[cd, Constellation/Konkurrent]
Je hebt af en toe van die spraakmakende en smakelijke virtuozen, die net even iets anders weten te brengen dan de rest. De Amerikaanse en tegenwoordig in Montréal, Canada, woonachtige saxofonist Colin Stetson is daar een goed voorbeeld van. Hij brengt al sinds 2003 albums uit, maar speelt zich pas echt in de kijker als hij aan zijn New History Warfare trilogie begint. Hij heeft ook al gewerkt met Arcade Fire, Bell Orchestre, Tom Waits, TV On The Radio, Feist, Bon Iver, My Brightest Diamond, Laurie Anderson, David Byrne, Jolie Holland, Sinéad O'Connor, LCD Soundsystem, The National, Godspeed You! Black Emperor, Larval, 2 Foot Yard, Beulah, Burning Spear, Angelique Kidjo, Kevin Devine, Beanie Burnett, Mats Gustafsson en Anthony Braxton. Nu wordt hij omarmd door het Canadese kwaliteitslabel Constellation, dat in aanvang toch eigenlijk altijd een doorgeefluik geweest van uiteenlopende smaken Canadese post-rock, waarbij de projecten rond Godspeed You! Black Emperor de boventoon voeren. Toch zijn ze na een jaar van bezinning een heel andere koers gaan varen daar, met meer experimentele en bredere muziek, waarmee het label een flinke opleving beleeft. Niet eerder is dat met een blazer in de hoofdrol, al kan je Colin Stetson ook niet tot een doorsnee blazer bestempelen. Met zijn alt-, tenor- en bassaxofoons weet hij een eigen pad in de muziek te scheppen. In 2007 komt hij op het experimentele label Aagoo met New History Warfare Vol. 1, waarop de klassiek geschoolde Stetson zijn voorliefde voor artiesten als Steve Reich, Sonic Youth, John Coltrane en zelfs de Pixies niet onder stoelen of banken steekt. Experimentele muziek en avant-garde met een knipoog naar de rockmuziek. Dat doet hij nog uitgebreider en eigenlijk ook beter op New History Warfare Vol. 2: Judges (2011). Stetson zet zijn bassaxofoon in om de kaders te scheppen, die het midden houden tussen jazz, metal, drones, minimal, gospel, avant-garde en klassiek, waarbij naast de eerdere invloeden ook Bach, Jimi Hendrix en Peter Brötzmann naar voren komen. Hierbij laat hij gastzangeressen Laurie Anderson en Shara Worden (My Brightest Diamond, Sufjan Stevens, Sarah Kirkland Snider) het geheel voorzien van innemende, soms mysterieuze zang en spoken word. Hij slaat hiermee een brug tussen improvisatorische muziek en popmuziek, waarbij hetgeen zich op de brug afspeelt ongelooflijk interessant. Dat maakt zeer nieuwsgierig naar het laatste deel. Hierna verschijnt eerst in 2012 nog de cd Stones samen met Mats Gustafsson.
Nu is dan eindelijk deel drie van zijn trilogie een feit, die voluit New Histroy Warfare Vol. 3: To See More Light heet. Colin Stetson zet zijn bas- ook de alt- en tenorsaxofoon in en creëert daarmee allerlei bevreemdende stukken die genres doorkruizen. Je zou het als experimentele freejazz kunnen bestempelen, maar ook nu tapt hij weer uit zoveel vaatjes dat dit de muziek echt geen recht aan zou doen. De saxofoonpartijen worden dikwijls op minimal en staccato wijze gebracht, waardoor er een behoorlijk hypnotiserende werking vanuit gaat. De opnames klinken behoorlijk rauw en direct. Na even bladeren is het inderdaad weer die duvelse componist/producer Ben Frost, die dat geluid zo fraai weet te vangen. In vier van de 11 tracks zingt (als wederdienst) Justin Vernon (Bon Iver, Mount Vernon, Volcano Choir) mee. In de openingstrack is dat nog herkenbaar, maar later als overdubs lijkt het wel een metalstem. Colin Stetson weet zoveel te scheppen met zijn instrument, dat je enkel maar gefascineerd kunt blijven luisteren. Dat wel op de punt van je stoel, want het is nergens eenvoudig maar wel steeds spannend en verrassend. “To see more light”, ja daarna…mocht je er behoefte aan hebben. Grandioos!
door Jan Willem Broek