Een eerste achteloze beluistering van All the Right Reasons maakt duidelijk dat Nickelback ondanks het commerciële succes van The Long Road niet geheel tevreden was over de plaat. Aan alles merk je dat is besloten om de zaken scherper neer te zetten zonder, dit kunnen we ondertussen verwachten van Nickelback, een radicale breuk in te zetten. En met een paar eenvoudige, maar slimme, zetten die de eenvormigheid van The Long Road oplossen wordt All the Right Reasons Nickelbacks best verkochte album. Voor de liefhebbers van statistieken: acht miljoen exemplaren verkocht in de Verenigde Staten met vijf (van zeven) singles die allemaal de top-20 halen.
Opener ‘Follow You Home’ is de inmiddels traditionele rocker waarbij nieuwe drummer Daniel Adair de honneurs mag waarnemen en het nummer kort inleidt. Een potpourri van riffs volgt waarbij de leukste rond (3:14) een brug vormt in overstuurde/overgeproduceerde Jimmy Page-Mississippistijl. Het stevige ‘Fight For The Wrong Reasons’ is weinig opzienbarend maar heeft rond (2:25) een fijne rifftunnel die uitloopt op een typisch studiogegeneerd stemmenstrooisel waarmee het refrein opnieuw wordt gelanceerd. Vakwerk maar niets wat we niet eerder hebben gehoord. Daarna volgt de kern van All the Right Reasons met de eerste vier singles in chronologische volgorde.
Tot op dat punt in hun carrière heeft Nickelback eigenlijk opvallend weinig ballads geproduceerd, terwijl het voor een commercieel-georiënteerde rockband een vorm is die je toch moet kunnen hanteren. Omdat je er de dynamiek van optredens mee kan variëren en tegelijkertijd nieuwe thema’s aanboort (iets waar Nickelback op dat moment grote behoefte aan heeft). Bovendien kun je er knetterhard radio-airplay mee scoren. Aan ‘Photograph’ is te horen dat Chad weer de studiebol heeft uitgehangen. Het klinkt meteen bekend, alsof je het al duizend keer hebt gehoord. ‘Photograph’ is ook inhoudelijk voor iedereen herkenbaar: een foto veroorzaakt een nostalgische reis naar de jeugd en doet je afvragen hoe het allemaal zo gekomen is en waar zou iedereen nu zijn.
We used to listen to the radio
And sing along with every song we know
We said someday we’d find out how it feels
To sing to more than just the steering wheel
De tekst lijkt op maat te zijn geschreven voor de videoclip waarin de band terug keert naar Hanna en alleen in de gymzaal van school speelt. Tussendoor wordt de tekst, die langs ouderlijk huis, school, speelhal, eerste kus, rangeerterrein en vergeten vrienden gaat, letterlijk verbeeld. ‘Photograph’ zou net niet de tweede Amerikaanse nummer 1 hit van de band worden maar in ieder geval hun positie als populairste rockband van het moment verstevigen. Om over die laatste kwalificatie geen vergissing te laten bestaan wordt als de tweede single gekozen voor het uptempo ‘Animals’. Hier probeert Chad zijn seksuele bad-ass imago verder uit te bouwen in een typisch Noord-Amerikaans tienerscenario, waarin jongen meisje oppikt, in de auto seks heeft en tegen het einde de vader opeens opduikt. Eigenlijk is het een verrassende keuze als tweede single, want in alles is ‘Animals’ beperkt: muzikaal is het kaal en tekstueel een oefening in basisrijm. Maar aangezien de volgende twee singles ballads zijn lijkt het als een nodige breuk te worden gebruikt om een signaal af te geven aan bepaalde fans dat Nickelback niet compleet slijmerig is geworden.
‘Savin’ Me’ de derde single is een typische power ballad, een rustig nummer met grote dynamische verschillen, waarbij de gitaren mogen scheuren. In zekere zin probeert Nickelback met de drie ballads op All the Right Reasons de verschillende thema’s uit die geschikt zijn voor de vorm: de eerder genoemde nostalgie, een vage religieus verlangen naar bevrijding (Savin’ Me) en met ‘Far Away’, de vierde single, liefde en angst voor verlating. Opvallend is dat Nickelback video’s zelden spectaculaire constructies zijn (de band is vrijwel altijd in beeld en speelt het nummer in kwestie) maar altijd een bepaalde emotionele lading meekrijgen in de verhalende scènes die er doorheen lopen. De met herinnering geladen plekken in ‘Photograph’, de man die na een bijna-dood ervaring boven de hoofden van voorbijgangers de tijd ziet die men nog te leven heeft (‘Savin Me’) en in ‘Far Away’ een brandweerman die zijn geliefde moet verlaten om een bosbrand te doven, een heldhaftige dood lijkt te sterven maar op miraculeuze wijze toch weer voor de deur staat. Hiermee wordt slim ingespeeld op een bepaald Amerikaans verlangen naar eenvoud: de overzichtelijke jeugd verloren, een kleine mystiek en de kracht van het onpretentieuze heldendom.
Terugkijkend lijkt het haast ondenkbaar dat ‘Rockstar’ pas de vijfde single van All the Right Reasons was. Want het nummer zou uiteindelijk uitgroeien tot het populairste van de band, waar zelfs haters soms van moeten toegeven dat het best wel leuk is. Op het moment dat ik er voor deze tekst naar luisterde stelde een van mijn dochters meteen: “oh dat leuke liedje. Kan je dat op mijn empee zetten?” Een evergreen dus met waarschijnlijk een zeer lange halveringstijd. De opvallende plek op het album, helemaal achteraan, doet vermoeden dat Nickelback ‘Rockstar’ niet helemaal serieus nam. Tekstueel is ‘Rockstar’ een satire die met enkele goed geplaatste hyperbolen het cliché van de rocklifestyle vangt:
I want a brand new house
On an episode of Cribs
And a bathroom I can play baseball in (…)
I’ll get washed-up singers writing all my songs
lip sync ‘em every night so I don’t get ‘em wrong
Het knappe, of het typische van Nickelback, is dat ze met de videoclip de latente wensdroom ombouwen tot een luchtige variant van de American Dream. Want satire of niet, Chad Kroeger heeft zijn huis daadwerkelijk in MTV Cribs laten zien. De videoclip bestaat uit een slimme mix van beroemdheden en onbekenden die de tekst playbacken. Als geheel vormt de reeks een puzzel van Amerika volgens Nickelback. De klassieke rockers Ted Nugent, Gene Simmons en Billy Gibbons (de laatste is de stem die af en toe het nummer als een Texaanse Mephistopheles voortstuwt), een paar rappers uit de tweede divisie, opvallend veel blonde actrices, landgenoten Wayne Gretzky en Nelly Furtado, white trash iconen Kid Rock en de plofkoppen van American Chopper, Daytona 500 winnaar Dale Earnhardt, Jr. en mixed martial arts kampioen Chuck Lidell doen allemaal vrolijk mee, afgewisseld met kinderen, de hardwerkende man/vrouw in uniform en een mijnwerker. Een olijke boel…maar waarom lacht men? Vindt men het cliché van de rockster echt belachelijk? Is iedereen tevreden met zijn toegewezen rol in de maatschappij? Of wordt via deze omweg de rockster toch gezien als de ultieme belichaming van de American Dream? En wie schitteren door afwezigheid?
Hoe dan ook, ‘Rockstar’ is een belangrijke hit voor Nickelback omdat samen met ‘Photograph’ de mogelijkheden van de band worden verbreed. En sinds Def Leppard’s Hysteria is er waarschijnlijk geen rockband die zijn albums zo kan opdelen in succesvolle singles. ‘If Everybody Cared’ een soort ‘Imagine’ light wordt nog in de Verenigde Staten uitgebracht waar in het labyrint van hitlijsten altijd een mogelijkheid voor airplay is te vinden. Hot Adult Top 40 Tracks chart? Die bestaat. Stond ‘If Everybody Cared’ op nummer 1. In de echte hitlijst is het de vijfde single van het album die de top-20 haalt (‘Animals’ was meer gericht op de Mainstream rock chart, ook die bestaat.) Nickelback lijkt zich op de top van zijn kunnen te bevinden. De even generieke als stijlvaste hoes van All The Right Reasons vangt het moment: een auto schiet op hoge snelheid over een verlaten weg. Kan dat lang goed gaan? En wat is die sociale media dinges op internet?
(Omar Munoz Cremers)