[cd, Multimedia Music]
[cd, NarRator]
Begin jaren 90 kom ik muzikaal gezien pas goed op stoom, met name als liefhebber maar ook als recensent. Eén van de eerste ontdekkingen buiten de geijkte paden is de uit Servië, dan overigens nog net Joegoslavië hetend, afkomstige componist/multi-instrumentalist Boris Kovač. Hij is eerst vanaf 1977 actief in de jazz groep Meta Sekcija om in 1982 het Ritual Nova ensemble te starten dat bestaat uit muzikanten, beeldende kunstenaars, performers en dansers. Hij debuteert hiermee met zijn meer avant-gardistische werken Ritual Nova I (1986) en II (1989), die gebundeld in 1993 op cd verschijnen. In 1991 verschijnt het meer klassieke werk Profana Liturgija, tevens mijn eerste introductie met de beste man. Nadien ontvlucht hij zijn land dat geteisterd wordt door oorlogen en woont 5 jaar lang in Italië, Slovenië en Oostenrijk, hetgeen hem ook bij diverse labels als Møre Music en Interzone/Ikarus brengt. Sowieso verschijnen zijn albums op uiteenlopende labels als Recommended (ReR), Piranha, Victo en later ook op zijn eigen Kachara label. Zijn muziek varieert ook telkens, van avant-garde, dark cabaret en klassiek tot folk, etnische muziek en experimentele muziek. Maar wat hij ook maakt, je hoort altijd de Oost-Europese invloeden, die niet enkel Joegoslavische roots hebben maar ook Hongaarse, Roemeense en Bulgaarse. Na de bombardementen in 1999 formeert hij zijn LaDaABa Orchest, dat staat voor La Danza Apocalyptica Balcanica. De cd’s die hij daarmee maakt in 2001 en 2003 sluiten op unieke wijze aan op de dan hippe Balkan Beats. Ze proberen hiermee de oorlog uit hun systeem te dansen. Samen met zijn solowerken (altijd met gasten dan wel gastensembles) staat de teller dan al op 9 cd’s. Hierna gaat Kovač zowel onder zijn eigen naam verder als met het La Campanella ensemble waarmee hij in 2005 de cd World After History aflevert. Nu is hij terug met datzelfde ensemble en de nieuwe cd Fly By, de veertiende in zijn omvangrijke en gevarieerde discografie en uitgebracht op het Multimedia Music label. Kovač heeft allerlei genres doorkruist en grenzen overschreden maar wel passend binnen de Balkan. Op het nieuwe album brengt hij wederom een fraaie mix van folk, Balkanmuziek, jazz, blues, tango’s, dark cabaret en avant-garde, waarbij de muziek uit zijn geboorteregio Vojvodina sterk vertegenwoordigd is. Het is een centraal, multicultureel gebied binnen de Balkan waar vrijdenkendheid en diverse invloeden vanuit het Oosten en Westen heersen. Vandaar dat er ook op momenten flarden van thema’s uit het Verre Oosten, Zuid-Amerika en Afrika de kop opsteken. Kovač brengt hier sopraan en altsax en spaarzame zang en wordt vergezeld door La Campanella, bestaande uit Miloš Matić (contrabas), Vukašin Mišković (accordeon, elektrische gitaar), Lav Kovač (drums) en Goran Penić (accordeon, sampler). Grof gezegd klinkt het als een Servische variant op Tuxedomoon; dezelfde nachtelijkheid maar dan met een Balkan sausje. Opvallend is de droefgeestigheid die in alle 11 composities doorklinkt. Het is zijn meest ingetogen en melancholische cd tot nu toe geworden en weet diepe snaren te raken. De muziek is toch redelijk goed doorwaadbaar, mede door de romantische sfeer, en levert daardoor ook een zeer genietbare luistertrip op. Het is een gepassioneerd album vol bezinning en ongekende pracht.Naast bovenstaande pracht cd is er ook het nieuwe album On Eastern Way van Boris Kovač dat hij samen met de Armeense accordeonist David Yengibarian heeft gemaakt. David woont overigens sinds 1995 al in Hongarije en heeft naast zijn eigen octet onder meer met Frank London (The Klezmatics) gewerkt. Samen met Kovač brengt hij nu een eclectische kruisbestuiving van jazz, klezmer, folk, tango, Balkan en roma muziek. De muziek is uiterst sfeervol, kaal en puur en heeft een enorme impact. Ze hebben raakvlakken met Astor Piazzolla, Arve Henriksen, Tuxedomoon, Mostar Sevdah Reunion, Kimmo Pohjonen en diverse Balkan acts. De twee virtuozen drijven elkaar tot grote hoogten en bestrijken een groot deel van wereld. De emoties die hun muziek oproept is werkelijk onbeschrijflijk. Ademloos zit je ruim een uur lang aan de luidsprekers gekluisterd. Een absolute wereldplaat. Boris Kovač is en blijft een grote pionierende held van de buitencategorie.
Luister Online:
Fly By (diverse tracks)
On Eastern Way (diverse tracks)
door Jan Willem Broek