Je hebt van die bands die stug doorgaan, wars van trends of stromingen, altijd koppig de eigen weg nemend. Kan ik wel respect voor opbrengen, het getuigt van doorzettingsvermogen, dwarsheid. Andy Cairns doet dit met zijn Therapy? al sinds vroege jaren 90, en dat is knap. Beetje grillige eigen weg, dat wel, maar ze zijn er nog steeds, ook al spelen ze tegenwoordig al lang niet meer in de grotere zalen en is de echte populariteit al enige tijd voorbij. Ik ben in ieder geval niet meer van de partij; Therapy? is voor mij enigszins vergane glorie. Maar was er eigenlijk wel glorie? Een heronderzoek naar debuut Nurse.
Het is de schuld van Moke en Junkie XL en hun debiele reclamespot voor Grolsch. “Junkie XL is nou echt iemand die het heeft gemaakt in het buitenland en toch zichzelf is gebleven” (of iets in de trant) zeggen de jongens met de combover naar voren. Alsof het mij iets interesseert hoe ze over een middelmatige gedateerde bigbeatproducer denken. “Bands die hun eigen ding doen, daar hou ik van” kweelt een duurbetaalde Junkie XL om het doodsaaie Moke te beschrijven. Vermoedelijk had hij voor de reclameopdracht nog nooit van Moke gehoord. En waarom ook? De knuffelband van DWDD is de belichaming van de kwalificatie ‘overgewaardeerd’. Eigen ding doen, mijn kont, ze gooien gewoon een hele dot Britse pop van de afgelopen decennia in de blender en komen er ook nog mee weg. Lekker hip allemaal in het zwart, de haren met brylcream naar voren gekamd en hup, imago klaar.
Maar goed, het gaat dus om die lelijke zinsnede “bands die hun eigen ding doen”. Nu doet iedereen tegenwoordig graag zijn eigen ding, dus ik was vast van plan de uitdrukking nooit gebruiken. Maar het past als gegoten bij Therapy?, het powertrio dat sinds de oprichting dus nogal zijn eigen ding doet. Maar de woorden die al zo weinig waarde hadden hebben dat nu helemaal niet meer, en ik leg de schuld bij Moke en Junkie XL. Bedankt daarvoor. Alleen dit is al een reden om snel een andere zender op zetten als één van hen (of allebei) weer eens een TV of radioprogramma verblijden met hun klanken.
Therapy? – ik vind het vraagteken mateloos irritant – was dwars en anders en daardoor zeer geschikt. ‘Teethgrinder’ bij 120 minutes: fascinerend, schurend en knarsend aan de randen van mijn smaak. Bijna machinaal danceritme, riff die ook uit de house lijkt te komen, maar dan wel allemaal in een noiserockarrangement. Geweldig, zeker op de dansvloer in Fenix. De recensie van Nurse sprak ook van een dwarse plaat met lompe harde rock, bijna avantgardistische riffjes, brokken rauwe noise. Referenties in die recensie: Jesus Lizard, Primus, Helmet. En ja, noem Primus en dan zat je gebakken bij mij; niet dat ik zoveel Primus kon ontdekken in Therapy? maar de toon was gezet. Nurse viel direct goed; zo dwars als single ‘Teethgrinder’ was het gros van de nummers niet, maar er waren genoeg disonnanten en uitbarstingen om me op het verkeerde been te zetten en verder uit te dagen. De muzikant in me viel direct voor drummer Fyfe, met zijn harde strakke snaredrum geluid en zijn voor rock nogal atypische spel; nogal gedurfd om zulke door house beïnvloede ritmes te spelen. Minstens zo belangrijk: net als bij Primus en andere trio’s was er verrassend veel ruimte in het totaalgeluid, en die openheid beviel me geweldig. Fijne plaat dus; veel meer dan dit kan ik me echter van toen niet herinneren.
Door de jaren heen ben ik hem wel blijven draaien, maar langzamerhand verdween mijn interesse voor Therapy?. De Born In A Crash EP ging ik nog wel helemaal voor, met het fenonemale ‘Turn’ (geniale riff!). Die stond even later ook op doorbraakplaat Troublegum, en dat was ook een heel fijne plaat, maar muzikaal mijlenver van die vooruitstrevende voorganger. Veel catchy poppunkmetal liedjes, dik geluid volgepropt met gitaarmuren, riffs die een veel hoger metal- en poppunkgehaltye hadden. Simplistischer, directer, minder eigenwijs. Helemaal niets mis mee allemaal, maar uiteindelijk toch wel; de oorzaak dat ik Therapy? steeds linkser liet liggen. Gezien de recensies die ik van de rest hun werk heb gelezen heb ik een hele rits interessante albums gemist – voor dit stuk maar eens discografie bekeken en als ik ooit eens therapie nodig (jaja, flauw) weet ik wat te doen; mogelijkheden zat.
Maar het gaat hier om Nurse, en die viel bij de eerste nieuwe beluistering in analyse-mode niet goed. Vlak geluid, gekunstelde nummers, matige zang van Andy Cairns. Niet de plaat die ik zo hoog had zitten. Op een of andere manier raakte de verandering in perceptie me, ik kon het niet plaatsen, alsof het een ander album of een andere Bas betrof. Waar ik bij Ministry makkelijk aan mezelf kon toegeven dat ik er geen reet meer aan vond, ging dat nu niet op. Waarschijnlijk heb ik Psalm 69 altijd een redelijk oppervlakkige plaat gevonden, en ik mag dan niet meer alle details weten van mijn toenmalige beleving, Nurse is hoe dan ook stukken harder aangekomen. Dus gun je het album nog wat meer kansen – komt die loyaliteit jegens artiesten of albums toch weer de kop op steken. En niet zonder resultaat, want Nurse blijkt net als in 1992 een dwarse (<Hugo Walker>komt die stoplaappp!</Hugo Walker>) groeiplaat, en lukt het me om door de nog steeds matige zang te luisteren. De riffs blijven scherp en stekelig, de ritmes dwars en tegendraads, en de nummers verrassend origineel: house, noiserock, avantgarde (nu ja, het gaat toch die richting op), dubreggae (‘Deep Sleep’ is echt een geniaal nummer), en dat allemaal verpakt in redelijk compacte rockliedjes – en echte liedjes zijn het, want Cairns heeft een voorliefde voor simpele hooks en catchy refreintjes; wat natuurlijk op Troublegum nog veel meer naar voren komt. Maar uiteindelijk ben ik niet zo’n echte liedjesman, en had Therapy? meer de weg van het experiment gekozen dan was ik ook na Troublegum blijven hangen. Maar wellicht heeft die plaat juist zand in de ogen gestrooid en is Therapy? daarna wel weer die oorspronkelijke experimentele weg ingeslagen; ik heb in ieder niet aandachtig genoeg geluisterd, alleen oppervlakkig vastgesteld dat ze wel koppig hun eigen ding zijn blijven doen. Heb ik het toch nog gebruikt.
(Bas Ickenroth)