vertrekt’ zegt Gordon ergens. Nu een doorbraak geen zelfopgelegde verplichting meer is, is er meer ruimte voor zijprojecten en niet te vergeten het ouderschap van Gordon en Moore, waarmee kortere tournees steevast in het najaar worden gepland.
Wie naar schandalen zoekt of smeuïge verhalen, kan dit boek beter niet lezen, want het meest schokkende is een ruzie ten tijde van Dirty tussen Lee en het echtpaar Gordon-Moore. Wel biedt het een mooi inzicht in de onderliggende verhoudingen binnen de band, en de lange weg naar internationale bekendheid. Het boek leest prettig en er is voldoende ruimte voor kritiek. De laatste honderd pagina’s doen echter wat rommelig aan en het is duidelijk dat er een deadline gehaald moest worden. Gezien de hoge productiviteit van de band is dit een omissie. Mocht je dit boek kopen, let goed op dat het boek niet verkeerd gesneden is zoals dat van mij.
EvR