Er zijn mensen die menen dat het verschil tussen hi en lo culture compleet verdwenen is, maar bij het bekijken van De gelukkige huisvrouw wist ik weer waarom ik per week zo weinig publieksfilms kijk. Omdat het verschil wel degelijk bestaat en ik doorgaans gewoon niet zo van publieksfilms hou. Negatieve uitleg: ik profileer mezelf graag. Positieve uitleg: ik leer meer van het ongewone. Maar even steekhoudend vind ik de conclusie dat de publieksfilm expres niet-elitair is en het gewone nastreeft. Negatieve uitleg: er moet geld verdiend worden. Positieve uitleg:….ja wat? Wat is dan de positieve uitleg? Als het niet voor het geld is, waarom maak je dan een film bewust gewoon? Uiteindelijk gaat iedereen het liefst naar de bioscoop om een unieke ervaring te hebben. Een film bewust gewoon maken is dan tegen-natuurlijk, en eigenlijk een minachting voor het publiek.
Laat ik er duidelijk over zijn: zo slecht is De gelukkige huisvrouw helemaal niet. Ik heb een aantal keer verschrikkelijk moeten lachen, en dat terwijl ik mijn hart vasthield bij de berichten dat Antoinette Beumer de film bewust luchtiger had gemaakt dan het boek van Heleen van Rooyen (dat ik overigens nooit gelezen heb; ik haat dat mens). Het tweede deel over de verwerking van het verlies van de vader werkt beduidend beter dan het eerste deel over de verwerking van de geboorte van een kind. En dat terwijl het tweede deel bij dit soort films meestal een beetje uitzitten is. En Carice van Houten blijft een verademing om naar te kijken, een natuurtalent dat net als Meryl Streep de gave heeft om de mindere regels uit het scenario, en de grappen op het randje, toch nog goed terecht te laten komen. Maar ik zit toch met een paar vragen.
1. Waarom weet ik bij het begin al dat de film goed afloopt?
2. Waarom begint een Nederlandse zogenaamd betere publieksfilm nooit met een seksscene, maar altijd met een serie seksscenes? Wie heeft bedacht dat de poep- en piesfilm Turks Fruit de lat moet zijn?
3. Waarom moet elke scene een overduidelijke schakel in het verhaal aandragen? Dit is mijn voornaamste bezwaar tegen “de publieksfilm”. Het scenario van De gelukkige huisvrouw werkt zo mechanisch, zo plichtmatig aan het verhaal, dat het nogal wat gevoel simpelweg in de weg staat. Die Aziatische films over rouwverwerking. Van Aoyama, Koreeda of Ryuichi Hiroki. Je weet af en toe amper wat er precies gebeurt maar, man, ze blijven je voor altijd bij. Neem Terms of endearment. Onzettend goed script, enorm effectief en weloverwogen, maar je hebt tijdens het kijken het gevoel dat als ze al het restmateriaal hadden gemonteerd het nog steeds een dijk van een film was geweest. Die losheid, kunnen Nederlanders niet.
4. Waarom moeten de belangrijkste scenes altijd verbaal worden toegelicht? Zelfs als de boodschap van het scherm te scheppen valt, moet een acteur nog effe de conclusie uitspellen. “Hij hield wel van me”. Half uur film om zeep geholpen.
5. Waarom moet zelfs de onbenulligste bijrol vertolkt worden door Een Bekende Kop? René van ’t Hof. Ik neem aan dat hij zelf ook vindt dat het een onbeduidend rolletje is. Is het Nederlands acteurswereldje zo klein dat elke publieksfilm zijn best moet doen om de net-niet-sterren weer van een cognacje na het eten te voorzien? Het zit de inleving enorm in de weg. Ah, René van ’t Hof, denk ik, als die deur opengaat.
6. Waarom die muziek? Dat we achter elke dramascene een cello- of pianoriedel horen maakt je al nieuwsgierig naar het anonieme gezicht bij de bedenker van deze zwakteboden, maar onder de eerste écht dramatische scene zit een ballad van Anouk. Ach, laat ik er verder ook maar niks over zeggen.
7. Waarom eindigt de film niet gewoon waar hij moet eindigen? Waarom moeten er weer een paar geijkte scenes achteraan zodat de film eindigt met dezelfde “up” als pak ‘m beet Volle maan?
Als het geen geldbejag is, en ook geen minachting voor het publiek, dan kan ik nog maar één ding bedenken: gemakzucht. Want zoveel wansmaak heeft toch niemand? En ik geloof werkelijk niet dat de bovenstaande vragen raken aan de toegankelijkheid van de film. Neem het publiek wat serieuzer. Dat is toch niet elitair?
olafk