Ik ontdek tegenwoordig alles een jaar na dato dus ik ben nog relatief snel bekend geraakt met Eefje de Visser, al zeg ik het zelf. Ik hoorde laatst ergens Afdwaalt – een Nederpopklassieker wat mij betreft – en vermoed dat Eefje inmiddels een grote ster is in Nederland. Of is het weer een gevalletje van “drie sterren want de teksten vallen bij nader inzien toch wat tegen”? Op het album staat het liedje In het gras. Een zo op het gehoor nogal bloemerig, meisje-met-gitaar-achtig nummer dat wellicht achteloos voorbij gaat als je hersenen even de andere kant opstaan. Mijn hersenen stonden met dit prachtige lenteweer op standje zomer en ontdekten in dit nummer een vooraankondiging van dat jaarlijks terugkerende paradoxale gevoel: zomermelancholie.
Dat muziek en de seizoenen innig met elkaar verbonden zijn hoef ik hier niemand uit te leggen. Je zet Joy Division niet op in de zomer en The Beach Boys niet in de winter, om het even kort door de bocht te stellen. Maar als ik mijn favoriete zomerplaten op een rijtje leg, dan is weemoed de rode draad. Neem The hissing of summer lawns van Joni Mitchell. De mussen vallen van het dak, je hoeft helemaal niks, het leven is goed en je zet die plaat weer eens op. Vrolijk word je er niet van, want die plaat boort onmiddellijk dat gevoel aan dat onderhuids al weken zat te kriebelen. Inderdaad, zomermelancholie. Een plaat van Nederlandse makelij die datzelfde weet te bereiken is Let’s be fine van Brown Feather Sparrow.
Hoe komt het dat in een seizoen waarin bier, zon, vakantie en vrijheid je de platenkast moeten doen induiken op zoek naar een passende soundtrack, ik steeds weer val voor die depressief stemmende zomerplaten? Een eerste theorie: Dat heeft te maken met het feit dat mijn jaar niet loopt van januari tot december. In het academische leven loopt het jaar van september tot augustus. Dat betekent dat de zomer de tijd is om de boel te overdenken. De zomer is het moment om vast te stellen wat er gedaan is en wat er gedaan moet worden. Het is de tijd van de twijfels, de tijd waarin de tijd die nog veroverd moet worden altijd meer angst inboezemt dan dat de tijd die is overwonnen je genot geeft. Logisch, want je beseft dat de tijd toch altijd weer akelig snel overwonnen wordt. Het is omdat de wereld er in de zomer zo mooi uitziet dat het contrast met je innerlijke onvolkomenheden nooit groter is dan in de zomer. Het zomerlicht triggert gepieker.
Het is dit gevoel dat Eefje de Visser in dit liedje perfect weet op te roepen. De schoonheid van het seizoen en de twijfel in het hoofd ontmoeten elkaar, liggend in het gras. Helemaal aan het einde van het liedje zorgt deze clash voor een enorme gedachtenwaterval, die prachtig uit Eefjes mond stroomt.
Licht werd donker en weer licht,
dat vond ik echt zo'n mooi gezicht
en keer op keer op keer weer hoopte ik
dat dat dan het gewicht een klein beetje kon verlichten.
want ik wilde wat ik miste niet echt missen,
wat ik voelde niet echt voelen maar ik wist
dat ik me vergiste als ik dacht
dat ik daar liggend in het gras
ineens een beter leven had en ik heb zo lang gedacht
dat de dagen simpel waren als ik steentjes raapte waar ik kon
totdat het me te zwaar werd en dan leegde ik m'n zakken,
ik vergat waar ik mee zat, dat was totdat ik me bedacht
dat als je al je tranen inslikt op een dag
Hier ligt iemand in het gras die duidelijke teveel nadenkt en voor een kort moment denkt met die gedachten de wereld even de baas te kunnen. Maar het liedje eindigt met een half afgemaakte zin, en het laatste woord ‘dag’ valt op de hoogste noot van het liedje. Een perfecte zomerdag eindigt met een snik.
olafk