Ik ben bijna 6 jaar geleden naar Groningen (stad) verhuisd. En eigenlijk val ik met het vrijgevochten Amsterdam uit de jaren 80-90 in de rugzak, van de ene verbazing in de andere in deze veelzijdige provincie. Niet alleen qua fijne mensen en prachtige omgeving, maar juist ook door het aanbod van muziek en andere culturele zaken, die nog wel eens in de meest uiteenlopende locaties kunnen plaatsvinden. Naast reguliere zalen als Vera, Simplon of Oosterpoort kan dat ook zo maar een boot, een suikerfabriekterrein, een antiquariaat, een kerk in Oostum dan wel Leegkerk of een buitengebied zijn (Roeg Klassiek). En inmiddels is er ook een bijzonder festival bij, te weten het winSUMMERfest. Nu is het plaatsje Winsum al steevast het mooiste dorp van Nederland, voor buitenstaanders wellicht enkel bekend als één van de plaatsen op het Pieterpad, maar aan het begin van iedere zomer is er ook het genoemde festival, dat je er wellicht niet zo snel zou verwachten. Dit jaar vindt de vijfde editie plaats en is het in plaats van de gebruikelijke ene dag nu twee dagen lang feest op 11 en 12 juli. Een feest is het iedere editie weer. Tijd om eens met organisator Jan Anco Zuidhof te praten of eigenlijk mailen.
Op de website van het festival staat dat het haar oorsprong vindt in de gedachte om de lokale gemeenschap samen te brengen, culturele uitwisseling te bevorderen en het publiek een onvergetelijke ervaring te bieden. Los daarvan is het wellicht niet de plek waar zoveel goede alternatieve bands bij elkaar verwacht. Dan moet je toch ook de lokale gemeenschap een beetje kennen en wellicht liggen de wortels ook wel in Winsum?
“Nee. Maar ik ben geboren in Leens (van de DoeZoo, red.) en opgegroeid in Middelstum. Geografisch gezien ligt Winsum daar dan tussenin. Als tiener ging ik wel op de fiets naar de (reeds wegbezuinigde) jeugdsoos “de Pluu” in Winsum. Om legendarische bands als de Stipjes en Jabberwocky live te zien.”Gympop was een festival in Winsum in die jaren en daar gingen we ook naar toe. Net als Graspop in Baflo (en niet die in België) waar destijds op nog alternatieve bands stonden.”
Ik ben ooit voor mijn eerste van de vier kinderen van Amsterdam naar Weesp verhuisd. Bij Jan Anco was het voor zijn tweede om een stap van Groningen naar Winsum te nemen. Maar ook om daar wat te ondernemen.
”Ik heb 18 jaar als vrijwilliger in Vera rondgelopen en toen ik in Winsum ging wonen, gebeurde er weinig alternatiefs. Ik heb toen gekeken of ik 1x in de maand een bandje neer kon zetten in de jeugdsoos (die toen nog wel bestond), met wisselend succes en aflopende energie mijnerzijds. Daarover nagedacht hebbende, besloot ik 7 bands te vragen om te komen spelen in The Jolly Cat (café met live muziek, red.) en jeugdsoos de Pluu. Immers, 7 x 4 bandleden zijn al 28 man publiek; dat werden er gelukkig meer. Dus de eerste editie in 2019 was een succes.”
Hij is zelfs een eigen labeltje begonnen om een band te kunnen uitbetalen en het kostte hem in het begin zelfs iets aan geld. Toch, ik fiets regelmatig door Winsum, had ik daar niet per se zo’n alternatief festival verwacht. De eerste editie die ik zelf meemaakte, Jan Anco had zelfs bloedmooi weer geregeld, was echt een feest. Het prachtige hart van Winsum vulde zich met een alternatieve muziek minnend publiek; op straat, maar ook de reguliere kroegen vulden zich met mensen en muziek.
”Ik was benieuwd hoeveel podia we konden regelen in het dorp en inmiddels zit de teller op (in elk geval) 11 beschikbare plekken, waarvan ik de komende editie 8 inzet. Van de kroegen weet ik dat ze de eerste keer een beetje weifelend waren, maar het is een super lief en leuk publiek. Van de kroegen had ik gehoord wat ze gemiddeld voor een coverband betaalden en ik dacht, voor dat geld kan ik veel interessantere bands neerzetten. Dus op die manier is het een beetje begonnen. Elk dorp heeft al zijn eigen feesttent met roulerende bands die in elke feesttent staan. Daar heb ik niets mee. Het dorp en de inwoners waren eerst wat onwennig, maar inmiddels zijn er steeds meer liefhebbers.”
In de jaren 80 en 90 ook nog wel had je juist in Amsterdam met een behoorlijke krakersscene met allemaal initiatieven op de meest bijzondere plekken. Daar is dat een beetje weggepoetst, maar in Groningen en omgeving lijkt dit meer te leven dan ooit. Niet het kraken, maar het organiseren op niet alledaagse locaties en plaatsen. Ik was benieuwd hoe Jan Anco daar tegenaan keek met betrekking tot Winsum.
”Groningen is een jonge stad met Vera, Minerva en genoeg andersdenkenden. Dat gecombineerd met de vibe van een klein dorp waar iedereen elkaar kent, is er heel veel mogelijk om te organiseren. Het zorgt ook wel eens voor wat wrijving als bepaalde mensen niet langer met elkaar door één deur kunnen, want dan is de scene wel weer klein. Maar overall is er echt veel mogelijk. Men is ook altijd bereid om mee te helpen om iets op te zetten of te zoeken naar creatieve oplossingen.
De overlap met een concertpodium als Vera is wel te leggen. Sterker nog, veel mensen die daar naar concerten gaan of zelfs optreden, kom je ook op het festival wel tegen.
”Zeker. Zoals ik eerder al noemde heb ik 18 jaar in Vera als vrijwilliger rondgelopen. Nog steeds kom ik er heel veel. Het is echt wel de woonkamer van veel mensen in Groningen. In die 18 jaar ben ik denk ik wel 10 jaar of langer Downstage lid geweest. De kelder van Vera daar staat elke zaterdag een nieuwe band te spelen en die jaren hebben me zeker gevormd. Samen met alle Veranen die elkaar de hele tijd de loef af willen steken met de nieuwste bands. :)”
Dat laatste is positief en levert steeds weer opmerkelijke bands op, die voor een soms belachelijk klein publiek optreden. Maar een podium krijgen ze! Daarbij dient zich wel de vraag aan waar de bands vandaan komen of hoe hij eraan komt.
”Ook dat is wel een terugkerend onderwerp. We zijn met Downstage weleens op festivalbezoek in Polen geweest. Het festival heet OFF in Katowice. Die programmeur programmeert alleen wat hij zelf leuk vindt. Dat probeer ik ook. Maar wel in de breedste zin; er moet ruimte zijn voor de gehele underground. Daarom kan je bijna niet alleen in programmeren. Gelukkig zit er in de scene in Groningen, zoals gezegd, veel diversiteit en kan ik met Tartarus (cassette koning van de metal), Cognitive Decline (activist en creatieve duizendpoot) en Rat Race (het podium voor de punks in Groningen) op specialismen rekenen, waar ikzelf dan niet heel hard over hoef nadenken. Natuurlijk helpen de contacten van 18 jaar Vera en het zelf spelen in bands ook mee. Maar het moet schuren, eigenzinnig zijn iets dwars hebben. Ik ben niet op zoek naar Coldplay of Kensington.”
De laatste editie kwam je niet overal makkelijk bij, zo druk was het. Dan kan zo’n festival zichzelf ook voorbij hollen. Daar staat overigens tegenover dat je -mits het weer meewerkt- ook al intens kunt genieten van de sfeer op straat en de terrasjes. Maar het kan ook een keer uit z’n voegen barsten en ben ook benieuwd of Jan Anco die vrees deelt
”Soms. Ik weet nog dat ik tijdens een optreden mensen naar buiten moest duwen omdat we anders door de vloer zouden zakken. Maar er zit ook nog genoeg ruimte in om te groeien. Gelukkig zijn er ook mensen om me heen, die zeggen dat het behapbaar moet blijven. Ik werk met vrienden aan dit festival, allemaal vrijwillig en met weinig subsidie, veel te weinig om alles goed te kunnen betalen en te laten groeien. Dus daar moeten goede gesprekken bij de gemeente gevoerd worden over het belang van het festival en de financiële waardering ervoor. Alleen dan kan je meegroeien. Ik bekijk het wel per jaar, wat me logisch lijkt en daar hebben we eerlijke gesprekken over. Maar we vinden het allemaal super machtig om te mogen en kunnen doen. Het is inmiddels soms lastig te combineren met een vijfdaagse werkweek.”
Het aantal bands, nationaal en internationaal, is indrukwekkend te noemen. Het is een potpourri van onbekend en iets bekender, met usual suspects uit de Tiny Room Records en Subroutine hoek, maar altijd interessant en voor ieder wat wils. Toch zullen er nog wel wat bands op de bucketlist staan.
”The Ex en Personal Trainer, maar ik ben daar niet echt heel hard mee bezig denk ik. Hoewel, Lou Barlow van Sebadoh lijkt me persoonlijk wel echt super of David Bazan (Pedro the lion). Ik weet ook dat er in Groningen mensen rondlopen, die nieuwe bands beginnen waar ik heel erg benieuwd naar ben. Ik vind het al mooi als er bevriende programmeurs rondlopen die na afloop zeggen dat ze nieuwe bands ontdekt hebben. Ik boek ook vaak bands die ik pas het afgelopen jaar heb leren kennen.
Ik ben wel vaak op zoek naar een paar namen waarbij mensen denken ‘oh ja, die ken ik wel ergens van’. Daar begin ik meestal mee, want die agenda’s lopen meestal het snelst vol en dan kijk ik in de kringen van wat ik zelf gezien of gehoord heb of waarover mensen me tippen. Er zit geen formule achter of een percentage. Wat dat betreft is het zoals het loopt. Als het programma dan vol is, kijk ik even lief naar mijn productievriendjes of er nog ruimte is, die we kunnen gebruiken en hoe flexibel we nog zijn. Die zijn eerlijk genoeg om te zeggen dat 37 bands in 2 dagen wel genoeg is. Dus dan gaan de namen die ik dan nog hoor, op de lijst voor het volgende jaar.”
Het is zeker met de komende editie van twee dagen en zoveel kwalitatief hoogwaardige bands nog altijd ongelofelijk dat het geheel gratis is.
”Mensen vragen me wel waarom het gratis is; dat je best €60,- kan vragen voor 2 dagen muziek en waarom dat ik niet doe. Dat heeft 2 redenen. ten eerste moet ik dan op 7 plekken beveiligers hebben, die de kaarten moeten controleren en een ik moet dan tevens een kaartsysteem hebben. Dan is het extra geld wat je ermee verdient eigenlijk alweer weg. Ten tweede en echt wel de belangrijkste reden is dat ik wil dat iedereen hiervan kan genieten en dit mag ontdekken. Want hoe leuk is het dat Erik de stamgast gewoon op zijn vaste plekje aan de bar zit met een grote glimlach ziet wat er allemaal gebeurt in zijn dorp, in zijn kroeg. Dat Tineke dat een kroeg verderop ook doet en de muziek echt verschrikkelijk vindt, maar dat het zulke gezellige jongelui zijn. Dat die jongelui niet naar een festival kunnen omdat de kaartjes €350,- zijn of omdat ze er niet kunnen komen. Het is toegankelijk voor iedereen en ik gun het iedereen om nieuwe muziek te ontdekken die ontroert, motiveert, blij maakt en aanzet tot het maken van je eigen muziek. Het publiek van nu is de band voor volgend jaar. Go!!”
Draag je dit festival ook een warm hart toe, dan kan je hier doneren of vriend worden! Op de website vind je verder alle informatie over het programma en andere praktische informatie.