Deskundigen en minder deskundigen buitelen tegenwoordig over elkaar om te verkondigen dat moslims en joden elkaar intrinsiek haten en dat de multiculturele samenleving mislukt is wegens onverenigbare beginselen, al dan niet met een Heilige Schrift of Huntingtons Clash Of Civilizations als ‘bewijs’. Alsof er ooit een monocultureel paradijs heeft bestaan waar iedereen van elkaar hield. Een oudere Marokkaanse heer vatte het enkele jaren geleden in Premtime, gevraagd naar de problemen in zijn ‘krachtwijk’, allemaal mooi samen: waar mensen zijn, zijn problemen.
Niet dat die er vanavond zijn, integendeel. Het Baroeg Multicultureel Festival (BMF) in Rotterdam is een door de gemeente gesubsidieerd festival om Marokkaanse en Turkse jongeren naar de rock- en metalconcerten te krijgen ter bevordering van de integratie. Een beetje onnodig, hoewel de kosten minimaal zijn in het licht van rechtse hobbies als JSF en het H-woord, toont het wel aan dat de beleidsmakers niet echt snappen hoe dit werkt. Metalheads met Turkse en Marokkaanse roots zijn al geïntegreerd genoeg om gewoon naar bandjes te gaan kijken zoals iedereen. De metalscene zoals hij in de Baroeg langskomt ís al multicultureel, want er spelen altijd bands uit de hele wereld. Colombia, Noorwegen, Griekenland, Dubai, het nationalisme in sommige extremere kringen ten spijt, metal is gewoon een behoorlijk globaal verschijnsel. Turkije heeft een lange rockgeschiedenis en mainstream Turkse rockartiesten als Duman of Hayko Cepkin kunnen De Doelen of Paradiso wel vullen. Nederlanders geven daar niet thuis, want die missen de achtergrond maar vooral de interesse om die bands te gaan bekijken. Een echt populaire metalband als Pentagram/Mezarkabul ruilt de arena in het thuisland weer niet graag om voor een jeugdhonk in Nederland. Die laatste band had nog wel gepast in de package van vandaag. De drie bands van vandaag zijn begonnen als, of in, reguliere metalbands maar ontdekten al snel dat ze zich konden onderscheiden van de rest door hun achtergrond te verwerken in hun geluid. Het Marokkaans/Algerijnse Arkan beschouwt de hoofdact uit Tel Aviv als een belangrijke inspirator en zijn dus vereerd te openen voor hen. De ‘oriental metal’ vlag waar deze lineup onder tourt is dan ook eerder iets commercieels, zeker omdat de Myrath (uit Tunesië) en Arkan geen agenda hebben zoals het Israëlische Orphaned Land.
Orphaned Land pionierde begin jaren negentig door hun progressieve death metal te voorzien van locale invloeden. Joodse melodieën die ze oppikten in de synagoge, maar ook Arabische melodieën en instrumenten werden door de metalriffs en ritmes verweven. Na hun tweede album El Norra Alila (1996) ontstegen ze de underground status nog lang niet en raakte de band bovendien in een lange impasse. Gedurende die tijd kwamen er bij de band echter diverse signalen binnen, varierend van brieven tot foto’s van tattoeages. Fans uit het hele Midden-Oosten, dus ook moslims, iets wat de Israëliërs het gevoel gaf iets bijzonders in handen te hebben. De band zette de schouders er weer onder met meer dan ooit de boodschap dat moslims, christenen en joden, verbonden in uitgerekend heavy metal, best door een deur kunnen. Op de eerste albums stonden teksten in Hebreeuws, Arabisch en Engels bijna toevallig naast elkaar, als een logisch gevolg van de omgeving waarin de muziek gemaakt werd. In interviews en op het podium verkondigt zanger Kobi Farhi tegenwoordig – nee, hij is niet Jezus Christus benadrukt hij vaak – het woord van verzoening echter veel explicieter. Hun muziek is de laatste jaren ook wel wat kitscherig geworden en het bevat bijvoorbeeld een hoog meezinggehalte. Op de recent verschenen live-DVD The Road To ORshalem spelen ze voor een flinke zaal in Tel Aviv en onder landgenoten gaat het dak eraf. Israëlische vlaggen wapperen terwijl er teksten uit de koran uit de PA klinken. Hoe anders dan het dagelijkse nieuws. Je gaat begrijpen wat de band heeft doen besluiten er weer tegenaan te gaan.
Dit evangelie indachtig hebben ze toch nog een lange weg te gaan, zo blijkt afgelopen zondag. De matige opkomst is divers maar niet overmatig bezet met moslims en joden (voor zover je dat aan de buitenkant kunt zien natuurlijk, dus pin me hier niet op vast). Myrath heeft pas een van de beste ‘oriental metal’ platen ooit gemaakt, voor zover je van een genre kunt spreken. Bij de eerste klanken op het vorige album Desert Call stond het kippenvel op mijn armen van de zware gitaren en oosterse strijkers. Het album wist dit echter niet over de hele duur vast te houden. Opvolger Tales Of The Sand echter wel. Hun show is dik in orde al kan het geluid beter. De bijdrage van Kobi, uitgerekend het beste refrein van het album (in Beyond The Stars) is wat minder fortuinlijk. Zaher Zorgati heeft namelijk een strot waar de Orphaned Land-vocalist wat bleekjes tegen afsteekt, maar Zaher doet bescheiden tweede stem om Kobi Farhi te eren. Al met al typische openersproblemen, hopelijk komen ze nog eens terug om een wat langere set te spelen.
De leden van Arkan wonen in Frankrijk maar zijn van Algerijnse en Marokkaanse komaf. Nadat enkele leden enige tijd in ‘gewone’ metalbands hebben gespeeld was Orphaned Land samen met Nile een van de belangrijkste inspiratiebronnen als het gaat om het verwerken van hun roots in de death metal op hun debuut Hilal (2008). Ook zij hebben ook een troef in handen waar het de zang betreft, in de vorm van Sarah Layssac. Haar stem maar ook haar verschijning en felle (metal!) buikdansbewegingen zijn een lust voor oog en oor. Bovendien houdt ze de overige bandleden ook lekker bij de les als ze wat staan te suffen na haar aankondigingen. Soepele heupen, van dames én heren, is natuurlijk sowieso een novum op een metalconcert. Het is echter al jaren geleden bewezen door Goddess Tazina dat rollende dubbele bassdrums minstens zo goed werken als darboeka en zils.
De hoofdact heeft dan misschien een wat minder indrukwekkende zanger, gitaarvirtuoos en spring-in-’t-veld Yossi “Sassi” Saharon. Grijnzend van oor tot oor speelt hij met bravoure zijn riffs en solo’s, hij overschaduwt bijna de wat bescheiden maar sympathieke voorman. Het geluid is inmiddels dik in orde en hoewel er een fractie van het Tel Aviv publiek staat geeft de band een geweldige show. De populariteit in Turkije, de Arabische landen en eigen land lijkt nog niet overgeslagen te zijn naar het westen, ondanks de steun van producer Steven Wilson (Porcupine Tree). Evengoed kenmerkt het optreden door strak spel en een zeer zelfverzekerde presentatie. De band heeft zich sterk ontwikkeld sinds ik ze zag openen voor Paradise Lost een paar jaar geleden. Net als de andere bands komen alle toeters en bellen uit de laptop, zelfs de toch redelijk prominent aanwezige zangeres Shlomit Levi. Vooral bij Orphaned Land is dat nauwelijks een probleem door hun stagepresence. Zij konden echter nog wel een buikdanseres op laten draven.
Door hun blije boodschap geven ze soms het idee zich te hebben ontwikkeld tot de Arie Boomsma van het Midden-Oosten. Moeilijk doen over een goedbedoelde, positieve houding is erg populair, zal ook Boomsma beamen. Je kunt zeggen dat ook Orphaned Land bijna té mooi is, maar dat is toch ook eerder jaloezie dan kritiek te noemen?Ik vind het in ieder geval leuk om na een geslaagde Noord-Afrikaanse slash Israëlische metalshow onder de klanken van Estarabim, van de Turkse rocklegende Erkin Koray, mijn jas op te halen. De wereldvrede is nog een heel eind weg, maar vanavond in de Baroeg hebben de haters, al was het maar een middagje, bakzeil gehaald.
De foto’s zijn van Erwin van Dijk @ Guerrillaphotography